مناطق آزاد، پایلوت توسعه گردشگری الکترونیکی در کشور

به گزارش اخبار آزاد مناطق، تاثیر فناوری، جهان امروز را به جهان هوشمند یا دیجیتال تغییر داده است. جهان دیجیتال تجارب انسانی را شکل داده و به آنها کمک می‌کند تا نحوه زندگی و پیوند به یکدیگر را به شیوه‌ای متفاوت بیاموزند. همه چیز در جهان دیجیتال، ساده‌تر و پیشرفته‌تر شده و مشاغل بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند چشمان خود را به روی این موهبت ببندند. در حالی که ارائه‌دهندگان خدمات سفر و تورگردانان گردشگری در گذشته برای فروش محصول و خدمات خود به تبلیغات مجلات و تلویزیون‌ها نیاز داشتند، با ورود رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی شاهد تغییر در راهبردهای بازاریابی و نحوه تبلیغ در این شرکت‌ها هستیم.

جهان دیجیتال، دنیایی را به وجود آورده که گردشگران بتوانند در ساعتی کوتاه از برج ایفل، میدان سرخ مسکو و دیوار چین بازدید کنند، بدون اینکه حتی از روی مبل خانه خود بلند شوند. بی‌شک با وجود گسترش گردشگری دیجیتال در دنیا و نقش بسیار بزرگی که این صنعت در اقتصاد کلان جهان ایفا می‌کند، می‌توان از این ظرفیت در جهت معرفی جاذبه‌های گردشگری در مناطق آزاد بیشترین بهره را برد.

زیرساخت‌ها و قابلیت‌های فضای مجازی یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی گردشگری است، به طوری که گسترش کمی و کیفی دسترسی به فناوری اطلاعات به عنوان یکی از توانمندسازها برای بهبود فضای کسب و کار در حوزه مهمان‌نوازی مطرح است. انجام فعالیت‌های گردشگری در فضای مجازی می‌تواند آثار مثبت فراوانی چه در سطح خرد و چه در سطح کلان داشته باشد، که از آن جمله می‌توان به صرفه‌جویی در وقت و هزینه در انجام اموری چون نقل و انتقال فیزیکی و ارزی، ارتباطات وسیع و تعامل نهادها و فعالین گردشگری، ارائه موثرتر و بهینه اطلاعات به گردشگران اشاره کرد.

سازمان‌های مناطق آزاد ایران با استفاده از ابزارهای نوین می‌تواند اطلاعات لازم را هم برای گردشگران و هم برای کسب و کارهای گردشگری در مقاصد اصلی خود مهیا کنند و صد البته؛ توجه به این موضوع مهم که دولت و سازمان متولی تنها یکی از نقش‌آفرینان صنعت گردشگری است و مشاغل و عرضه‌کنندگان این صنعت نیز باید با به‌روزرسانی تجهیزات، از زیرساخت‌های فعلی و آینده، به بهترین نحو ممکن بهره‌برداری کنند.

الهام قوامی، کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی:

لزوم توسعه گردشگری و گسترش فناوری اطلاعات در مناطق آزاد

الهام قوامی کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی گفت: امروزه صنعت گردشگری به یکی از صنایع  مهم درآمدزای جهانی تبدیل شده که با نفوذ و گسترش فناوری اطلاعات، جهان را تبدیل به دهکده‌ای فرامنطقه‌ای با رویکردی جهانی کرده است؛ به طوری که زندگی در این دهکده، نیازمند خلق موقعیت‌ها و فرصت‌های جدید می‌باشد.

وی ادامه داد: برای بهره‌برداری از این فرصت درآمدزا، به آگاهی و همراهی با موج نوین فناوری نیاز داریم که هرچه در تحقق آن سهل‌انگاری کنیم، فرصت‌ها را به دیگر رقبای منطقه‌ای خود خواهیم سپرد.

قوامی افزود: با فرض اینکه فناوری اطلاعات یک سیب باشد، کامپیوتر، شبکه، نرم‌افزار و دیگر ابزارهای مرتبط با این حوزه همانند دم سیب است که میوه با آن تغذیه می‌شود؛ حال این خود سیب است که محصول اصلی است و هدف و نتیجه در آن خلاصه می‌شود. ازاین رو، از مهم‌ترین کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، توسعه صنعت گردشگری خارجی است، چراکه از طریق آن می‌توان درآمد‌های ارزی فراوانی به دست آورد که افزایش تولید ناخالص داخلی را به منزله شاخص توسعه به دنبال خواهد داشت. با ورود به بازار رقابتی جهانی، تجهیز امکانات و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین در قالب «گردشگری الکترونیکی» از الزاماتی است که باعث افزایش منابع درآمدی و ایجاد اشتغال و بهبود خدمات اجتماعی می‌شود.

این کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی اظهار داشت: E-Tourism یا صنعت گردشگری الکترونیکی با به‌کارگیری فن‌آوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعات به منظور توسعه صنعت، امکان ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز و همچنین ارائه خدمات جدید به کاربران و گردشگران را در هر جای دنیا می‌دهد. این اطلاعات و تسهیلات، به گردشگر این امکان را می‌دهد که برای سفر کردن به نقطه‌ای خاص، به صورت مجازی امکان سفر، مزایا و معایب سفر را بررسی کند و به راحتی در مورد انجام سفر تصمیم بگیرد.

وی اذعان داشت: مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی پتانسیل جذب گردشگران زیادی را علاوه‌بر بعد سیاحتی و فرهنگی برای فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد کسب و کارهای جدید، نقش ویژه‌ای دارا هستند که عایدات آن می‌تواند از منابع درآمدی جدید مناطق باشد.

قوامی گفت: با همگام‌سازی صنعت گردشگری در بستر فناوری اطلاعات، می‌توان به طور مستقیم به ایجاد الگوهای جدیدی در رفتار تصمیم‌گیری مسافران کمک کرد. همچنین رشد نوآوری سبب افزایش کارایی صنایع خرد و متوسط در ایجاد کسب و کارهای جدید خواهد شد. ایجاد‌AP برای خدمات‌رسانی به مسافرین ازجمله تهیه بلیط، مقایسه قیمت و مدت زمان سفر از طریق وسایل نقلیه مختلف ازجمله قطار، هواپیما، کشتی و… این امکان را به گردشگران می‌دهد تا براساس بودجه، برنامه سفر خود را تنظیم نمایند. اپلیکیشن‌های راهنمای گردشگری علاوه‌بر کتابچه، نقشه و مناطق دیدنی می‌توانند به صورت آنلاین فرد گردشگر را در آن فضا به صورت مجازی قرار دهد، به طوری که قبل از سفر، گردشگران می‌توانند تمام فضاها را قبل از بازدید مورد بررسی قرار دهند.

وی ادامه داد: فناوری اطلاعات این امکان ویژه را در اختیار سرمایه‌گذاران و کارآفرینان قرار  می‌دهد که با ایجاد ارتباط میان ارکان‌های مختلف صنعت و بسترسازی محیط جهت ایجاد کسب و کار در مناطق آزاد به انجام فعالیت‌هایی ترغیب شوند و بازار فعالیت خود را به صورت مجازی در اختیار مشتریان خود قرار دهند. هر چه تبادل اطلاعات در این خصوص تسهیل شود، دامنه آن گسترش خواهد یافت و امکان بهره‌وری اقتصادی را افزایش می‌دهد و هرچه ارائه اطلاعات در جهان بیشتر می‌شود، نیاز به دسترسی و شفاف‌سازی نیز بیشتر خواهد شد و فناوری اطلاعات این بستر را از طریق اینترنت و گوشی‌های همراه آماده می‌سازد، به صورتی که بهره‌گیری از آن  باعث توسعه پایدار در صنعت گردشگری خواهد شد. بنابراین، هرگونه رشد و توسعه در صنایع گردشگری، باعث افزایش تولید ناخالص داخلی کشور و به دنبال آن گسترش صادرات محصولات مربوط به صنایع دستی خواهد شد. این مسئله ترغیب سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی را در دهکده جهانی و ایجاد کشش به سمت کانون‌های  پیشرفت مناطق آزاد از طریق فناوری اطلاعات در مقاطع کلان می‌شود.

قوامی تاکید کرد: با گسترش فناوری اطلاعات، که بسیاری از جنبه‌های محاسباتی و فناوری را دربرمی‌گیرد، باید گفت چتر فناوری اطلاعات بسیار بزرگ است و بسیاری از زمینه‌ها را پوشش می‌دهد. متخصصان فناوری اطلاعات وظایف گوناگونی دارند، از نصب برنامه‌های کاربردی تا طراحی شبکه‌های پیچیده رایانه‌ای و پایگاه داده‌های اطلاعاتی ازجمله زمینه‌های فعالیت متخصصین فناوری اطلاعات به شمار می‌روند. افزایش چشمگیر تنوع تجهیزات و خدمات مربوط به فناوری اطلاعات، مدیریت خدمات ارائه شده در این زمینه را با مسائل فراوانی روبه‌رو کرده ‌است. مدیریت رسیدگی به مشکلات و درخواست‌ها، مدیریت تجهیزات و منابع در رابطه با خدمات پشتیبانی فنی و تخصیص آنها به کاربران، و همچنین نظارت، کنترل و برنامه‌ریزی در این زمینه ازجمله مواردی است که مدیران حوزه فناوری اطلاعات را در حوزه گردشگری مناطق آزاد بر آن داشته تا برای خود ابزارهای سودمند و کارآمدی تدارک ببینند؛ ازجمله این ابزارها، می‌توان به نرم‌افزارهای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات اشاره کرد که می‌توانند مدیران، کارشناسان و تکنسین‌ها را در این باره یاری رسانند.

محسن عاشوری، کارشناس ارشد گردشگری و مدرس حوزه گردشگری:

لزوم تولید محتوای گردشگری در بستر دیجیتال

محسن عاشوری کارشناس ارشد گردشگری و مدرس حوزه گردشگری گفت: براساس آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری، صنعت گردشگری بعد از صنایع پتروشیمی و نفت در رتبه سوم صادرات جهانی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: از هر ۱۰شغل موجود در دنیا یک شغل در حوزه خدمات گردشگری است، ۱۰درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا از گردشگری است، ۷درصد صادرات جهانی مربوط به حوزه گردشگری است، درآمد حاصله از صادرات گردشگری بیش از ۱٫۴میلیارد دلار بوده است و ۳۰درصد صادرات خدمات جهانی در حوزه گردشگری صورت گرفته است.

این کارشناس ارشد گردشگری گفت: حال با توجه به تاثیرات گردشگری در رشد اقتصادی، ایجاد شغل، توسعه، محافظت و نگهداری از محیط زیست و فرهنگ جوامع و در نهایت نوید‌دهنده صلح و امنیت جهانی می‌توان به اهمیت بازاریابی گردشگری بیش از پیش پی برد.

عاشوری اظهار داشت: براساس آمار به دست آمده، فناوری‌های نوین بازاریابی (بازاریابی دیجیتال‌)، ۶۵درصد از مردم جهت سفر از اینترنت استفاده می‌کنند، بنابراین تکیه بر اینترنت به عنوان ابزاری مهم در صنعت گردشگری دیگر یک انتخاب نیست و یک ضرورت محسوب می‌گردد. همچنین آمار دیگری نشان می‌دهد که بازاریابی دیجیتال ۶۲درصد ارزان‌تر از بازاریابی سنتی است.

این مدرس حوزه گردشگری تاکید کرد: بازارها با ورود به قرن بیست و یکم، دچار تغییرات بسیار اساسی شدند‌. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به طور سریع در حال گسترش و اثرگذاری بر تجارت و وسیله‌ای برای رقابت سازمان‌ها است‌. فناوری‌ها بر سازمان‌های خدماتی اثرگذار هستند و آنها را به سمت تجارت هدایت می‌کنند. برای مثال به طور فزآینده، مصرف‌کنندگان می‌توانند برای کل محصولات گردشگری اعم از خرید آنلاین بلیط، رزرو هتل، بسته‌های تورهای مسافرتی خود به طور مستقیم اقدام نمایند و بدین شکل آنها نیازمند انعطاف، خصوصی شدن، در دسترس بودن و در ارتباط با سازمان‌های گردشگری هستند‌.

وی افزود: با رشد چشمگیر و فراگیر شدن تلفن‌های همراه هوشمند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در دهه اخیر، بنگاه‌های خدماتی مانند گردشگری نیز برای بازاریابی محصولاتشان، خود را با این ابزارهای روز تطبیق داده و بازاریابی دیجیتال به یکی از مهم‌ترین رویکردهای بازاریابی در دنیای امروز بدل شده است. بازاریابی دیجیتال به خصوص در حوزه خدمات، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند، چراکه عموم مشتریان بنگاه‌های خدماتی، در واقع مشتریانی هستند که کیلومترها با مقاصد خود فاصله دارند و بنابراین، بخش قابل توجهی از اقداماتی که برای جذب این مشتریان صورت می‌گیرد به صورت ارتباط از راه دور و عموما در بستر اینترنت رخ می‌دهد‌.

عاشوری اظهار داشت: پیشرفت سریع فن‌آوری، به خلق عصر دیجیتالی منجر شده است. رشد انفجاری کامپیوترها، ارتباطات از راه دور، اطلاعات، حمل و نقل و فن‌آوری‌های دیگر، بر روش‌های ارائه ارزش به مشتریان تاثیر عمده‌ای گذاشته است. امروزه بیش از هر زمان دیگر با افراد دور و نزدیک در دنیا ارتباط داریم‌. انفجار فن‌آوری، راه‌های جالبی برای آگاهی و پیگیری وضعیت مشتری و ارائه محصولات و خدمات متناسب با نیازهای منحصر‌به‌فرد هر کدام از مشتریان فراهم کرده است‌. علاوه بر این، فن‌آوری‌های جدید، شرکت‌ها را در توزیع موثر و کارآمد محصولات نیز یاری می‌کند‌. همچنین امکان ارتباط با گروه‌ها یا فرد فرد مشتریان نیز فراهم شده است. فن‌آوری، موج جدیدی از ابزارهای ارتباطات و تبلیغاتی را نیز در برداشته است، از تلفن موبایل، آی‌پاد، دستگاه‌های ضبط دیجیتال و تلویزیون‌های کابلی گرفته تا کیوسک‌های اینترنتی در فرودگاه‌ها و فروشگاه‌های برخط‌.

این کارشناس ارشد گردشگری تاکید کرد: لزوم توجه به بخش‌بندی بازار در بازاریابی دیجیتال گردشگری امری اجتناب‌ناپذیر است. بخش‌بندی بازار، فرآیندی است که براساس آن یک بازار به زیربخش‌های متمایزی از مخاطبان تقسیم‌بندی می‌شود که هر گروه دارای نیازها و مشخصات متفاوتی نسبت به دیگر گروه‌ها می‌باشد و لذا بخش‌بندی بازار در واقع قلب فعالیت‌های بازاریابی است و استراتژی‌های بازاریابی بدون توجه به بخش‌بندی بازار موفق نخواهند بود‌.

وی ادامه داد: معمولا بخش‌بندی بازار را به منظور شناسایی انواع گونه‌ها، براساس متغیرهای چهارگانه زیر انجام می‌دهند‌:

? متغیرهای جغرافیایی (براساس محل استقرار)

? متغیرهای جمعیت شناختی (براساس عواملی نظیر سن، جنس، درآمد، میزان تحصیلات، شغل، نژاد، ملیت و…)

? متغیرهای رفتاری (براساس انگیزه، منافع مورد نظرگردشگر، وضعیت وفاداری و…)

? متغیرهای روانشناختی (براساس نوع نگرش، شخصیت گردشگران، شیوه زندگی یا طبقه اجتماعی و…)

‌‎ این مدرس حوزه گردشگری افزود: عدم اتخاذ برنامه‌ریزی بازاریابی گردشگری موارد زیر را سبب می‌گردد:

? از دست دادن فرصت‌ها در بازارهای در حال رشد

? از دست دادن سهم بازار به دلیل اقدامات رقبا

? مواجهه با مشکلات مربوط به تقاضا در فصل کم متقاضی

? شناخت محدود نسبت به محصولات عرضه شده در مقصد موردنظر

? فقدان حمایت‌های لازم از تلاش‌های جمعی

? ضعف در سیستم اطلاعات

? نزول کیفیت خدمات به پایین‌تر از حدود قابل قبول

? مواجه شدن با مشکل در جذب واسطه‌ها جهت عرضه محصولات

? کاستن از قدرت خلاقیت و انگیزه کارکنان

وی گفت: جهت حضور بیشتر و بهتر در کسب و کار گردشگری ایران موارد زیر پیشنهاد می‌گردد:

? ایجاد وب سایت استاندارد گردشگری مناسب

? جدی گرفتن شبکه‌های اجتماعی

? آشنایی با امکانات شبکه‌های اجتماعی مانند به اشتراک گذاشتن استوری‌ها و و فیلم‌ها و…

? استفاده از سلبریتی‌ها در شبکه های اجتماعی

? تبلیغات و نمایش‌های ویدئویی خصوصا تولید فیلم‌های کوتاه و عکس

کارشناس ارشد و مدرس حوزه گردشگری در پایان تاکید کرد: بازاریابی دیجیتال نیز دائما باید خود را با این ابزارها که مرتبا به‌روز می‌شوند، تطبیق دهد‌. ممکن است یک ابزار در یک سال با اقبال گسترده‌ای مواجه باشد و سال بعد از آن به کلی فراموش شود؛ بنابراین شرکت‌ها و بنگاه‌های خدماتی گردشگری که بازاریابی دیجیتال برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، به صورت متناوب ابزار موجود را رصد می‌کنند، میزان استقبال از هرکدام را می‌سنجند و متناسب با بازدهی هر کدام برای بازاریابی از طریق مطلوب سرمایه‌گذاری می‌کنند‌. به نظر می‌رسد کسب و کارهای گردشگری حالا اگر می‌خواهند از قافله امکانات تکنولوژیکی بازاریابی جا نمانند، باید در جهت تولید محتوای گردشگری و از روندهای جدید پیروی کنند.