حرکت قشم بر روی ریل‌های توسعه، تعاون و رفاه

 

مصاحبه‌: حسین مرادی – مرضیه حسینی

 

– عمده برنامه‌های سازمان منطقه آزاد قشم در خصوص تولید و اشتغال با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در ابتدای سال‌۹۶ که امسال را سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نامگذاری کردند، چیست؟

در اصل تولید و اشتغال خیلی ارتباطی به مناطق آزاد ندارد و ما باید شرایطی را فراهم کنیم تا اشتغال توسط بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران در مناطق آزاد کشور اتفاق بیفتد؛ زیرا ما در مناطق آزاد کار تولیدی انجام نمی‌دهیم به این معنا که سازمان‌های مناطق آزاد مالک تولید باشند و ماموریتی که برای ما مشخص شده نیز گواه همین موضوع است و باید در برنامه‌های مناطق آزاد به گونه‌ای عمل کنیم که شرایط به بهترین شکل فراهم شود تا سرمایه‌گذار جذب سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد شود و طبیعتا اگر تولیدی اتفاق بیفتد و خدماتی ارائه شود، بی‌شک ماموریت اشتغال به خوبی محقق می‌شود.

نرخ بیکاری منطقه آزاد قشم امروز حدود ۵/۶درصد است، که جزء شاخص‌های بسیار خوب و مثال‌زدنی سازمان منطقه آزاد قشم در کشور می‌باشد و همه همت و تلاش خود را به این امر معطوف کرده‌ایم که این نرخ را تا پایان سال۹۶ به ۵درصد برسانیم؛ در حدود چهارده هزار شغل برنامه‌ریزی کرده‌ایم که در بخش‌های مختلف توسط بخش خصوصی در جزیره قشم ایجاد کنیم؛ بنابراین یکی از ماموریت‌های اصلی ما در حوزه اقتصاد مقاومتی، تولید است که به دنبال آن اشتغال نیز به وجود می‌آید و به تبع توسعه اقتصادی را نیز در بر خواهد داشت.

ما در طول برنامه ششم هم برای سال‌های آینده نیز در حال برنامه‌ریزی هستیم که نرخ بیکاری تا پایان برنامه ششم چه میزان باید باشد و برای تحقق آن به چه ابزاری نیاز داریم، در کدام بخش‌ها بیشتر باید ایجاد شغل کنیم، یکسری بخش‌ها در منطقه آزاد قشم از قدیم مغفول واقع شده بوده است، مثل بخش کشاورزی؛ یک دلیل مربوط به عدم نزول باران بوده است و یا در حوزه تولید ماهی و میگو ظرفیت‌های بسیار بزرگی در منطقه داریم که از سال گذشته بحث توجه ویژه به این بخش را شروع کرده‌ایم و امسال هم ادامه خواهیم داد و فکر می‌کنیم که تا پایان سال آینده حدود ۱۹۰۰هکتار زمین به کشت میگو اختصاص پیدا کند و همچنین با توجه به عملکردی که تاکنون داشتیم، در هر هکتار چیزی در حدود ۶ تا ۷تن برداشت محصول میگو داشته‌ایم؛ این حوزه یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی منطقه هم در زمینه اشتغال و هم تولید ثروت برای مردم جزیره، خصوصا برای مردمان غرب جزیره می‌تواند تاثیرگذار باشد. بنابراین امیدواریم بتوانیم ‌با یک برنامه منسجم تا پایان برنامه ششم و با یک هدف مشخص در حوزه تولید و اشتغال نقش‌آفرینی داشته باشم و امسال به امید خدا تا پایان سال حدود ۱۴۰۰۰شغل توسط بخش خصوصی در منطقه آزاد قشم ایجاد خواهیم کرد.

 

– با توجه به برنامه‌های سازمان منطقه آزاد قشم در جهت ایجاد ۱۴۰۰۰شغل تا پایان سال۹۶‌ در جزیره، عمده مزیت‌های ذاتی منطقه آزاد قشم را در چه حوزه‌هایی برای سرمایه‌گذاران می‌بینید؟

نگاه ما به مزیت‌های منطقه آزاد قشم بی‌شک مصداقی است، مثلا در حوزه گردشگری ما توانستیم با پیگیری‌هایی که انجام دادیم، ژئوپارک قشم را مجددا پس از چند سال توسط یونسکو احیا کنیم و دوباره به شبکه جهانی ژئوپارک‌ها برگشتیم، حال ژئوپارک در کدام بخش می‌تواند تاثیرگذار باشد؟ بی‌تردید رخ‌نمایی آن در حوزه گردشگری است؛ منطقه آزاد قشم دارای یک برند بین‌المللی شد که می‌تواند عامل بزرگ تبلیغاتی باشد برای توسعه گردشگری در جزیره قشم؛ بر همین مبنا ما  ۱۲ژئوسایت داشتیم که۱۴ژئوسایت دیگر را نیز تعریف کرده‌ایم که اینها همه جزء مزیت‌های منطقه آزاد قشم در حوزه گردشگری محسوب می‌گردد.

در حوزه صنعت و به خصوص در حوزه فولاد، قشم سه مزیت شاخص دارد که شامل دسترسی به گاز و همچنین تولید آب ارزان در کنار در دسترس بودن بازارهای جهانی برای وارد کردن مواد اولیه و سپس تولید و در آخر بردن محصول نهایی می‌باشد؛ در حوزه پتروشیمی نیز مزیت‌های زیادی داریم، همچنین در حوزه تولید ماهی در قفس بزرگترین مزیت ما شرایط آبی و جغرافیایی قشم است که یک شرایط ویژه و استثنایی به شمار می‌آید. به طور کلی در سازمان منطقه آزاد قشم به شکلی در حال برنامه‌ریزی هستیم که مزیت‌های خود را به رخ بکشیم و در جهت جذب سرمایه‌گذاری دست سرمایه‌گذار را در انتخاب حوزه سرمایه‌گذاری برای تولید ثروت و بدست آوردن سود که هدف اصلی بخش سرمایه‌گذاری است، باز بگذاریم و بی‌شک سرمایه‌گذار هر کجایی که اقتصادی‌تر باشد، حضور پیدا می‌کند.

بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم که صرفا یک مزیت داریم و در حال مشخص کردن مجموعه مزیت‌های سازمان منطقه آزاد قشم در جهت ارائه به سرمایه‌گذاران هستیم، به طور کل قشم در حوزه صنعت، گردشگری، پتروشیمی، نفت و گاز و همچنین تولید و بسته‌بندی صنعتی مزیت‌هایی دارد که باید متناسب با هر بخش برنامه‌ریزی کنیم و در جهت جذب سرمایه‌گذاران در بخش‌ها مختلف در حال حرکت هستیم.

 

– با توجه به حوزه‌هایی که در بخش جذب سرمایه‌گذار فرمودید، منطقه آزاد قشم در حوزه صنایع بزرگ هیچ محدودیتی ندارد؟

ما هیچ محدودیتی نداریم، حداقل در حوزه زیرساخت‌ها که در حال ایجاد هستیم. در حال حاضر دو نیروگاه ۵۰۰مگاواتی داریم که ۷۰مگاوات آن در حال حاضر در مدار است، حدود ۱۷۰مگاوات آن مشکل گاز دارد که در حال رفع کردن آن هستیم تا به زودی آن هم به ظرفیت جزیره اضافه شود؛ در حوزه تولید آب همین دو نیروگاه در حدود ۲۰۰هزار مترمکعب در روز توان تولید آب دارند و به تعبیری می‌توانیم بگوییم که مشکل آب و برق را هم‌زمان با استقرار صنایع بزرگ می‌توانیم حل کنیم؛ در بخش راه خیلی مشکل نداریم و دو جاده در حال ساخت داریم، طرح جامع حمل و نقل خلیج  فارس که شامل چهار پروژه می‌باشد (بندر کاوه، راه‌آهن و پل خلیج فارس) جز زیرساخت‌های بزرگ است که کمک بزرگی در ورود صنایع بزرگ به منطقه خواهد کرد و همچنین در حال مطالعه طرح ایجاد پورت سوزا با توجه به وجود بندر کاوه در شمال و بندر سوزا در جنوب جزیره هستیم. در مجموع در تلاش هستیم که این بخش‌های زیرساختی را ایجاد کنیم تا در زمان سرمایه‌گذاری‌های کلان در قشم در حوزه زیرساخت‌ها مشکلی وجود نداشته باشد و در کنار همه این کارها در حال توسعه فرودگاه قشم و بندر بهمن هستیم و در دستور کار قرار گرفته است. در مجموع امیدواریم با توجه به همه مسائلی که وجود دارد، بتوانیم مشکلات قشم را متناسب با نیازهایی که احساس می‌کنیم ممکن است بخش خصوصی در آینده در انجام فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی خود داشته باشد، رفع کنیم و خدمات مورد نیاز را در اختیار این بخش قرار دهیم.

 

– حوزه گردشگری در دنیا تبدیل به یک صنعت نوین شده است؛ با توجه به مزیت‌ها و ظرفیت‌های بزرگی که منطقه آزاد قشم در حوزه گردشگری با احیای مجدد ژئوپارک قشم توسط شما دارد و همچنین راه‌اندازی خط گردشگری دریایی بین جزیره کیش و جزیره قشم توسط کشتی کروز که برای اولین بار در ایران اتفاق افتاده است، برنامه‌های سازمان منطقه آزاد قشم در خصوص گردشگری خصوصا حوزه گردشگری دریایی چیست؟

ما باید در ابتدا تعریفی از چیزی که در حال اتفاق افتادن است با چیزی که انتظار داریم داشته باشیم؛ در قشم ۹۵درصد از ورودی‌ها به جزیره توسط دریا اتفاق می‌افتد و ۵درصد از طریق هوایی وارد جزیره می‌شوند که در سال گذشته در خصوص تعداد پرواز و هم تعداد مسافر مقام اول را در کشور کسب کردیم.

از نگاه ما این این رخداد معنی دیگری پیدا می‌کند؛ ما در قشم گردشگر نداریم، در واقع مسافر داریم؛ حال تفاوت مسافر با گردشگر در چیست؟ مسافر برای ما هزینه دارد، گردشگر تولید ثروت می‌کند، شما اگر توجه کنید عمده کسانی که به قشم سفر می‌کنند در معابر عمومی چادر می‌زنند و ما برای خدماتی که باید به این دست افراد بدهیم، باید هزینه کنیم. امسال دو برنامه مهم را در حال پیگیری هستیم که سال اول اجرای این طرح‌ها است، ابتدا تبدیل مسافر به گردشگر، یعنی از سهم مسافر کم کنیم و به سهم گردشگر اضافه کنیم، در همین راستا بازار هدفی را تعریف کرده‌ایم و گفتیم تولیدکنندگان سفر در کشور چه کسانی هستند، با سازمان تامین اجتماعی، سازمان بازنشستگی کل کشور، شهرداری‌ها، بانک‌ها، آموزش و پرورش، بنیاد مستضعفان و… در حال مذاکره هستیم تا به نیروی انسانی که در حوزه سفر می‌خواهند خدمات بدهند، بخشی را به قشم هدایت کنند و به تعبیری با این طرح سهم خود را در حوزه گردشگری بالا ببریم.

بحث دوم که یکی از مشکلات موضوع گردشگری در قشم است، هزینه بالای سفر به جزیره قشم است، یعنی ما باید به سمتی حرکت کنیم که تولید سفر ارزان داشته باشیم، به نوعی ما باید برای رسیدن به قشم یک حمل و نقل ترکیبی برنامه‌ریزی کنیم، در حال انجام این چنینش و برنامه‌ریزی هستیم که بتوانیم واگن لیزینگ کنیم و کشنده را راه‌آهن به ما بدهد؛ ما از اقصی نقاط کشور مسافر را به بندرعباس منتقل کنیم و از بندرعباس با شناور مسافر را به قشم منتقل کنیم، از این طریق قطعا هزینه سفر را خیلی کاهش می‌دهیم که در کنارش جاذبه بیشتری هم برای مسافر دارد. ترکیب سفر ریلی، دریایی و جاده‌ای یک سفر بیاد ماندنی برای گردشگران می‌تواند باشد.

با جدیدت بحث فعال کردن ایرلاین منطقه آزاد قشم را در دستور کار داریم، در حال مذاکره با شرکت بمباردیه کانادا هستیم و آنها اعلام موافقت کرده‌اند و خوشبختانه آن شرکت موافقت دولت کانادا را هم در این خصوص جلب کرده است که صد میلیون دلار به شرکت بمباردیه اعتبار بدهند تا هواپیماها را به ما تحویل دهند. قرار است حدود ۱۰فروند هواپیما از کانادا برای راه‌اندازی ایرلاین منطقه بگیریم. البته باید گفت که در همین راستا نشست‌‍‌های مشترکی با مدیرعامل شرکت بمباردیه در تهران نیز داشته‌ایم.

وقتی ما خودمان ایرلاین داشته باشیم و بخش خصوصی در حوزه هتل‌ها و مراکز تفریحی به ما کمک کنند، می‌توانیم منابعی را جذب کنیم و به شکل سوبسید قیمت بلیط هواپیما را مدیریت کنیم؛ به عنوان مثال در ایام عید در بعضی از روزها بلیط رفت و برگشت قشم تا حدود ۸۰۰هزارتومان هم می‌رسید، حال در حوزه گردشگری در کشورهای همسایه یک گردشگر یک هفته سفر می‌کند با ۴۵۰هزار تومان! این دست اتفاقات امکان رقابت را برای ما بسیار سخت می‌کند، مگر اینکه این اتفاق رخ دهد و ما بتوانیم سفر ارزان تولید کنیم و واقعا همه تلاش‌مان را در مسیر به نتیجه رسیدن این هدف بکار بسته‌ایم.

در خصوص فعالیت کشتی کروز، با هماهنگی که با سازمان منطقه آزاد کیش داشتیم، این اتفاق برای اولین بار در کشور بین جزیره کیش و قشم رخ داد، ما قبل از این هم خط دریایی خصب را داشتیم و در حال حاضر هم فعال است و یک مشکل در بندر داشتیم که مرتفع گشت و قرار شد از این به بعد مسافران بتوانند از خصب با خودروهای شخصی خودشان به جزیره قشم بیایند که این امر می‌تواند باعث افزایش مسافر و گردشگر در این بخش شود؛ در این راستا ما در حال تکمیل یکسری امکانات در جهت رفاه بیشتر گردشگران خارجی هستیم، مثل تجهیز سافارین جزیره قشم. در سفری که به دبی داشتیم توافق کردیم که یک کشتی که بومیان قشم خریداری کردند، راه‌اندازی شود و خط دریایی قشم به کیش هم به زودی راه‌اندازی شود که فکر می‌کنم حداکثر تا دوماه آینده فعال می‌شود؛ مذاکراتی داشتیم که یک کشتی که تقریبا پنج رستوران دارد بیاید و در قشم پهلو بگیرید تا بتوانیم یکسری سفرهای کوتاه تفریحی را برای مسافران در اطراف قشم برنامه‌ریزی کنیم. مزیت دریا برای ما یک مزیت بسیار ویژه در بخش‌های مختلف از جمله گردشگری است که متاسفانه تاکنون ما از این مزیت خیلی بهره‌مند نشده‌ایم و اعتقاد من این است که اقتصاد دریامحور در منطقه آزاد قشم خیلی جدی گرفته نشده؛ ما اگر بتوانیم از دریا چه در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و چه در حوزه گردشگری و در صنعت و کشاورزی و پرورش ماهی بهره لازم را ببریم، واقعا می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

یکی دیگر از رویکردهایی که در قشم دنبال می‌کنیم این است که دنبال چیزهایی که همه دارند ما نرویم، من فکر می‌کنم که مردم دیگر خیلی به دنبال هتل ۵ستاره نمی‌گردند و یا خیلی در پی جاذبه‌های معمول مثل موزه و… نیستند، ما دنبال ایجاد جاذبه‌های جدید هستیم و در دو سال گذشته حدود ۶۰کاشانه مهمان در قشم راه‌اندازی نموده‌ایم و این اماکن توسط خود مردم در حال اداره شدن هستند که ما رشد این اماکن را می‌بینم؛ بعضی از این مراکز با کشورهای خارجی ارتباط دارند و با هم مسافر مبادله می‌کنند. در مجموع رویکردهای جدیدی را در حوزه ژئوپارک‌ها داریم تا کلا نگاه گردشگری را به طبیعت‌گردی تغییر دهیم. خیلی از پروژه‌های گردشگری که ما تصمیم داریم در کشور پیاده‌سازی و راه‌اندازی کنیم، در حال حاضر در کشورهای همسایه وجود دارند، مثلا یکی از ضرورت‌های ما پلاژ بانوان است، ولی حالا اگر بخواهیم ده‌ها پلاژ بانوان داشته باشیم، کار درستی نیست؛ ما باید حداقل نیازها را بطرف بکنیم و سپس دنبال رویکردها و اتفاقات جدید باشیم، مثلا در کنار پلاژ بانوان، سافارین بانوان را راه‌اندازی کنیم، باید به سمتی حرکت کنیم که سبد ارائه خدمات را برای بخش‌های گردشگری تکمیل کنیم، بنابراین با توجه به تقاضاهایی که در حوزه گردشگری در جزیره وجود دارد، در حال انجام فعالیت‌هایی هستیم تا بتوانیم این تقاضاها را پاسخگو باشیم.

 

– یکی از مهم‌ترین رویکردهای شما در حوزه مدیریت سازمان منطقه آزاد قشم، تعامل و ارتباط مستقیم شما با جوامع محلی است که به وضوح در قشم قابل مشاهده می‌باشد و همه مدیران و بزرگان اقوام مختلف در قشم به این موضوع اذعان دارند؛ نقش اثربخش جوامع محلی را در حوزه اقتصاد منطقه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شما تصور کنید که قشم منطقه آزاد نبود، چه اتفاقی می‌افتاد؟ شاید بهتر است این موضوع را با بقیه شهرستان‌های استان مقایسه کنیم؛ راه، بهداشت، تجارت و اقتصاد همان چیزی که در آنجاها است، در قشم هم بود؟ شما وقتی یک مزیتی را در یک منطقه ایجاد می‌کنید، مردم باید خروجی این مزیت را احساس کنند، به خصوص در مناطقی مثل قشم. شما یک زمانی یک منطقه آزاد ایجاد می‌کنید، منطقه آزاد از لحاظ فیزیکی محدوده مشخصی دارد مثل چابهار، ما در چابهار یک فنس دور یک منطقه کشیدیم و گفتیم این منطقه آزاد است و خارج از این محدوده مربوط به منطقه آزاد چابهار نیست، اما در منطقه‌ای مانند قشم این محسورسازی وجود ندارد و چه در داخل و چه بیرون از منطقه آزاد قشم ما با مردم بومی و محلی زندگی می‌کنیم و این قابل تفکیک نیست؛ مردم هم انتظار دارند که نقش و تاثیر منطقه آزاد را در زندگی خود لمس کنند، می‌خواهند بدانند که منطقه آزاد در حوزه ثروت، اشتغال و… برای آنها چه کار کرده است، یا انتظار دارد که حداقل یک نفر از بچه‌های خانواده به واسطه این مزیت‌ها در منطقه آزاد مشغول کار بشوند؛ یا از من انتظار دارند مشکل آب، برق، بهداشت حل کنم، چرا؟ چون در این منطقه اتفاق خاصی افتاده که در همه شهرهای استان رخ نداده است. بنابراین رویکرد ما این است کاری را که انجام می‌دهیم باید مردم را در جریان قرار دهیم، نیازهای مردم را به درستی شناسایی کنیم، پل ارتباطی خودمان را با مردم تقویت کنیم و به سمتی حرکت کنیم که نیازهای واقعی جوامع محلی که امکان تامین آنها به دست ما است، واقعا تامین شود تا آنها با ما احساس مشارکت کنند. ما در این خصوص دو رویکرد داریم، یکی اینکه ما بدون همراهی با مردم و جامعه محلی تصمیم بگیریم خودمان کارهای‌مان را پیش ببریم، که در این صورت یا مردم در مقابل ما می‌ایستند و هیچ توسعه‌ای نمی‌تواند در قشم اتفاق بیفتد و یا حتی اگر هم کاری انجام شود، در این صورت نمی‌تواند پایدار باشد؛ رویکرد دوم، همراه کردن مردم با اهداف سازمان است که ما این رویکرد را در دستور کار قرار داده‌ایم‌.

صرف نظر از حضور ما در قشم و همراهی با مردم در خصوص به سرانجام رساندن ماموریت‌های ملی که به ما محول شده، رسالت و وظیفه مهم دیگری به ما سپرده شده بود که اکنون در حال عملیاتی کردن آن هستیم و آن هم آشتی مردم با ما بود. ما وظیفه داشتیم یکسری کارها برای مردم انجام دهیم، که نکردیم؛ در حال حاضر مشغول به انجام آن کارها هستیم. شما رویکرد دو سال گذشته ما را در حوزه آب، راه، بهداشت و سلامت ببینید؛ در حدود دو سال و نیم که بنده در قشم هستم، یک بیمارستان ۱۴۰تختخوابی تحویل داده شده و هم در مراسمی که با حضور وزیر محترم کار و رفاه اجتماعی داشتیم، یک مرکز درمانی تخصصی در مرکز و قلب جزیره که قبلا در سال۸۴ به دلیل زلزله از فعالیت خارج شده بود را مجددا احیا کردیم تا بتواند به مردم خدمات‌رسانی انجام دهد. نگاه ما این است که توسعه در منطقه آزاد قشم از مجاری جوامع محلی می‌گذرد، اگر ما دنبال توسعه پایدار هستیم باید مردم را همراه خودمان کنیم، اگر این همراهی اتفاق بیفتد قطعا سرعت توسعه ما هم در قشم بیشتر خواهد شد.

 

– بی‌شک یکی از بزرگترین ظرفیت‌های منطقه آزاد قشم، نقش حوزه اقتصاد صنایع‌دستی بومی جزیره قشم و همچنین تاثیر فعالیت بانوان بومی در این حوزه می‌باشد؛ برنامه‌های سازمان منطقه آزاد قشم در این خصوص چیست؟

سازمان منطقه آزاد قشم در حوزه صنایع دستی چند رویکرد دارد، ما تولید کننده صنایع‌دستی هستیم ولی سوال اصلی اینجا مطرح می‌شود که صنایع‌دستی در کدام بازار قابلیت عرضه را دارد؟ وقتی این سوال را مطرح می‌کنیم، بی‌شک به سمت کیفیت حرکت می‌کنیم و یا به تعبیری به دنبال برندسازی می‌رویم؛ از نگاه ما صنایع‌دستی قابل نام بردن می‌باشد که قابل ارائه هم در بازار داخلی و هم خارجی باشد. در جهت تحقق این هدف، در حوزه آموزش به صورت جدی سازمان در جوامع محلی فعال است، در مرحله بعد به جهت محقق شدن این ماموریت می‌گوییم که صنایع‌دستی از سه بخش کاملا مجزا برخوردار است، یک تامین، یعنی تامین مواد اولیه موردنیاز تولید صنایع‌دستی، دوم تولید، که صنایع‌دستی قشم بیشتر در این حوزه حضور دارد و سوم عرضه است، که این سه مورد کاملا مجزا از هم هستند، زیرا ما که حرفه‌ای نیستیم که بگوییم همه اینها را در داخل یک تشکل انجام می‌دهیم. به نظر من یک تولید کننده خوب در قشم لزوما یک تامین کننده و یک عرضه کننده خوب نمی‌تواند باشد، کاری که در سازمان در قشم انجام دادیم این بوده که بخش‌های مختلف حوزه صنایع دستی را از هم تفکیک کردیم و بیشتر بر روی آموزش جوامع محلی کار کردیم و گفتیم که در حوزه تامین مواد اولیه و مرحله عرضه به بازار، تولیدکننده درگیری و دغدغه نداشته باشد. به جرات می‌توان گفت که این یک تیزهوشی است که سازمان واحد صنایع‌دستی داشته باشد؛ ما در حدود یک سال‌ونیم گذشته مشاوری را در سازمان دعوت کردیم و در دو نقطه، گورزین برای بافت پارچه و بعضی از منسوجات و در منطقه هنگام برای تولید زیورآلات نظارت و آموزش داشتیم؛ بنابراین ما اعتقاد داریم که اگر این زنجیره کامل شود و عرضه کننده حرفه‌ای باشد، قطعا ما باید برویم به سمت برندسازی، مثلا همین عروسک قشمی ما چه فرقی با باربی دارد؟ عروسک قشمی ما همان است ولی چون ما تولید خودمان را نازل گرفتیم، نتوانسته جایگاه خودش را پیدا کند. ما در حال احداث کارگاه صنایع‌دستی در دو نقطه از جزیره هستیم که قابلیت انبار، تولید و عرضه را دارا می‌باشد و این حرکت با مشارکت مردم بومی و محلی جزیره در حال انجام است و در مجموع هدف‌گذاری روشن و مشخصی در حوزه صنایع‌دستی در سازمان منطقه آزاد قشم شکل گرفته است و در این راستا در حال پیشروی هستیم و فکر می‌کنم در کنار آموزش اصولی، تولید باکیفیت و عرضه درستی که برنامه‌ریزی کردیم، می‌توانیم به اهداف خوبی در این حوزه دست پیدا کنیم.

 

– قشم به شهر تعاونی‌ها معروف است و به وضوع فعالیت و پویا بودن تعاونی‌ها در قشم دیده می‌شود؛ به تعبیری بحث تعاون نوعی حضور مردم در مشارکت‌های بزرگ در غالب تعاونی‌هاست و شما به بهترین شکل ممکن این امر را در سازمان منطقه آزاد قشم پیاده‌سازی کردید؛ به عقیده شما نقش تعاونی‌ها در حوزه رونق اقتصاد، تولید و اشتغال چیست؟

در حال حاضر در قشم ۱۹۶تعاونی فعال در حوزه‌های مختلف مشغول به کار می‌باشند. این قانون، تکلیف قانون اساسی کشور است و به هیچ عنوان کار سلیقه‌ای نیست. در قانون اساسی به صراحت اعلام شده که باید ۳۰درصد از اقتصاد کشور در اختیار تعاونی‌ها باشد، تفکر ما این است که این موضوع در منطقه آزاد قشم خیلی بیشتر از ۳۰درصد است، بنابراین ما کار خاصی انجام ندادیم، ماموریتی که قانون اساسی بر روی دوش ما گذاشته است را به درستی انجام داده‌ایم. علت رشد تعاونی‌ها در قشم به این دلیل است که مردم در حوزه‌های ماهیگیری، قایق‌سازی، لنجدارها، ساخت و ساز و عمرانی چندین تعاونی مختلف تشکلی داده‌اند و این امر از نگاه ما بسیار خوب است، این حرکت می‌تواند اقتصاد را پویاتر کنند و مهم‌تر از همه اینکه مشارکت می‌تواند سهم عمومی را جذب حوزه اقتصاد کند و قطعا تفکر ما این است که اگر در حوزه تعاونی توسعه خوبی داشته باشیم، عموم مردم ثروتمند خواهند شد و این بدین معنی است که شما هر چقدر سهم تعاونی‌های مردم نهاد را گسترش دهید، سهم مستمری‌بگیران کمیته امداد را کاهش خواهید داد. ما در منطقه آزاد قشم کارهای مشارکتی زیادی را در حوزه تعاونی انجام داده‌ایم و مدیریت مجموعه‌های مختلفی را به مردم در غالب تعاونی‌ها واگذار کرده‌ایم و امیدواریم که بتوانیم این نگاه را به کل کشور تسری دهیم و این اتفاق دقیقا حرکتی است که در خارج از کشور انجام می‌شود، فقط آنها اسم تعاونی را به شکل ما ندارند، بی‌شک این نگاه کمک بزرگی به توسعه و فعال کردن اقتصادهای محلی در مناطق خواهد کرد.

 

– تصمیم‌گیری در خصوص تعیین تکلیف پل خلیج فارس به چه مرحله‌ای رسید؟ ‌بی‌تردید اهمیت ایجاد این پل و اتصال جزیره به سرزمین اصلی در خصوص ایجاد خط ترانزیت و توسعه اقتصادی و نیز حوزه گردشگری در منطقه قشم بسیار پراهمیت است؛ نقش سازمان منطقه آزاد قشم در سرعت بخشیدن به این ابر پروژه چیست؟

جلسه‌ای را در خدمت جناب دکتر جهانگیری بودیم و ایشان دستور دادند که کمیته‌ای در سازمان برنامه تشکیل شود و موضوع پل خلیج فارس را در آن کمیته پیگیری و پیشنهادات ارائه شود. در آخرین جلسه کمیته مقرر شد که سازمان منطقه آزاد قشم یکسری پیشنهاداتی که می‌تواند آن پروژه را عملیاتی کند، براساس رویکردهای مشخص شده در جلسه بعدی کمیته بررسی ظرف دو هفته اعلام کند و فکر می‌کنم که همان دیدگاه منطقه آزاد قشم بتواند عملیاتی شود و این پروژه هر چه زودتر تکمیل شود.

 

– در خصوص پایداری مدیریتی در حوزه اقتصاد منطقه‌ای به ویژه در مناطق آزاد کشور، مسیر پیشبرد هدفگذاری‌های بلند مدت چه نقاط ضعفی در کشور ما وجود دارد و در کل نگاه شما به ثبات مدیریتی در کشور چیست؟

یکی از دلایل توفیق کشورهای توسعه یافته همین ثبات مدیریت است و متاسفانه این سیستم در کشور ما ساختار بسیار غلطی دارد و به اصطلاح اتوبوسی است. در همه جای دنیا تغییرات مدیریتی وجود دارد ولی نه به وسعت ما؛ آدم‌های کلیدی را تغییر می‌دهند، ولی ما تا پایین‌ترین سطوح را تغییر می‌دهیم و به نظر من اشکال کار این است. مثلا من یادم می‌آید که چند سال پیش مصوبه‌ای تائید شد که معاونت‌های اداری و مالی وزارتخانه‌ها در هر دولتی باید ثابت بماند، بعد دولت بعد که آمد به راحتی گفته‌ایم این حرف را برای خودشان زدند، نمی‌شود که من وزیر هستم و مسئولیت را قبول کردم، ضمن این که مهم‌ترین معاونت من، معاونت اداری و مالی است، من کسی را که در این پست می‌گذارم باید امین من باشد؛ به همین سادگی این مصوبه از بین رفت.

از نگاه من ثبات مدیریت در کشور باید به یک باور و تولید ظرفیت تبدیل شود. ۲۲اسفندماه سال۱۳۹۳ بود که من به سازمان منطقه آزاد قشم آمدم، درست در زمانی که اوج کاری منطقه بود. در اولین روز کاری دو جلسه مهم گذاشتم، یکی جلسه تسهیل سفر بود که با توجه به تعطیلات نوروز بسیار برای ما اهمیت داشت و بلافاصله جلسه‌ای با مدیران و معاونین بخش‌های مختلف گذاشتم و اعلام کردم که شما تا ۳ماه دیگر همه در جایگاه خود بدون تغییر قرار دارید، ۳ماه زمان خوبی است که ما همدیگر را ارزیابی کنیم و بعد از این زمان ببینیم که می‌توانیم با هم همکار کنیم یا نه و چقدر خوب است که این بشود ۳سال. من فکر می‌کنم ما ظرفیت‌های خودمان کم هست، واقعا اگر یک مدیر این اطمینان و ظرفیت را در خودش ببیند و توانمندی را در خودش احساس کند که می‌تواند از همه افراد خروجی کار خوب داشته باشد، قطعا موفق است. از دیدگاه من سرآمد این تفکر در کشور مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بودند، این بزرگ مرد آنقدر به خودش اطمینان داشت که شما وقتی به کابینه ایشان نگاه می‌کردید می‌دیدید که چپ چپ و راست راست حضور داشتند، ایشان می‌گفتند که تو وزیر من هستی، من می‌توانم از تو کار خوب بگیرم، کار من را انجام بده بعد برو به دنبال کار سیاسی خودت. ما که نمی‌توانیم بگوییم شما در یک اداره کارمند من هستی و بیرون هم که می‌روی باز تابع من هستی. اشکال کار این هست که ما مسائل بیرون را نمی‌توانیم تحمل کنیم، آن اتفاقات بیرون در محیط کاری ما سایه انداخته؛ من می‌گویم شاید ما یکسری آدم‌های خیلی محدودی هستیم، نمی‌توانیم از دیگران بهره‌برداری و بکارگیری درستی کنیم، برای همین امروز شما هستید، فردا کسی دیگر، باز پس‌فردا شخصی دیگر و همین رویه ادامه دارد.

بنابراین به نظر من باید این تفکر را رشد دهیم که اگر می‌خواهیم در مملکت کار کنیم، اجازه دهیم یکسری از مدیران میانی بمانند، به شرطی که آن مدیران میانی هم باید اصول و قواعد بازی را بلد باشند؛ مثلا الان یک استاندار عوض می‌شود و فرمانداری هنوز دارد کارهای دولت قبل را پیش می‌برد، خوب قطعا باید عوض شود، چون آن هم رعایت نمی‌کند و به تعبیری می‌توان گفت که باید برای مدیران چارچوب و یا یک قاب برای ماندنشان تعریف کنیم. یک زمانی هم هست که شخصی از نگاه حزبی کلا ساختار شما را قبول ندارد و خودش می‌رود، آن یک بحث دیگر است و به نظر من این یک اخلاق حرفه‌ای است. در بعضی مواقع ما تکلیف‌مان معلوم نیست و شاید ساختار سازمانی ما تکلیف مشخصی ندارد و یا بعضی جاها ضرورتی ندارد که ما خیلی از کارها را انجام دهیم و یا حتی بعضی جاها طرف مقابل کلا با سیستم مشکل دارد که باید با آن برخورد کرد و یا حتی ممکن است شخص توانمندی انجام کار را نداشته باشد که آن هم مشخص است باید چه کرد.

در کل ما یک نظام ارزیابی درستی نداریم و وقتی می‌گوییم فلان شخص خوب و یا بد است، باید ببینیم خط‌کش ما کجاست؟ به نظر می‌آید که این موضوع یک موضوع فراگیر فرهنگی و اجتماعی است و اگر هر شخصی در جایگاه خودش این موضوع را تعریف کند، به عقیده من خیلی از این مشکلات رفع خواهد شد.

 

– در حوزه بهداشت، درمان و سلامت در منطقه آزاد قشم گام‌های بسیار خوبی برداشته شده و این رویه رضایتمندی مردمان جزیره را به همراه داشته است؛ در سفر وزیر کار به قشم هم شاهد افتتاح یک مرکز تخصصی درمانی بودیم. در خصوص برنامه‌ها و دستاوردهای منطقه آزاد قشم در این حوزه نیز توضیح بفرمایید؟

در ابتدای ورود بنده به سازمان، یک کار بسیار خوبی که در حوزه درمانی در منطقه آزاد قشم صورت گرفت، راه‌اندازی بیمارستان پیامبر اعظم(ص) بود؛ این بیمارستان در شرقی‌ترین نقطه جزیره قشم قرار دارد، اگر شهروندان ما در غرب جزیره می‌خواستند از امکانات این بیمارستان استفاده کنند، باید تقریبا حدود ۱۲۰کیلومتر مسافت را طی می‌کردند تا به بیمارستان برسند. در سال۱۳۸۴ یک بیمارستان حدودا در مرکز جزیره وجود داشت که بر اثر زلزله عملا از سرویس خارج و به مخروبه‌ای تبدیل شده بود. از سال گذشته شروع به بازسازی این بیمارستان کردیم که متاسفانه به دلایل مختلفی که عمدتا مشکلات مالی بود، این روند سرعت نگرفت؛ چون ما بیمارستان را از دانشگاه آزاد تحویل گرفته بودیم و دانشگاه تعهدات خودش را انجام نداده بود و مسائل و مشکلاتی ایجاد شده بود‌.

در سفرهایی که بنده به صورت ثابت به نقاط مختلف جزیره دارم، یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف جزیره را نبود یک مرکز درمانی در مرکز قشم دیدم. با توجه به وجود این مرکز در آن منطقه، شروع کردیم به بازسازی و تکمیل این مرکز درمانی و در یک حرکت جهادی ظرف حدود ۲۱روز توانستیم این مرکز جدید درمانی را نیز در مرکز جزیره برای رفاه مردم راه‌اندازی کنیم. این مرکز شامل دو فاز می‌شود که فاز اول آن به بهره‌برداری رسیده است شامل سونوگرافی، رادیولوژی، دندانپزشکی، داروخانه، اورژانس، آزمایشگاه، بخش زنان و زایمان و واحد دیالیز می‌باشد و فکر می‌کنم در مرحله اول قدم بسیار خوبی بود. همچنین تکلیفی هم برای خودمان قائل شدیم و به مردم قول دادیم که تا پایان سال جاری که احتمالا ایام مبارک دهه فجر خواهد بود، بخش دوم این مرکز را که شامل ای.‌سی.‌یو و سی‌.سی.‌‌یو و بخش‌های جراحی است را هم راه‌اندازی کنیم‌.

به نظر من این خلاء به شدت در مرکز جزیره احساس می‌شد و سعی کردیم که این کمبود را در آن مرکز پوشش دهیم. یکی از کارهای مهمی که در خصوص مدیریت این مرکز درمانی شد، مدیریت به صورت هیات امنایی است که این هیات از بزرگان قشم تشکیل شده است و از این عزیزان هم خواهش کردیم که به سمتی حرکت کنند که این مرکز درمانی خودکفا شود. ما به این باور و فرهنگ رسیدیم که بهتر است مردم و اهالی محترم قشم مدیریت و توسعه این مرکز درمانی را به عهده بگیرند. خدا را شکر کار بسیار خوبی بود و با صحبت‌هایی که با مردم داشتیم، همه از این اتفاق راضی و خشنود بودند. من واقعا فکر می‌کنم یکی از مهم‌ترین وظایفی را که باید انجام می‌دادم، راه‌اندازی بیمارستان خلیج فارس بود که به حمدا… این امر صورت گرفت.

 

– در پایان اگر نکته‌ای هست بفرمایید؟

من از شما تشکر می‌کنم، به نظر من هفته‌نامه مناطق آزاد یک نشریه تخصصی و خوب است که اگر مسئولین مناطق آزاد نگاهی درست به این نشریه داشته باشند و در این راه به شما کمک کنند و درست هدایت شود، می‌تواند مشکلات عمده مناطق آزاد را حل کند و به عنوان یک پل ارتباطی بین مناطق آزاد و مخاطبین آن در بخش‌های مختلف و حتی خارج از مناطق آزاد تاثیرگذار باشد.