با عنایت به اینکه مناطق آزاد تجاری-صنعتی در ایران بدون هزینهکرد دولتی تاسیس شده و در طول این سهدهه از ردیف بودجه دولتی بهرهمند نشدهاند، باید تاکید کرد که اعطای معافیتهای مالیاتی از ابزار موثر در هدایت سرمایهگذاری و رشد فعالیتهای اقتصادی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی میباشد. معافیت مالیاتی مناطق آزاد، نه تنها فراتر از نحوه عمل در سطوح عملیات، بنگاه و حتی صنعت و کسب و کار خاص است، بلکه یک رژیم مالیاتی در قلمرو اقتصادی مستقل از حوزه اقتدار قانون مالیاتهای مستقیم تلقی میگردد.
قانون چگونگی اداره مناطق آزاد جمهوری اسلامی ایران که در سال۱۳۷۲ تدوین و تصویب شده است، با وجود اصلاحات متعددی که داشته، متاسفانه تاکنون فرصت اجرای کامل و کافی را نداشته است. علاوهبر عدم اجرا؛ بسیاری از مشوقها و مزیتهای این قانون نیز طی سالهای اخیر ملغی گردیدهاند.
در ادبیات اقتصادی انقلاب اسلامی نیز، مناطق آزاد به رسمیت شناخته شده است. کمااینکه در بند۱۱ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری؛ نقش مناطق آزاد در قالب مفهوم توسعه حوزه عمل مناطق آزاد در بخشهای انتقال فناوری، تامین منابع مالی از خارج، توسعه صادرات و تامین نیاز داخلی کشور تعریف شده است. پس از انقلاب اسلامی، مناطق آزاد به عنوان یک برنامه جدید سیاستگذاری توسعه برونگرا موردتوجه قرار گرفته است. البته در اجرای این برنامه، شاهد افت و خیزهای زیادی بودهایم؛ اما امروز میتوانیم بگوییم که جایگاه مناطق آزاد در اقتصاد ایران تثبیت شده است.
حال که پیشنویس لایحه برنامه هفتم توسعه کشور جهت بررسی و تصویب تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است و برنامه هفتم توسعه (1406- 1402)، چهارمین و آخرین برنامه توسعه پنجساله کشور در مسیر سند چشمانداز۱۴۰۴ بهشمار میرود؛ مجلس باید این آمادگی را داشته باشد که برنامه پنجساله هفتم توسعه را بهگونهای تصویب کند که نواقص برنامههای توسعهای قبلی رفع و یا به حداقل برسد. درحال حاضر ما با تحریمها و آسیبپذیری ناشی از آن مواجه هستیم که باید در برنامه پنجساله هفتم توسعه مدنظر قرار گیرد...
مسعود حسینپور مشاور و قائممقام دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ستاد برگزاری نمایشگاههای مناطق آزاد در گفتوگو با نشریه، به اهداف برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو2023 اشاره کرد.