شمارش معکوس برای اولین شکست تحریم‌ها

گزارش: حسین مرادی

اولین نشست شورای هماهنگی موافقت‌‎نامه تاسیس دالان حمل و نقل و گذر بین‌المللی دولت‌های ایران، افغانستان و هند در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد.
در این نشست، محمد راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران، امام‌الدین وریماچ معین اداری و مالی وزارت حمل و نقل افغانستان، تیرو مورتی قائم مقام وزیر امور خارجه هند حضور داشتند.
گفتنی است موافقت‌نامه چابهار در تاریخ سوم خردادماه سال‌۱۳۹۵ با حضور روسای جمهوری ایران و افغانستان و نخست وزیر هند در تهران به امضا رسید.
براساس این تفاهم‌نامه، طرف هندی کالاهای تجاری خود را از طریق بندر چابهار، مرزهای میلک، ماهیرود و دوغارون ترانزیت می‌کند و این موافقت‌نامه موجب توسعه تجارت بین سه کشور و عمران و آبادانی استان سیستان و بلوچستان و منطقه چابهار و استان‌های مرزی با افغانستان خواهد شد و همچنین به دلیل اهمیت بالای این موافقت‌نامه ترانزیتی در زمان امضای موافقت‌نامه علاوه بر روسای جمهور سه کشور، وزرای حمل و نقل ایران، هند و افغانستان نیز حضور داشتند.
از نکات مهم این موافقت‌نامه این است که این موافقت‌نامه یک موافقت‌نامه حمل و نقلی چند‌وجهی است و در این مسیر ترانزیتی از حمل و نقل دریایی، جاده‌ای و در صورت فراهم بودن زیرساخت‌ها، از حمل و نقل ریلی استفاده می‌شود.
از نکات مهم در این موافقت‌نامه این است که، مقرر شده برای کالاهای عبوری در این مسیر تخفیفات ویژه‌ای قائل شود؛ پیش‌بینی می‌شود حجم بار عبوری از این مسیر بسیار بیشتر از حجم عبوری بار فعلی باشد و همچنین سازمان بنادر برای کالاهای ترانزیتی بندری در مسیر کریدور چابهار تخفیفات بندری ارائه می‌دهد و سازمان راهداری نیز به کامیون‌هایی که به مقصد افغانستان بار دارند تا ۵۰درصد تن کیلومتر را کاهش می‌دهد‌.

۱۰پیشنهاد ایران برای اجرای توافق‌نامه سه‌جانبه چابهار

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، جزئیات ۱۰پیشنهاد ایران در اجرای کامل موافقت‌نامه چابهار را تشریح کرد.
محمد راستاد، در اولین نشست شورای هماهنگی موافقت‌نامه چابهار که با حضور مدیران ارشد افغانستان و هند برگزار شد، گفت: تاکید بر استفاده هرچه بیشتر از پتانسیل‌های کریدورهای مختلف ترانزیتی منطقه به‌ویژه کریدور شمال-‌جنوب، تسهیل و تسریع در دسترسی آسان و ایمن به مسیرهای ترانزیتی از سوی کلیه کشورها و اعطای خدمات حمایتی متقابل، رفع موانع و مشکلات زیربنایی و تسهیل قوانین و مقررات، توسعه حمل‌ و نقل چندوجهی در راستای تسهیل ترانزیت و ارائه خدمات درب به درب بخشی از پیشنهادهای ایران است.
راستاد افزود: ایجاد اتحادیه حمل‌ و نقل و ترانزیت منطقه‌ای با مشارکت بخش‌خصوصی کلیه کشورها، توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، حمایت و تشویق بخش‌های خصوصی و تسهیل زمینه فعالیت آنها، مشارکت و سرمایه‌گذاری چندجانبه برای توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی منطقه، یکسان‌سازی قوانین و مقررات بیمه‌ای و بانکی متناظر بر ترانزیت و کاهش نرخ تعرفه‌های حمل‌ و نقل چندوجهی به‌ منظور تسهیل ترانزیت از دیگر پیشنهادهای ایران است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی همچنین با اعلام این مطلب که به‌ واسطه توافق‌نامه چابهار از ظرفیت ایران، هند و افغانستان برای صادرات کالا به هند استفاده خواهد شد، از واگذاری اپراتوری بندر چابهار طی دو هفته آتی به هند خبر داد.
وی افزود: طی دو هفته آینده شاهد امضای قرارداد رسمی بهره‌برداری از بندر چابهار از سوی شرکت‌IPGL هند خواهیم بود.
راستاد تصریح کرد: ما در ایران به دنبال جذب سهم بیشتری از بار هند به مقصد چابهار هستیم تا مزیت رقابت بندر چابهار و کریدور شمال به جنوب با امضای موافقت‌نامه ارتقا یابد.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که برای رفع مشکلات بانکی دو کشور ایران و هند برای بهره‌برداری از قرارداد چابهار چه تمهیداتی را در نظر گرفته است، گفت: کشور هند ضمانت‌نامه بانکی حسن اجرای تعهدات بانکی را به ایران ارائه کرده است.
همچنین در ادامه این نشست سه‌جانبه، معاون حمل ‌و نقل افغانستان با تاکید بر اینکه توسعه ترانزیت نیازمند سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی میان کشورها است، گفت: برای اجرای کامل موافقت‌نامه چابهار نیازمند ایجاد چارچوب‌های قانونی لازم هستیم.
امام‌الدین وری‌ماچ گفت: همکاری سه کشور باعث رشد اشتغال و توسعه پایدار کشورها می‌شود. با توجه به اهداف توسعه پایداری که سازمان ملل متحد طراحی و به کشورها ابلاغ کرده است، امضای موافقت‌نامه چابهار می‌تواند از این دست همکاری‌ها به‌شمار رفته و زمینه رشد کشورها را فراهم کند.
وزیر حمل ‌و نقل افغانستان در ادامه توضیح داد: در ۱۶سال گذشته افغانستان کانون روابط اقتصادی با کشورهای همسایه بوده است و همچنین از نظر جغرافیایی جزء کشورهای بدون ساحل است که امیدوارم بتوانیم با امضای این موافقت‌نامه پلی بین روابط کشورها باشیم و بار را به‌ صورت آسان عبور دهیم.
این مقام مسئول تصریح کرد: در اجرای کامل موافقت‌نامه چابهار نیازمند ایجاد چارچوب‌های قانونی لازم هستیم، به همین دلیل افغانستان مشتاقانه و با مشارکت ایران و هند و بخش‌های خصوصی سعی در انعقاد این توافق دارد.
وری‌ماچ همچنین گفت: توسعه ترانزیت نیازمند سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی میان کشورها است که این موضوع در اجلاس اخیر آر.سی.‌سی نیز بررسی شد و ما به‌ دنبال بهبود تزانزیت از مسیر افغانستان هستیم.
وی افزود: طرح‌‌های توسعه سه کشور و اجرای رضایت‌بخش موافقت‌نامه چابهار از اهداف اصلی توسعه حمل ‌و نقل این کشور به شمار رفته و با این موافقت‌نامه شاهد روند رشد تجارت در منطقه خواهیم بود؛ به همین دلیل به همکاری خود با ایران و هند برای راه‌اندازی کریدور چابهار ادامه خواهیم داد.
قائم‌مقام وزیر امورخارجه هندوستان نیز با اعلام اینکه هند به تعهد خود به اجرای موافقت‌نامه چابهار پایبند است گفت: هندوستان مشتاق است تا راه‌آهن مشهد-‌هراز و چابهار-‌زاهدان زودتر به بهره‌برداری برسد.
تیرو مرتی در نشست شورای هماهنگی موافقت‌نامه ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان گفت: چابهار کانون حمل ‌و نقل منطقه محسوب می‌شود و به همین دلیل همکاری با ایران برای ما حائز اهمیت است.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه کشتیرانی، شریان حیاتی کشورها محسوب می‌شود، گفت: اجرای پروژه راه‌آهن مشهد-‌هراز و چابهار-‌زاهدان را خواستاریم و بی‌صبرانه منتظر بهره‌برداری از این دو پروژه هستیم.
قائم‌مقام وزیر خارجه هندوستان در ادامه گفت: چابهار در مسیر آسیای میانه قرار دارد که می‌توانیم فعالیت‌های ترانزیتی خود را در این بندر متمرکز کنیم.
مرتی همچنین اعلام کرد: رالی اتومبیلرانی‌INSTC امسال اجرا می‌شود که از مسیر چابهار است که این کریدور چابهار را تثبیت و موافقت‌نامه را تقویت می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: ریزه‌کاری‌هایی ممکن است سرعت پیشرفت را کند، کند؛ اما هر چقدر دقت کار در ابتدا بیشتر باشد در ادامه مطمئن‌تر پیشرفت خواهیم کرد.
قائم‌مقام وزیر امورخارجه هندوستان همچنین تصریح کرد: باید مناسبات به ‌صورت گام ‌به‌ گام باشد و هند تعهد خود را به اجرای موافقت‌نامه چابهار اعلام می‌کند.

وریماچ معین وزارت ترانسپورت افغانستان:
افغانستان علاقه‌مند صادرات کالا از بندر چابهار است

امام‌محمد وریماچ؛ معین وزارت ترانسپورت افغانستان در اولین نشست شورای هماهنگی اجرایی‌سازی موافقت‌نامه سه‌جانبه ترانزیتی ایران، هند و افغانستان (موافقت‌نامه چابهار) با حضور معاونین وزارت‌های ذیربط سه کشور در تهران، گفت: بندر چابهار از اهمیت ویژه و خاصی برخوردار بوده و آمادگی حکومت و بخش خصوصی برای استفاده از ظرفیت‌های این بندر، فوق‌العاده زیاد است.
آقای وریماچ در رأس هیاتی با حضور سیدیحیی اخلاقی رئیس تسهیلات ترانزیتی و تجارتی وزارت صنعت و تجارت، حسنی مبارک عزیزی رئیس ارتباط خارجه و قوانین وزارت ترانسپورت و فردوس جویا از وزارت خارجه در این نشست شرکت کرده بود.
هارون نجم‌پور معاون سفیر و سیدنادر پژوهش؛ مسئول امور سیاسی-‌اقتصادی سفارت افغانستان در تهران نیز این هیات را همراهی کرد.
معین مالی و اداری وزارت ترانسپورت افغانستان گفت: در نشست‌های مطالعاتی و تکنیکی که‌ وزارت ترانسپورت داشته، بخش خصوصی افغانستان بسیار علاقه‌مند است که از طریق بندر چابهار صادرات خود را به کشورهای مختلف داشته باشد.
آقای وریماچ خاطرنشان کرد که در این نشست، تیم تکنیکی آنها در مورد نحوه صادرات افغانستان از طریق بندر چابهار صحبت‌های تخصصی خوبی داشته است.
وی گفت که این یک خبر خوب بود که افغانستان می‌تواند از طریق بندر چابهار صادرات خود را داشته باشد.

رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران:
بندر چابهار برای صادرات کالاهای افغانستان آماده است

مهندس راستاد رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در مورد ظرفیت‌های بندر چابهار و صادرات کالاهای افغانستانی، گفت: با توجه به این که زیرساخت‌های ما در بندر چابهار آماده است، همان طور که توانستیم محموله‌هایی را از مبدأ هند به مقصد افغانستان حمل کنیم، به همان طریق می‌توانیم شاهد صادرات از طریق بندر چابهار از مبدأ افغانستان به سایر نقاط چون هند باشیم.
بر این اساس وی تاکید کرد: در شرایط کنونی در بندر چابهار آمادگی کامل برای ارائه هر نوع خدمات وجود دارد.
مهندس راستاد در ادامه در مورد برگزاری اولین نشست شورای هماهنگی اجرایی‌سازی موافقت‌نامه سه‌جانبه ترانزیتی ایران، هند و افغانستان (موافقت‌نامه چابهار) گفت: این موافقت‌نامه در سال‌۱۳۹۶ در مجلس شورای اسلامی این کشور به تصویب رسیده و در ماه اسد (مرداد) امسال برای اجرا ابلاغ شده است‌.
وی افزود: براساس ماده‌۹ این موافقت‌نامه، باید شورای هماهنگی بین سه کشور با حضور معاونین وزرای حمل و نقل، برای فراهم‌سازی زمینه‌های اجرایی شدن موافقت‌نامه چابهار، تشکیل شود. بر این اساس، شاهد برگزاری اولین شورای هماهنگی این توافقنامه مهم ترانزیتی هستیم.
به گفته رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی ایران، قرار است تا دو ماه دیگر، کمیته پیگیری اجرایی‌شدن موافقت‌نامه چابهار براساس ماده‌۱۰ آن، تشکیل شود و جزییات عملیات اجرایی این موافقت‌نامه را تعیین کند.
وی تصریح کرد که به دلیل نقش مهمی که سه کشور افغانستان، ایران و هند در توسعه تجارت و ترانزیت در منطقه دارند، پیگیری نحوه اجرایی شدن این موافقت‌نامه می‌تواند کمک شایانی به بهبود حمل و نقل و تجارت بین این سه کشور کند.
راستاد خاطرنشان کرد: طی این مدت شاهد پهلوگیری ۹کشتی حامل گندم صادراتی هند در بندر چابهار و انتقال آن به افغانستان بودیم که یک تجربه بسیار خوب بود.
وی افزود: با توجه به توسعه زیرساخت‌های بندر چابهار توسط ایران و سرمایه‌گذاری‌های بعدی توسط شرکت‌IPGL هند برای تجهیزات بندری و اپراتوری بندر چابهار، امیدواریم شاهد افزایش هرچه بیشتر مبادلات کالا بین این سه کشور باشیم.
رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی ایران تاکید کرد: از پتانسیل‌های بندر چابهار و این سه کشور می‌توان برای توسعه صادرات به کشورهای ساحلی اقیانوس هند و همچنین کشورهای آسیای میانه استفاده شود.
وی گفت که انتظار دارند حداکثر طی دو هفته آینده شاهد شروع رسمی قرارداد بهره‌برداری موقت پایانه بندر چابهار توسط شرکت اوپراتور هندی باشند.

قائم‌مقام وزیر امور خارجه هندوستان:
هند منتظر بهره‌برداری از پروژه‌های خط آهن چابهار-‌هرات است

قائم‌مقام وزیر امور خارجه هندوستان با اعلام اینکه هند به تعهد خود به اجرای موافقت‌نامه چابهار پایبند است، گفت: هندوستان مشتاق است تا راه‌آهن مشهد-هراز و چابهار- زاهدان زودتر به بهره‌برداری برسد.
تیرو مرتی، قائم‌مقام وزیر امور خارجه هندوستان در نشست شورای هماهنگی موافقت‌نامه ترانزیتی سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان (موافقت‌نامه چابهار) اظهار داشت: چابهار کانون حمل ‌و نقل منطقه محسوب می‌شود و به همین دلیل همکاری با ایران برای ما حائز اهمیت است.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه کشتیرانی شریان حیاتی کشورها محسوب می‌شود، گفت: اجرای پروژه راه‌آهن مشهد-هراز و چابهار- زاهدان را خواستاریم و بی‌صبرانه منتظر بهره‌برداری از این دو پروژه هستیم.
قائم‌مقام وزیر خارجه هندوستان در ادامه گفت: چابهار در مسیر آسیای میانه قرار دارد که می‌توانیم فعالیت‌های ترانزیتی خود را در این بندر متمرکز کنیم.
تیرو مونتی؛ در سخنانی در اولین نشست شورای هماهنگی اجرایی سازی موافقت‌نامه سه‌جانبه ترانزیتی ایران، هند و افغانستان (موافقت‌نامه چابهار) گفت: هند بندر چابهار را به عنوان یک مسیر جایگزین حمل و نقل به افغانستان برای خود تعریف کرده و می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه منطقه شود.
وی تاکید کرد: هند آماده است جریان بسیار ارزشمندی از مسافر و کالا را برای بندر چابهار تامین کند.
معاون وزارت امور خارجه هند: این کشور و ایران توافق‌نامه‌ای را برای توسعه مسیر خط‌آهن از بندر چابهار و از مسیر زاهدان امضا کرده‌اند و از طرف دیگر پروژه خط‌آهن خواف-‌هرات وجود دارد.
وی تاکید کرد که مشتاقانه منتظر بهره‌برداری از این پروژه‌ها می‌باشند.
مونتی تصریح کرد: هند از طریق بندر استراتژیک چابهار می‌تواند فعالیت‌های خود را در زمینه حمل و نقل و ترانزیت، سازمان‌دهی کند.
در این نشست؛ سه کشور به رایزنی برای شناسایی و از میان برداشتن مشکلات و موانع موجود برای اجرایی شدن این موافقت‌نامه پرداختند؛ خصوصا این که افغانستان بر آماده شدن بندر چابهار برای توسعه صادرات به هند تاکید دارد.
دو کشور ایران و افغانستان بر کاهش و حذف هزینه‌های حمل و نقل و ترانزیت میان دو کشور، با هدف استفاده از ظرفیت‌های بندر چابهار تاکید کرده بودند.
همچنین افغانستان آماده می‌شود تا هفته‌های آینده اولین محموله صادراتی خود به هند را از طریق بندر چابهار ارسال کند.

بیانیه وزارت امورخارجه هند درخصوص
نشست شورای هماهنگی موسوم به موافقت‌نامه چابهار

وزارت امور خارجه هند پس از برگزاری اولین نشست شورای هماهنگی موافقت‌نامه تاسیس دالان حمل و نقل میان کشورهای ایران، هندوستان و افغانستان بیانیه‌ای منتشر کرد.
اولین نشست سه‌جانبه شورای هماهنگی موسوم به موافقت‌نامه چابهار در ۲۳اکتبر سال‌۲۰۱۸، میان هند، افغانستان و ایران، در تهران برگزار شد. هیات نمایدگان هند توسط تیرو مورتی هدایت شد. هیات نمایندگان ایرانی‌ها و افغان‌ها توسط معاونان وزرای راه و شهرسازی خود هدایت شدند.
بحث و گفت‌وگوهای مفصلی میان سه طرف به منظور عملی کردن تمام و کمال موافقت‌نامه سه‌جانبه برای ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی از طریق بندر چابهار صورت گرفت. همه طرفین اتفاق‌نظر داشتند که عملی شدن ابتکار سه‌جانبه چابهار، موجب ارتقای اتصال و پیشرفت اقتصادی افغانستان و منطقه خواهد شد.
تصمیم گرفته شد کمیته تکمیلی تشکیل شود و اولین جلسه‌اش را در عرض دو ماه در بندر چابهار ایران برگزار کند. این کمیته در کنار دیگر مسائل، پروتکلی را به منظور هماهنگ‌سازی ترانزیت، جاده‌ها، گمرک و مسائل کنسولی به بحث می‌گذارد و نهایی می‌سازد. این مسائل توسط طرف هندی به منظور جذاب‌تر کردن جاده‌ها، کاهش هزینه‌های لجستیک و فراهم کردن بستری برای اجرای راحت‌تر توافق سه‌جانبه چابهار مطرح شد.
تصمیم گرفته شد که جلسه آتی شورای همکاری در نیمه اول سال‌۲۰۱۹ در هند برگزار شود.

مزیت‌های طرح توسعه بندر چابهار در شرق کشور

بندر چابهار به عنوان یکی از بنادر مهم ایران در جنوب کشور و در بخش شمالی دریای عمان از موقعیت استراتژیک برخوردار است و دستیابی به آب‌های آزاد بین‌المللی از طریق اقیانوس هند از مهم‌ترین ظرفیت‌های ترانزیتی این بندر اقیانوسی ایران در منطقه است.
این بندر به علت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان، پاکستان و آسیای میانه در آینده‌ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور، جایگاه ویژه‌ای در ترانزیت کالا در کریدور شمال-‌جنوب و کریدور شرق-‌غرب خواهد داشت.
بندر چابهار به عنوان دروازه ترانزیتی کشور با ۵۴۱کیلومتر مرز دریایی در کریدور شرق-‌غرب نیز می‌تواند در زمینه ترانزیت و ترانشیب کالا به بنادر جنوبی کشورهای خلیج فارس ایفای نقش کند و با تکمیل بندر چابهار، این بندر به عنوان یکی از کانون‌های داد و ستد و تجارت بین‌المللی در کشور مطرح خواهد شد.
در سال‌۱۳۵۲ طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکاران مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی، بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج‌شکن آغاز و به انجام رسید.
عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار است نیز از سال‌۶۲ به طور جدی آغاز و با تکمیل ۴پست اسکله فلزی در سال‌۶۲ در عمل به بهره‌برداری رسید و بندر شهید بهشتی چابهار نیز به عنوان دومین بندر مهم این منطقه در سال‌۶۱ با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندری خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس مورد توجه جدی دولت قرار گرفت.
دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان در مصاحبه‌ای تلویزیونی با اشاره به اهمیت بندر چابهار در محور شرق کشور، بیان داشت: بیش از یک میلیارد دلار در دولت یازدهم در این بندر سرمایه‌گذاری شده است.
دکتر روحانی افزود: با این سرمایه‌گذاری ظرفیت بندر چابهار به ۸.۵میلیون تن رسید و در فازهای بعدی ظرفیت بندر چابهار به ۸۵میلیون تن در سال‌۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت.
رئیس دولت دوازدهم تاکید کرد: هم‌اکنون کشورهای زیادی هستند که حاضرند در چابهار سرمایه‌گذاری کنند و اتصال خط‌آهن سراسری به چابهار از زاهدان در دولت یازدهم آغاز شد و هم‌اکنون حدود ۲۵درصد پیشرفت داشته و این جزء طرح‌هایی است که در دولت دوازدهم به پایان می‌رسد.
با سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری هم‌اکنون ۲پست اسکله کانتینری بندر شهید بهشتی چابهار با یک هزار و ۷۲۰متر طول و ۳۲هکتار پسکرانه برای تخلیه و بارگیری کالاهای کانتینری و با ۳پست اسکله چند‌منظوره برای تخلیه و بارگیری غلات و فله به طول ۶۸۴متر آماده شده و ۳۳هکتار زمین پسکرانه آن در مجموع ۵پست اسلکه بزرگ برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ اقیانوس‌پیما در بندر چابهار آماده‌سازی شده است.
حوضچه بندر چابهار ۳۰۰هکتار وسعت دارد و کشتی بزرگ اقیانوس‌پیما و کانتینری با عمق ۱۶متر آبخور به آسانی می‌تواند با پهلوگیری در این بندر کالاهای خود را تخلیه و یا بارگیری کنند‌.
وزیر راه و شهرسازی وقت، با اشاره به عزم و اراده جدی کشور در جذب سرمایه‌گذاری خارجی در توسعه بندر چابهار اظهار داشت: توسعه بندر چابهار گامی اساسی در راستای تحقق راهبرد دولت در توسعه محور شرق و تسهیل ارتباطات منطقه به ویژه ارتباط با کشورهای افغانستان و آسیای مرکزی با دریای عمان و اقیانوس هند است و به همین دلیل از سرمایه‌گذاری دیگر کشورها ازجمله هندوستان در این بندر استقبال می‌کنیم.
عباس آخوندی موافقت‌نامه چابهار را به دلیل کمک به روند توسعه همکاری‌های اقتصادی با دیگر کشورهای آسیای میانه، گامی مهم و اساسی در رونق اقتصادی سه کشور ایران، هندوستان و افغانستان برشمرد و گفت: انتقال نخستین محموله گندم از هندوستان به افغانستان از طریق بندر چابهار گام نخست در رسیدن به این هدف است و باید این سه کشور با تلاشی بیشتر در راستای تحقق اهداف موافقت‌نامه حرکت کنند.
از طرفی؛ محمد راستاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی معتقد است که چابهار دارای ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی و ترانزیتی بالایی است و می‌تواند به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود.
وی با بیان این که برای آماده‌سازی و تجهیزات فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار در مجموع یک میلیارد دلار هزینه شده است، افزود: برای افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار مهمانان داخلی و خارجی از ۲۷کشور منطقه و شرکای اقتصادی ایران حضور خواهند داشت.
راستاد یادآور شد: در فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار ۱۵میلیون مترمکعب لایروبی، ۲۰۳هکتار استحصال اراضی جدید، یک هزار و ۶۵۰طول موج شکن احداث شده و عمق حوضچه آن نیز ۱۶ و نیم متراست.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهار داشت: هم‌اکنون کشتی‌های بزرگ ۱۰۰هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند و این مهم می‌تواند نقش بسزایی در واردات و صادرات کالاهای اساسی و عمومی داشته باشد و در آینده با تکمیل فازهای بعدی، در نهایت ظرفیت این بندر به بیش از ۸۲میلیون تن افزایش خواهد یافت.
بندر چابهار با قرار گرفتن در شمال اقیانوس هند و شرقی ترین نقطه سواحل کشور موسوم به سواحل مکران، از نظر جایگاه حمل و نقل چند‌وجهی بین‌المللی در مسیر دو کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب دروازه طلایی ترانزیت به کشورهای (‌CISکشورهای آسیای میانه) و افغانستان به حساب می‌آید.
بندر چابهار با بندر کاندلا هند ۵۷۵مایل دریایی فاصله دارد و با ۶۲۲۰مایل دریایی با بندر هامبورگ آلمان، ۵۹۷۰مایل با بندر روتردام هلند و ۵۴۷۰مایل با بندر بیلبائو اسپانیا و ۴۱۳۵مایل دریایی با بندر جنوا ایتالیا می‌تواند نقش مهمی را در جابه‌جایی کالا بین کشورهای جنوب شرقی آسیا به اروپا ایفا کند.
با توجه به فاصله ۳۱۵مایلی بندر چابهار با بندر شهیدرجایی، ۵۶۰مایلی با دوحه قطر، ۵۷۵مایلی با منامه، ۳۶۰مایلی دریایی با دبی، ۲۳۵مایلی با فجیره، ۱۵۰مایلی با مسقط، کراچی با ۳۵۸مایل و بمبئی با ۷۸۵مایل دریایی می‌تواند نقش مهمی را در ترانشیب کالا به این بنادر داشته باشد.
بهروز آقایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اعلام کرد: بندر چابهار موقعیت مناسبی برای حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ کالا دارد و بهترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر ترانزیت به کشورهای آسیای میانه و افغانستان است.
وی با بیان اینکه ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست به هشت و نیم میلیون تن خواهد رسید، گفت: قرار است از هند یک میلیون و ۱۰۰هزار تن گندم از طریق بندر چابهار حمل شود و در مجموع ۴۷هزار کانتینر گندم اهدایی هند به افغانستان با ۴۷هزار کامیون از طریق جاده ترانزیتی چابهار-‌میلک به افغانستان حمل می‌شود و این می‌تواند در رونقل کسب و کار در این مسیر نیز بسیار تاثیرگذار باشد.
وی گفت: بندر چابهار آماده بهره‌برداری است و به زودی با حضور رئیس‌جمهوری، مقامات کشوری و مهمانان خارجی به بهره‌برداری خواهد رسید.
آقایی به مزیت‌های بندرچابهار اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌های کنونی و پسکرانه‌ای در حال توسعه بندر چابهار نگاه جدید شرکت‌های کشتیرانی منطقه و جهان را برای رسیدن به بازارهای کشورهای (CISکشورهای آسیای میانه) و افغانستان از تمرکز بر خلیج فارس خارج و به دریای عمان و بین بنادر چابهار، صحار و گوادر معطوف می‌کند.
وی افزود: اجرا و تکمیل راه‌آهن چابهار-زاهدان-‌سرخس، خط لوله گاز ایرانشهر-‌چابهار، پتروشیمی توسعه نگین مکران، ایجاد صنایع فولاد، ساخت فرودگاه بین‌المللی چابهار و همچنین توسعه بنادر کشورهای همسایه ازجمله عمان (بندر صحار) و پاکستان (گوادر) می‌تواند نقش مهمی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی وخارجی و توسعه تجارت و ترانزیت در این منطقه داشته باشند.
آقایی بیان کرد: در همین راستا، حرکت به سمت آسان‌تر کردن قوانین مناطق ویژه اقتصادی در بنادر شهید بهشتی و کلانتری به منظور تسهیل سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات بندری ارزان و سریع و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه ترمینال مواد معدنی، مخازن نگهداری مواد پتروشیمی و نفتی و ساخت اسکله‌های اختصاصی نفتی علاوه بر فراهم کردن زمینه رسیدن به افق‌های برتر منطقه‌ای، تعیین‌کننده نقش کلیدی بندر چابهار به عنوان موتور مولد توسعه سواحل مکران و محور شرق کشور و دروازه طلایی ترانزیتی به کشورهایCIS و افغانستان است.
مدیر کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: چابهار فاصله نزدیکی با افغانستان محصور در خشکی دارد و این کشور را می‌تواند به آب‌های اقیانوسی متصل و انواع کالاهای آن (معادن، محصولات کشاورزی و خشکبار) را به دنیا صادر کند و به زودی این منطقه راهبردی، به قطب اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد و شاهد اشتغال و توسعه در این منطقه خواهیم بود.
وی تاکید کرد: بندر چابهار محدودیتی برای توسعه ندارد و یک بندر مطمئن در حوزه ترانزیت، صادرات، واردات و ترانشیپ به کشورهای همجوار ایران است و این بندر ظرفیت خوبی برای بانکرینگ (سوخت‌رسانی به کشتی عبوری) دارد و در این زمینه مطالعات لازم از سوی سازمان بنادر و دریانوردی انجام شده و یک شرکت سوئدی نیز برای این کار ابراز تمایل کرده است.
آقایی تصریح کرد: در صورت ترانزیت و ترانشیپ کالا در بندر چابهار با بندر صحار عمان یک مرحله عملیات تخلیه و بارگیری کمتر از سایر بنادر است و هزینه تخلیه کالا در بندر شهید بهشتی چابهار یک هزار دلار به ازای هر کانتینر ارزانتر از بندر گوادر پاکستان و ۱.۵میلیون تومان ارزان‌تر از بندر شهید رجایی است.
وی با بیان اینکه از سه سال گذشته تجهیزات مورد نیاز این بندر در چهار سری وارد کشور شده که در حال نصب است، خاطرنشان کرد: ۸۵میلیون دلار سرمایه‌گذاری هندی‌ها برای تامین تجهیزات در حال ابلاغ قرارداد است و به زودی قرارداد آن نهایی خواهد شد و به صورت بی.‌او.‌تی (طراحی، ساخت واجرا) پس از ۱۰سال این تجهیزات به این بندر اختصاص می‌یابد.
شهرستان چابهار براساس سرشماری آبان سال‌۱۳۹۵ با جمعیت ۲۸۳هزار و ۲۰۴نفر شامل ۴۸هزار و ۱۴۷خانوار از شمال به شهرستان‌های نیکشهر، قصرقند و سرباز، از شرق به کشور پاکستان، از جنوب به دریای عمان (مکران) و از غرب به شهر کنارک متصل است.
چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران و سرزمین موج و مرجان واقع در قلب مکران بلوچستان و در فاصله ۶۴۵کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان از ۲شهر به نام‌های چابهار و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، ۶دهستان و ۴۳۸روستا تشکیل شده است.
اسماعیلی مجری طرح توسعه
فاز نخست بندر شهید بهشتی:
طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از طرح‌های مهم و کلان کشوری است
امیرحسین اسماعیلی، مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار گفت: طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از طرح‌های مهم و کلان کشوری است که دولت برای تکمیل فاز نخست آن بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است.
وی افزود: با بهره‌برداری از فاز نخست بندر شهید بهشتی، ۶میلیون تن به ظرفیت فعلی تخلیه و بارگیری که ۲.۵میلیون تن است به ۸،۵تن خواهد رسید و قرار است در طرح نهایی این بندر یا ۲۱پست اسکله و اتصال خط‌آهن سراسری در مجموع ۲۰ تا ۳۰درصد بار بندر شهید بهشتی چابهار به وسیله قطار جابه‌جا شود.
طرح های توسعه فازهای بعدی بندر چابهار نشان می‌دهد که چابهار به عنوان منطقه راهبردی و متصل به آب‌های آزاد اقیانوس هند یکی از محورهای مهم و کلیدی توسعه سواحل مکران و پیشرفت ایران در سال‌های آینده خواهد بود.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار:
اتصال به آب‌های اقیانوسی توسعه حمل‌و‌نقل ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی؛ مهم‌ترین نیاز چابهار‌

رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار معتقد است: مهم‌ترین نیاز چابهار به عنوان یک نقطه راهبردی و اتصال به آب‌های اقیانوسی توسعه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی در این منطقه است.
عبدالرحیم کردی اظهار داشت: چابهار یکی از بهترین نقاط ایران و به عنوان چهارراه ارتباطی برای اتصال به کشورهای منطقه است و ساخت فرودگاه بین‌المللی، تکمیل راه‌آهن چابهار-سرخس، افتتاح طرح توسعه بندر شهید بهشتی، احداث بزرگراه و آزادراه چابهار-‌میلک و اتصال مناسب این منطقه به شهرهای پرجمعیت کشور می‌تواند اقتصاد و تجارت منطقه را متحول کند.
وی تصریح کرد: هم‌اینک راه‌آهن چابهار-زاهدان با پیشرفت ۲۷درصدی در حال ساخت است و مجوز احداث فرودگاه بین‌المللی نیز سال گذشته از سوی کمیته فضایی کشور صادر شده است.
وی با بیان این که چابهار به عنوان کانون توسعه جهانی مطرح است و کشورهای آسیای میانه و افغانستان را به آب‌های اقیانوسی و آزاد متصل می‌کند، افزود: برای نقش در اقتصاد ملی طرح‌های بزرگی نظیر پتروشیمی با ظرفیت هشت و نیم میلیون تن و فولاد با ظرفیت ۱۰‌میلیون تن در چابهار پیش‌بینی شده است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار گفت: توسعه زیرساخت‌ها از نیازهای مهم چابهار است و این شهرستان با داشتن ۲۸۳هزار نفر جمعیت ۱۱۵کیلومتر مرز آبی و ۱۳۵کیلومتر مرز زمینی در نزدیک‌ترین فاصله آب‌های آزاد جهان (اقیانوس هند) قرار گرفته است.
کردی تصریح کرد: چابهار در خارج از محدوده بحران، پر تنش و پرترافیک آب‌های خلیج فارس واقع شده است و به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران نقش ملی و بین‌المللی در توسعه ایران اسلامی دارد.
وی افزود: از نقاط قوت مهم چابهار، حمل و ترانزیت کالا به افغانستان است و این مسیر بهترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر برای واردات و صادرات کالاهای اساسی به این کشور است و با راه‌اندازی خط منظم کشتیرانی در بندر چابهار، در حال حاضر محموله گندم هند به افغانستان پس از انتقال به بندر چابهار به وسیله کامیون از مسیر چابهار-‌میلک به این کشور حمل می‌شود.
بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دریایی بوده است و از زمان حضور پرتغالی‌ها از نخستین دهه‌های قرن‌۱۶ در آب‌های جنوب تا ظهور انگلیس به عنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیت‌های تجاری و دریانوردی رایج در آب‌های جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان بوده است.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان به این بندر در مقایسه با سایر مناطق ساحلی در جنوب کشور موقعیت ممتازی داده است و وجود آب‌های عمیق در خلیج چابهار شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ اقیانوس پیما در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است.
چابهار به عنوان مهم‌ترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس، از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحران‌های منطقه مجزا و نقطه کلیدی برای توسعه اقتصادی و بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت‌های اقتصادی آن محسوب می‌شود که باید از این ظرفیت‌های مهم به خوبی در جهت کسب درآمدهای ارزی استفاده کرد.
بندر شهید بهشتی چابهار در مجاورت اقیانوس هند دروازه توسعه محور شرق از بنادر نسل سومی است که با استفاه از حمل و نقل چند‌وجهی به سهولت می‌تواند برای ترانزیت کالا به سایر کشورهای جهان و ترانشیب کالا به سایر بنادر مهم کشورهای حاشیه خیلج فارس بهره‌مند شود.
ایجاد مهم‌ترین زیرساخت‌های بندری و دریایی به منظور محرومیت‌زدایی، شکوفایی و رونق اقتصادی و تحول در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی منطقه از مهم‌ترین مزیت‌های طرح توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران است.
در افق‌۱۴۰۴ دولت در نظر دارد این بندر اقیانوسی کشور به ظرفیت ۶میلیون کانتینر، ۹میلیون تن کالای چندمنظوره ، ۱۲میلیون تن کالای نفتی و مایعات و ۱.۳میلیون تن کالای فله دست پیدا کند.
احداث ۱۶پست اسکله عمومی و چندمنظوره، اجرای ۱۰پست اسکله کانتینری برای پهلوگیری بزرگترین کشتی‌های اقیانوس‌پیمای جهان، احداث ۳پست اسکله نفتی و فله مایع و ۳پست اسکله فله خشک از مهم‌ترین طرح‌های توسعه این بندر تا سال‌۱۴۰۴ است.