لزوم راه‌اندازی بانک‌های ایده در تمامی وب‌گاه‌های مناطق آزاد کشور

هادی صادق-کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

در حال حاضر بانک‌های ایده متعددی در کشور ما مشغول فعالیت هستند که در برگیرنده برخی مراکز موسیقی، مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز مطالعات و پژوهش، استانداری‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای شهر، حوزه‌های علمیه و مناطق آزاد است که همگان متفق‌القول آن را عامل تحولات اساسی و ارزشمند می‌دانند. در این یادداشت به تاکید مجدد بر لزوم راه‌اندازی بانک‌های ایده، مزیت‌ها، روش‌های انسجام، نوآوری و همچنین چگونگی جذب مشارکت اجتماعی در روند رونق مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی، اقتصادی و گردشگری خواهیم پرداخت.

چارچوب نظری اولیه بانک ایده استفاده از ایده‌های نابِ توده مردم در راستای به کمال رساندن طرح‌ها و پروژه‌ها و اهداف کلی هر مجموعه است که غالبا به صورت رایگان ارائه می‌شوند. اهداف بانک‌های ایده با توجه به شرایط و نیازها متفاوت است، برخی برای بحث و گفتگو، برخی برای جمع‌آوری داده‌ها از کارکنان و برخی دیگر برای توسعه اختراعات است؛ جایی که سیاست‌گذاران نیازهای خاص شهروندان، گردشگران، سرمایه‌گذاران یا کارمندان را به راحتی شناسایی؛ پیشنهادات خود را ارائه نموده و از آن به بهترین نحو بهره‌برداری می‌کنند. بانک‌های ایده بسیاری نیز با هدف ثبت مالکیت فکری وجود دارند، اما واقعیت این است که از لحاظ حقوقی کسی نمی‌تواند جلوی اجرای کلی ایده‌های عام را بگیرد زیرا بسیاری از ایده‌ها می‌تواند بین ایده‌پردازان مشترک باشند مگر آن که ایده‌پردازی؛ به صورت کاملا منحصربه‌فرد، موضوعی و تخصصی انجام پذیرد و مصداق آن همان پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های دانشجویی است که به دلایل مختلف بیشتر مدیران از پردازش آن خودداری می‌کنند.

در راستای شرح فوق، پتانسیل بالای مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی و گردشگری نسبت به ارگان‌ها وسازمان‌های دولتیِ دارای بانک ایده به دلایل استقلال عمل بیشتر، وسعت کم، بوروکراسی اداری کوتاه و سهولت فرآیند پشتیبانی؛ غیرقابل انکار است.

ایجاد بانک‌های ایده در مناطق آزاد موجب ارتباط میان مهم‌ترین محرک‌های کارآفرینی و تولید ثروت یعنی ارتباط میان سرمایه‌گذاران، مدیران و جوانان می‌گردد و اینجاست که نوابغ با پدید آوردن طوفان فکری؛ افکار خود را نمایان می‌کنند. ایده‌ها می‌توانند و باید اجرا شوند. در حقیقت ما می‌توانیم هر روز ایده‌هایی با قابلیت‌های بیشتر از مردم بگیریم و نه لزوما از مدیران!

برخلاف اعتقاد بر یکپارچگی در بیشتر سیاست‌ها، به نظر می‌رسد بانک ایده هر منطقه باید مستقل عمل نماید زیرا مبنای ایده‌های هر منطقه نسبت به اهداف و موقعیت‌های خاص محل متفاوت است و اتفاقا به همین علت است که منجر به خلاقیت در ذهن ایده‌پرداز می‌گردد.

نام بانک ایده، خود عاملی محرک برای جذب مشارکت اجتماعی حداکثری است و چارچوب امتیازدهی و استفاده از سیستم پاداش؛ آن را با نظام انتقادات و پیشنهادات سایت‌های معمول دولتی و خصوصی متفاوت می‌نماید. بانک ایده دامنه بسیار وسیعی از ایده‌ها و ناب‌ترین خلاقیت‌ها را در عین سادگی و زیبایی پیش روی ما قرار می‌دهد.

بیشتر ره‌آوردهای ذهنی خلاق در ذهن کسانی است که فاکتورهای اجرایی آن را در اختیار ندارند، پس با دخیل کردن آنان در اجرای ایده‌هایشان به دلیل انباشت و نفوذ ذهنی، درک فرایند خلاقیت و ادامه فرمول پیش ساخته ذهنی آنان، سرعت شگرفی در اجرایی نمودن آنها مشاهده خواهیم نمود. ایده‌پردازان هدفی جز سرافرازی کشور ندارند، اما بکارگیری برخی از ایده‌پردازان در بدنه سازمان‌های مربوط و یا در نظر گرفتن پاداش می‌تواند معرف هوش هیجانی مدیران مناطق آزاد باشد.

از ایده‌های آرمانگرایانه استقبال شود (ازدل ایده‌های آرمانگرایانه می‌توان ایده‌هایی را اجرایی نمود که اجرای فقط یکی از آنها بر بهبود شرایط کل کشور تاثیر بسزایی داشته باشد) و در صورت عدم توانمندی در اجرای ایده به دلایل محدودیت‌ها، اولویت‌بندی یا هر مقوله دیگر به ایده‌پرداز علت آن به صورت شفاف و منطقی پاسخ داده شود. نتیجه عدم توجه به ایده و ایده‌پرداز دلسردی و فرار مغزهاست.

دسترسی به بانک ایده باید بسیار آسان باشد و پس از ورود به وب‌گاه‌های مناطق آزاد در صفحه ابتدایی نمود داشته باشد. همچنین با توجه به اینکه ایده‌های ناب در زمان‌های تصادفی به اذهان ایده‌پرداز خطور می‌کند، استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌های اجتماعی مانند تلگرام و… که مشارکت اجتماعی بالایی دارند، برای بهبود ارائه خدمات و ثبت سریع آنها پیشنهاد می‌گردد. بهترین مکمل، طراحی و ساخت ربات‌هایی در همین راستا می‌باشد و با توجه به تغییرات استقبال مردم به سمت شبکه‌های اجتماعی جدیدتر، آمادگی همگام‌سازی و جابجایی با دیگر شبکه‌ها باید از ابتدا در نظر گرفته شود.

ایجاد بانک ایده درون سازمانی نیز پیشنهاد می‌گردد. تبادل و بحث ایده‌های کارمندان هر سازمان و تعامل پایین به بالا منجر به نشان دادن توانایی و تشویق کارمندان، کسب اطلاعات، انعطاف پذیری بیشتر، ایجاد یک فضای خصوصی و حذف اطلاعات نامناسب و نادرست می‌گردد.

با توجه به چشم‌انداز مناطق آزاد تجاری-‌صنعتی، اقتصادی و گردشگری کشور، راه‌اندازی بانک‌های ایده با مشاوره بخش خصوصی، ادارات مرتبط با کار آفرینی، صنایع، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران داخلی اثربخشی و تحولات چشمگیری را به دنبال خواهد داشت. ایجاد بانک‌های ایده یکی از مطالبات شهروندان و ابری بارور شده از سرمایه‌های فکری بی‌انتها و ارزشمند مردم کشورمان است که بارش رحمتش به اندکی همت و همراهی مسئولین نیاز دارد. بی‌گمان در صورت اجرای مناسب، با جذب مشارکت اجتماعی بالا، اثر بخشی در امورات شهری و شهروندی و نمایان نمودن ضعف‌های ساختاری و عملکردی فرصت‌های بی‌نظیری را در مسیر اعتلای کشور پیش روی مدیران اجرایی خواهد گذاشت و همچنین می‌‌تواند منجر به حضور و سرمایه‌گذاری بانک‌های اروپایی و ترغیب آنها به فعالیت در این مناطق گردد. بهره‌برداری از بانک ایده منتهی به رفع نگرانی از کمبود ایده، جلوگیری از پراکندن منابع مالی، بالا بردن قدرت تجزیه و تحلیل، پویایی سازمان، جذب سرمایه‌گذاری، تجاری‌سازی، پایداری موفقیت‌ها و اتخاذ استراتژی‌های مناسب خواهد گردید.