توسعه زیرساخت‌های گردشگری، موتور محرک توسعه منطقه آزاد انزلی

گفت‌و‌گو: حسین مرادی

منطقه آزاد انزلی در طول چند سال اخیر توجه بسیار ویژه‌ای به ایجاد زیرساخت‌ها در حوزه گردشگری و توانمندسازی منطقه در خصوص پذیرش گردشگران داخلی و خارجی را جزء مهم‌ترین اهداف سازمانی خود قرار داده است و در این راستا شاهد سبقت گرفتن استان گیلان به واسطه وجود منطقه آزاد انزلی و زیرساخت‌های گردشگری و تفریحی ایجاد شده در این منطقه، از استان مازندران در حوزه پذیرش گردشگر هستیم. حضور بیش از چهار و نیم میلیون گردشگر در نه ماهه ابتدای سال جاری در منطقه آزاد انزلی نشان از محقق شدن اهداف و برنامه‌های حوزه گردشگری در این منطقه می‌باشد، از این رو گفت‌‌گویی با مهندس فاتحی معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی در خصوص دستاوردها و کارها انجام شده در حوزه‌‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و گردشگری این منطقه آزاد انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

 

 در ابتدا در خصوص ظرفیت‌های گردشگری منطقه آزاد انزلی و برنامه‌ها و دستاوردهای سازمان در چند سال اخیر در ایجاد زیرساخت‌ها با محوریت حوزه گردشگری در این منطقه توضیح فرمایید؟

منطقه آزاد انزلی در جغرافیای حدود ۸۵۰۰هکتاری، در نقطه‌ای خاص و منحصربه‌فرد در شمال ایران واقع شده که از نعمات طبیعی مثل دریا، جنگل و شالیزار بهره‌مند است. برنامه سازمان بر این اصل است که از داشته‌های طبیعی این منطقه در جهت تبدیل منطقه به مکانی از حیث وظایف ذاتی تعریف شده در قانون مناطق آزاد کشور، که اشتغال، رشد، عمران و آبادانی و توسعه و پیشرفت در مناطق آزاد می‌باشد، حرکت کنیم. بی‌تردید توسعه گردشگری می‌تواند موتور محرک توسعه منطقه آزاد انزلی باشد؛ ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بکر و بی‌نظیری در حوزه گردشگری در منطقه وجود دارد؛ در حدود ۳۰کیلومتر نوار ساحلی داریم که قسمتی را در فاز گردشگری منطقه بهسازی و فضاسازی کرده‌ایم. ایجاد مرکز تفریحات دریایی برای آقایان و بانوان که می‌توان گفت پیش از این در کل استان گیلان یک مرکز تفریحات دریایی خوب و استاندارد در شان گردشگران عزیز نداشتیم که خوشبختانه به همت و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی این مرکز راه‌اندازی شد و به هموطنان عزیز در حال سرویس‌دهی می‌باشد. از دیگر کارهای انجام شده در منطقه، ساخت استخر ساحلی است که چند ماه قبل به پایان رسید و یکی از استخرهای منحصر‌به‌فرد در کشور است که در کنار ساحل ساخته شده با دید دریا؛ ساخت بزرگترین اسکه تفریحی شمال کشور از دیگر کارهای سازمان بوده است که تحت عنوان مارینا در حال ساخت می‌باشد، این اسکه در زمان بهره‌برداری در اوایل سال آینده، ظرفیت پذیرش ۳۵۰شناور را دارا می‌باشد با وسعت حوضچه ۷هکتاری که در حال ساخت است؛ پارک ساحلی منطقه که جزء طرح‌های دیگر بخش گردشگری منطقه می‌باشد که فاز دوم این طرح در ایام دهه فجر انشاا… به بهره‌برداری می‌رسد.

از دیگر اقدامات مهمی که توسط سرمایه‌گذاران منطقه در حوزه گردشگری در حال انجام است، ساخت تاسیسات گردشگری می‌باشد، در حال حاضر ۱۴هتل و مجموعه‌های اقامتی در منطقه وجود دارد که در مقایسه با میزان پذیرش گردشگری ورودی که در منطقه داریم، با کمبود امکانات اقامتی مواجه هستیم؛ سرمایه‌گذاران در این حوزه ورود بسیار خوبی داشته‌اند و در حال حاضر شاهد ساخت ۴هتل در منطقه و ۳هتل دیگر هم در مرحله صدور مجوز و پروانه ساخت هستند. یکی از این هتل‌ها توسط سرمایه‌گذار خارجی در حال ساخت است که با سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران کشور ترکیه یکی از بهترین هتل‌های شمال کشور در فاز گردشگری منطقه در ۱۰طبقه ساخته خواهد شد. از دیگر جاذبه‌های گردشگری منطقه که توسط سرمایه‌گذاران خارجی در حال احداث می‌باشد، آکواریوم منطقه است که طبق جدول زمان‌بندی که اعلام کرده بودند در حال پیشرفت است و در اوایل سال آینده این آکواریم منحصربه‌فرد را به بهره‌برداری می‌رسانیم. لازم به توضیح است که در این پروژه در حال حاضر در حدود ۱۴۰نفر به صورت مستقیم مشغول به کار هستند و میزان سرمایه‌گذاری آکواریوم بالغ بر ۳۰میلیون یورو است. در مجموع با توجه به سرمایه‌گذاری ۲۵میلیون یورویی ساخت هتل ۵ستاره در فاز گردشگری منطقه، مجموعا ۵۵میلیون یورو سرمایه‌گذاری خارجی در منطقه آزاد انزلی در حوزه گردشگری در حال انجام می‌باشد.

 

 با توجه به کمبود مراکز اقامتی در منطقه، برنامه‌های سازمان در خصوص حمایت از سرمایه‌گذاری برای ساخت هتل و استفاده از ظرفیت‌های جوامع محلی در حوزه بوم‌گردی در منطقه چیست؟

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های منطقه آزاد انزلی وجود ظرفیت در تمامی نقاط منطقه در حوزه گردشگری است که سرمایه‌گذاران محترم علاوه بر فاز گردشگری و تجارت در دیگر نقاط منطقه هم در حال سرمایه‌گذاری می‌باشند و در دهه فجر امسال دو هتل در زیباکنار افتتاح خواهیم کرد. ظرفیت اقامتی فعلی ما در منطقه در حدود ۵۸۰۰نفر تخت است که امیدواریم که با این سرمایه‌گذاری‌ها جهش بسیار خوبی در حوزه اقامتی را در منطقه شاهد باشیم. در خصوص کاشانه مهمان و توانمند‌سازی جامعه محلی، با وجود ۲۸روستا که در منطقه داریم این خود ظرفیت بسیار بزرگی را برای ما در حوزه بوم‌گردی در منطقه ایجاد کرده است. در حوزه توانمندسازی جامعه محلی مرتبط با گردشگری، دو برنامه را در دستور کار خود داریم، در حدود ۲۵۱کاشانه مهمان در منطقه وجود دارد که در حال ساماندهی این مکان‌ها هستیم و تاپایان امسال کار ساماندهی آنها به اتمام می‌رسد و در حال حاضر حدود ۴۰درصد از این اماکن ساماندهی شده‌اند و مجوزهای لازم را از سازمان دریافت کرده‌اند و در حال کمک در حوزه‌های مختلف از آموزش تا حمایت در خصوص بهسازی این اماکن هستیم. بعضی از این مراکز که نیاز به تسهیلات دارند از طریق صندوق حمایت از کارآفرینی به این عزیزان تسهیلات اعطا می‌کنیم تا بتوانند استانداردهای مجموعه خودشان را بالا ببرند. در دهه فجر امسال سامانه الکترونیکی خانه‌های مهمان را رونمایی خواهیم کرد؛ این سامانه به حوزه بازاریابی خانه‌های مهمان کمک بسیار زیادی خواهد کرد. در این سامانه اتصال هر یک از این خانه‌های مهمان به هزار آژانس مسافرتی در سطح کل کشور دیده شده و بی‌تردید این سامانه کمک می‌کند که شاهد رونق کسب و کار در این حوزه برای جوامع محلی در منطقه باشیم. در حال حاضر قسمت عمده گردشگرانی که به منطقه وارد می‌شوند به صورت سنتی اماکن اقامتی خود را رزرو می‌کنند، برنامه ما در این سامانه این است که گردشگر از نقطه مبدا، رزرو مکان اقامتی خود را در منطقه انجام دهد.

 

 در حوزه بوم‌گردی با توجه به جاذبه‌های سنتی و قدیمی، بسیار زیبا و متنوع استان گیلان از البسه محلی تا صنایع دستی و غذای محلی که به ذاته جزء جاذبه‌های گردشگری در استان است چه برنامه‌ها و اهدافی را تدوین کرده‌اید؟

در منطقه آزاد انزلی توجه ویژه‌ای به حوزه بوم‌گردی می‌شود؛ در حال حاضر برای ۳مجموعه بوم‌گردی در روستای فشتکه، روستای سرخشکی و روستای چپر پرد زمان در حال صدور مجوز هستیم، در سه نقطه منطقه واحدهای اقامتی بوم‌گردی را خواهیم داشت و به نوعی با ایجاد المان‌های سنتی و بومی گردشگر را در این مکان‌ها به نیم قرن قبل می‌برند و این نوع خدمات در حوزه گردشگری جاذبه خاصی دارد و بی‌شک این واحد‌ها در حوزه جذب گردشگر خارجی در منطقه نقش بسیار بزرگی را خواهند داشت.

 

 در چند سال گذشته شاهد رشد گردشگرپذیری بیشتر استان گیلان به واسطه منطقه آزاد انزلی در این استان به نسبت استان مازندران بوده‌ایم؛ نقش سازمان منطقه آزاد انزلی در ایجاد زیرساخت‌ها در بالا بردن آمار پذیرش گردشگر در منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سیل حضور گردشگر در منطقه آزاد انزلی و استان گیلان در چند سال اخیر تا حدودی تعادل گردشگری بین استان مازندران و استان گیلان را برقرار کرده است. یکی از موضوعات مهم در منطقه، توجه خاص به بومیان منطقه است، ما در جغرافیای منطقه در حدود ۳۱هزار نفر ساکن داریم، بخش عمده‌ای از مشاغل بومیان منطقه متاثر از گردشگری است یا کاشانه مهمان دارند و یا در اماکن اقامتی مشغول هستند و یا در حوزه تنوع غذایی در منطقه مشغول فعالیت می‌باشند؛ ما در منطقه بیش از ۵۵رستوران فعال داریم که یکی از پرجاذبه‌ترین رستوران‌های گیلانی در همین منطقه قراردارد، به دلیل تنوع عرضه غذاهای محلی که به گردشگران ارائه می‌کنند به یکی از جاذبه‌های گردشگری مبدل شده‌اند. موضوع صنایع دستی هم یکی از اقداماتی بود که حلقه وصل به حوزه گردشگری است، ما در سطح منطقه ۱۱۸۲نفر که اکثر این افراد بانوان هستند را شناسایی کردیم و با توجه به علاقه‌ای که به حوزه صنایع دستی داشته‌اند، آموزش داده‌ایم و برایشان گواهی‌نامه مهارتی صادر کرده‌ایم؛ بخشی از این افراد را به صندوق کارآفرینی معرفی کردیم و تسهیلات برای ایجاد و راه‌اندازی کارگاه به این عزیزان اختصاص پیدا کرده، در حال حاضر با توجه به کارهایی که سازمان در این خصوص انجام داده در منطقه جوی مثبت و خوبی ایجاد شده و همه در حال تولید و عرضه صنایع دستی هستند و در حال حاضر بیش از ۳۶محصول از حصیر در منطقه تولید می‌شود که در چند سال قبل این عدد محدود به چند محصول بود. روستای ملی حصیر در جغرافیای منطقه آزاد ایجاد شده، روستای فشتکه که سال گذشته در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ثبت رسید، همچنین سازمان منطقه آزاد انزلی در حال احداث بزرگترین پردیس صنایع دستی کشور می‌باشد که محلی است برای تولید و عرضه و آموزش حوزه صنایع دستی محلی گیلان و بسیار خوشحال هستم که این را هم عرض کنم که چهارمین محموله صنایع دستی منطقه را چند روز پیش به امارات صادر کردیم. تولید صنایع دستی از حصیر مصداق توسعه پایدار است، زیرا نه تنها هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌شود، بلکه به طبیعت و محیط زیست کمک هم می‌کند.

 

 در حوزه صادارت صنایع دستی، سازمان منطقه ازاد انزلی چه مشوق‌ها و چه کمک‌هایی را به فعالین این بخش اختصاص می‌دهد؟

سازمان با حمایت از شرکت‌های مدیریت صادارت در منطقه، پایه حمایت از این تولیدات را فراهم کرده است، این شرکت‌ها در حال حاضر در منطقه فعال شده‌اند و نقش رابط را بین تولید کننده و خریدار در خارج از کشور ایفا می‌کنند و خدا را شکر این زنجیره به خوبی در منطقه در حال شکل‌گیری است.

 

 در حوزه بوم‌گردی با توجه به اهمیت توسعه گردشگری و رسیدن به توسعه پایدار در مناطق آزاد با محوریت ورود گردشگر خارجی چه برنامه ها و اهدافی را در این خصوص پیاده سازی کرده اید؟

در حوزه بوم‌گردی، فعالین این بخش در سه نقطه‌ای که پیش از این اعلام کردم، در حال ایجاد تاسیساتی تحت عنوان مجموعه بوم‌گردی هستند که زمانی که گردشگر وارد آن فضا می‌شود کاملا خود را در حال و هوای بومی و سنتی و قدیمی یک روستای گیلانی می‌بیند، از محل اقامت، طراحی محیط پیرامونی، غذایی که سرو می‌شود و فضای بیرونی محوطه، همه اینها یک جاذبه است که در ذهن گردشگران داخلی و به خصوص خارجی به عنوان یک خاطره سفر به یاد ماندنی ثبت می‌شود. ما اخیر طی صحبت‌ها و بررسی فرم‌های نظرسنجی که از گردشگران خارجی دریافت می‌کردیم، متوجه شدیم که علاقه خاصی به این دست اقامتگاه‌ها نشان می‌دهند و مطمئن هستیم که با توسعه این اقامتگاه‌ها در منطقه، به توسعه گردشگری و توریسم کمک شایانی می‌کنیم و در کنار این موضوع کمک بزرگی هم به اقتصاد خانواده‌های بومی منطقه می‌شود.

 

 در حوزه بهسازی و ساحل‌سازی محوطه گردشگری منطقه کارهای بسیار خوب و بزرگی صورت گرفته است، در این خصوص کمی توضیح فرمایید؟

در ساحل فاز گردشگری منطقه از ضلع شرقی مارینا تا ضلع غربی مرکز تفریحات ساحلی منطقه، در برنامه ایجاد پارک ساحلی قرار دارد که این طرح بزرگ را به صورت فازبندی در حال اجرا داریم، فاز اول این طرح سال گذشته به بهره‌برداری رسید و فاز دوم را هم انشاا… تا پایان سال به بهره‌برداری خواهیم رساند و همین مسیر برای سال آینده هم ادامه دارد تا بتوانیم ساحل منطقه را تبدیل به یکی از بهترین و مجهز‌ترین پارک‌های ساحلی محدود دریای خزر تبدیل کنیم.

 

 با توجه به وجود مراکز خرید متنوع و بزرگ در منطقه آزاد انزلی و همچنین اهمیت پرداختن به گردشگری خرید که به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین مدل‌های گردشگری در دنیا مطرح است، برنامه‌ها و طرح‌های سازمان در خصوص این مورد چیست؟

ما رشته‌ها و موضوعات مختلفی در حوزه گردشگری داریم که یکی از این موضوعات بحث گردشگری خرید است، این بخش از گردشگری خوشبختانه در طول چند سال اخیر در منطقه به خوبی احیا شده و در حال پیشرفت نیز است. در حال حاضر سه مجتمع تجاری در منطقه در حال فعالیت هستند، بخشی از گردشگران، گردشگران خرید هستند، بخشی دیگری از گردشگران بوم‌گردی و بخشی هم طبیعت‌نگر هستند؛ وجود پارک ملی بوجاق و تالاب انزلی در منطقه جزء ظرفیت‌هایی است که در اختیار گردشگران با سلایق مختلف است، ما در حوزه گردشگری نگاهی جامع به تمامی موضوعات در این خصوص داریم.

 

 با توجه به ظرفیت‌هایی که در خصوص توسعه توریسم سلامت در منطقه وجود دارد، با عنایت به منابع متعدد طبیعی موجود، چه برنامه‌هایی در این خصوص معاونت گردشگری در جهت جذب سرمایه‌گذاران دارد؟

بحث گردشگری سلامت یکی دیگر از موضوعات مهم در منطقه آزاد انزلی است؛ با توجه به ظرفیت‌های طبیعی متنوعی که ما در منطقه آزاد انزلی داریم اعم از وجود جنگل، دریا، مناطق جلگه‌ای و روستایی در منطقه باعث شده که ما در طرح جامع منطقه، حوزه گردشگری سلامت را برنامه‌ریزی کنیم و خوشبختانه سرمایه‌گذارانی هم در این بخش اعلام آمادگی کرده‌اند و در حال مذاکره هستیم برای ایجاد دهکده‌های تندرستی در محدوده منطقه آزاد انزلی. با توجه به متخصصین و تیم‌های پزشکی خوبی که ما در کل استان گیلان داریم و همچنین با نگاه گردشگران سلامت از کشورهای حوزه دریای خزر، ظرفیت‌های بسیار خوبی نیز در این بخش داریم که به جد در حال پیگیری انجام این موضوعات در منطقه هستیم.

 

 در حوزه فرهنگی و اجتماعی چه کارهایی در منطقه صورت گرفته است؟

در حوزه فرهنگی و اجتماعی در منطقه آزاد انزلی اقدامات بسیار خوب و متعددی شکل گرفته است که نشان از این است که سازمان در کنار کارهای زیربنایی و اقتصادی دغدغه فرهنگی هم دارد؛ توجه ویژه به ایجاد و ساخت مساجد و مدارس بسیار خوب و به‌روز و مدرن، تعمیر و بازسازی همه مدارس و مساجد در محدوده منطقه آزاد انزلی، توجه به کانون‌های فرهنگی فعال در نقاط مختلف و روستاهای منطقه که جزء اقداماتی بوده که سازمان در کنار فعالیت‌های مختلفی که در جهت رونق اقتصادی و اشتغال و محرومیت‌زدایی در کنار ایجاد زیرساخت‌های عظیم انجام داده است.

 

 در پایان اگر مطلبی هست بفرمایید؟

یکی از بهترین هدفگذاری‌های ما در منطقه آزاد انزلی دستیابی به اشتغال پایدار از مسیر گردشگری برای منطقه و استان است و امیدواریم که بتوانیم با برنامه‌ها و طرح‌هایی که در منطقه داریم، به این هدف بزرگ دسترسی پیدا کنیم.