مناطق آزاد می‌توانند بستر تبدیل تهدید خروج آمریکا از برجام را به فرصت جدید فراهم آورند

وحید طالب‌پور عضو هیات مدیره و معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی

عضو هیات مدیره سازمان منطقه آزاد انزلی در خصوص سوال خروج آمریکا از برجام برای مناطق آزاد یک فرصت است یا تهدید اظهار داشت: شاید در نگاه اول اکثرا از منظر تهدید به این موضوع بنگرند، مضاف بر اینکه در صحنه عمل هم نمی‌توانیم از تهدیدات این موضوع غافل شویم؛ لیکن با تدابیر صحیح و پیش‌بینی ریسک‌های مترتب بر موضوع و دنبال‌گیری سیاست‌های مقاوم‌سازی اقتصاد می‌توانیم فرصت‌های جدیدی را برای کشورمان از مسیر مناطق آزاد فراهم آوریم.

مناطق آزاد چه در بخش تامین کالاهای اساسی کشور، چه در بخش تولید و صادرات و چه در بخش صادرات مجدد ظرفیت‌سازی خوبی در سال‌های گذشته با پیگیری و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به وجود آورده‌اند، به گونه‌ای که میزان مجموع صادرات و صادرات مجدد منطقه آزاد انزلی در سال گذشته به تنهایی به بیش از ۴۶۰میلیون دلار رسیده است، که در قیاس با سنوات ماضی رشد چشمگیری محسوب می‌گردد.

لذا اگر سیاست‌های حمایتی و تسهیل کننده برای ورود و خروج کالا در مناطق آزاد به اجرا درآید و مفهوم تجارت آزاد در این مناطق با همراهی و هماهنگی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مرتبط شکل گیرد، این مناطق می‌توانند بیش از گذشته در مسیر تامین کالاهای اساسی و تولید و صادرات کشور و حتی جلوگیری از خروج ارز از کشور نقش‌آفرینی کنند.

وی افزود: هر یک از مناطق آزاد کشور علاوه بر مزیت‌های قانونی نظیر معافیت‌های مالیاتی و گمرکی و امکان ورود و خروج آزاد سرمایه خارجی از یکسری مزیت‌های نسبی از جمله همجواری و تجارت با کشورهای همسایه برخوردارند؛ به عنوان نمونه منطقه آزاد انزلی با چهار کشور مهم روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان از طریق دریای صلح و دوستی خزر همسایه می‌باشد و بسترهای سخت‌افزاری مناسبی هم طی سالیان اخیر جهت مبادلات تجاری با این کشورها همچون دو بندر استراتژیک کاسپین و بندر انزلی در این منطقه احداث و توسعه یافته و مسیر خط راه‌آهن سراسری به مرکز استان گیلان رسیده و در آینده نزدیک نیز به این بنادر متصل خواهند شد.

ظرفیت عظیم کشورهای روسیه و قزاقستان در تولید انواع چوب، غلات، روغن، فولاد و مواد معدنی و دیگر محصولات در کنار ظرفیت دیگر کشورهای همسایه و همچنین ظرفیت استراتژیک و ژئوپلتیک کشور عزیزمان امکان ایجاد شرکت‌ها و واحدهای تولیدی با سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و یا با شراکت همکاران ایرانی را در سطح منطقه آزاد انزلی فراهم نموده است. کما اینکه هم‌اکنون

تعدادی از سرمایه‌گذاران از کشورهای همسایه؛ شرکت‌های تجاری در منطقه آزاد انزلی به ثبت رسانده‌اند و در حال تجارت نظیر صادرات محصولات کشاورزی کشورمان به کشورهای حاشیه دریای خزر و یا صادرات مجدد محصولات کشور خود به دیگر کشورهای همسایه ایران نظیر عراق و افغانستان و امارات هستند.

اگر نگاه کارکرد منطقه‌ای خود را با تاکید بر تبدیل مزیت‌های نسبی مناطق همچون منطقه آزاد انزلی به مزیت رقابتی همکاری بین‌المللی با ایجاد توافق‌نامه‌های تجاری جدید توسعه دهیم، هم ریسک تشدید تحریم‌های احتمالی را از خود به دیگران منتقل کرده‌ایم و هم به جهت داد و ستد کالاهای متنوع حاصل از این همکاری بین‌المللی، نیاز خود را به ارز آمریکا کاهش داده‌ایم و می‌توانیم ارزهای دیگر کشورهای طرف همکاری را جایگزین کنیم.

این امر مستلزم حمایت و پشتیبانی تصمیم‌سازان در دولت خواهد بود. در شرایط کنونی امکان واردات کالا به مناطق آزاد نیازمند ثبت سفارش و تعیین وضعیت ارزی است، در این ارتباط باید هرچه زودتر سامانه ثبت سفارش برای کلیه فعالین اقتصادی مناطق به لحاظ دسترسی گشایش یابد و تاییدات لازم صورت گیرد و علاوه بر آن وضعیت تخصیص ارز نیز مشخص گردد تا شرایط تجارت در مناطق برای ورود مواد اولیه واحدهای تولیدی فرآهم آید.

علاوه بر آن در ادامه برای تبدیل تهدید خروج امریکا از برجام به فرصت جدید برخی از برنامه‌های بااهمیت همچون موارد زیر باید در مناطق آزاد دنبال گردد:

بانک مرکزی در اعطای مجوز تاسیس بانک‌های خارجی در مناطق آزاد از جمله‌های بانک‌های روسی شرایط آسان‌تری وضع و ابلاغ نماید.

توافق‌نامه‌های تجاری جدید برای ورود و خروج کالا با نگاه حذف دلار و مبادله کالاها با یکدیگر در سطح مناطق آزاد کشورمان با مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشورهای همسایه منعقد گردد.

موافقت‌نامه ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک در سطح کشورهای همسایه با همکاری بین‌المللی برای تسهیل تجارت و کاهش ریسک تحریم‌ها منعقد گردد.

تفاهم‌نامه‌های فعال‌سازی کریدورهای بین‌المللی تجارت همچون کریدور چین-‌قزاقستان-‌ایران از طریق وزارتخانه‌های مرتبط و کمیسیون‌های مشترک کشورها به جد دنبال گردد.

به منظور جلوگیری از خروج ارز به جای خریدهای خارجی توسط گردشگران ایرانی از کشورهای دیگر با کنترل و نظارت بیشتر در ورود اجناس خارجی توسط مسافران از فرودگاه‌ها به داخل کشور این خریدها به حوزه‌های مسافری مناطق آزاد سوق داده شود.

شرکت‌ها و واحدهای تولیدی خارجی ملزم به ایجاد واحدهای تولیدی خود در مناطق آزاد برای تولید درصدی از کالاهای عرضه شده خود به صورت مسافری در مناطق آزاد گردند.

با توجه ظرفیت واردات کالاها از طریق مناطق آزاد ماموریت تامین برخی از کالاهای اساسی نظیر انواع غلات، روغن، دارو، چوب، فولاد، گوشت، شیر خشک و… با تسهیلات جدید دولت به مناطق آزاد واگذار گردد.

(هفته نامه مناطق آزاد شماره ۳۶۵– صفحه ۵)