گردشگری، ایرانی‌ترین‌کالای سرزمین پارس

گزارش:مرضیه‌حسینی

تاریخ و تمدن، بخش جدایی‌ناپذیر هویت هر کشور می‌باشد. کشورهایی که از این موهبت برخوردارند و به خوبی از پتانسیل گردشگری آن بهره گرفته‌اند، پیشرفت قابل‌توجهی در صنعت گردشگری خود ایجاد نموده‌اند. کشور ایران نیز ازجمله کشورهایی است که با تمدن و تاریخ چندین هزارساله خود، نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌نماید. این سرزمین آریایی با یادگارهایی از دنیای کهن، تاکنون چندین اثر تاریخی و باستانی خود را در فهرست یونسکو به ثبت رسانده است.
تاریخ پر از شگفتی و طبیعت گوناگون؛ که می‌توان هر دوی این جاذبه‌ها را در کشور پهناورمان دید. همین‌ها کافی است تا سالانه گردشگران زیادی از سراسر جهان، ایران را به عنوان مقصد سفرشان انتخاب کنند. در این پهنه خارق‌العاده، دوستداران طبیعت فرصت سرکشیدن به کویر، جنگل، کوه و دریا را دارند و علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ می‌توانند مهمان یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان باشند.
کوه‌های سترگ و سر به فلک کشیده، کویرهای وسیع، دشت‌های هموار، رودهای جاری و آبشارها،دریاچه‌ها و دریاها؛ ایران کشوری چهار فصل و هفت اقلیم است. این اقلیم متنوع که از خلیج همیشگی فارس تا دریای کاسپین را در خود جای داده، تاریخی پر از راز نهفته است؛ بازمانده‌های تاریخ مردمان این مرز و بوم از تمدن شش هزار ساله شهر سوخته گرفته تا امپراتوری هخامنشیان در شهر پارسه و تاریخ پس از اسلام هر گردشگری را شیفته ایران می‌کند.
فرهنگ ایرانی در تولید لذت، هنر و شادی به ‌شدت غنی و مملو از ظرافت‌هایی کم‌نظیر است. ظرافت‌هایی که به نیت افزایش شادی و هیجان و در نتیجه لذت بیشتر از زندگی در آن تعبیه شده‌اند. از شعر و ادبیات فارسی و شهرت و نفوذ جهانی‌اش تا جایگاه طنز و موسیقی در فرهنگ ایرانیان، می‌توان نمونه‌هایی از این ظرافت‌ها را دید. هنرهای تجسمی و لذت‌های بصری نیز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانی دارند. به ‌غیر از فرش ایرانی که در دنیا به زیبایی معروف است، میناکاری، خاتم‌کاری، مُنبت‌کاری، مُعرق‌کاری، سوزن‌دوزی زنان بلوچ و حصیربافی مادران گیلک، گلابتون‌دوزی و خوس‌دوزی شیرزنان جنوبی و ده‌ها هنر دیگر، علاقه قابل‌ملاحظه ایرانیان به زیبایی و هنر را نشان می‌دهند. غذاهای متنوع ایرانی نیز از دیگر سمبل‌های ظرافت فرهنگ ایرانی است.
عناصر فرهنگ ایرانی، فراتر از مرزهای جمهوری اسلامی است و ردپای گاه پررنگ آن را می‌توان در کشورهای مستقل همسایه نیز سراغ گرفت؛ افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و کردهای عراق و ترکیه، همگی کم ‌و بیش گوشه‌ای از فرهنگ ایران را به ارث برده‌اند. از زبان فارسی و اعیاد ملی همچون نوروز و تقویم شمسی بگیر تا مذهب تشیع و موسیقی و معماری ایرانی.
به دلیل برخورداری از تمدنی کهن و حضور پیروان ادیان مختلف در ایران، کشور ما اماکن مذهبی متنوعی دارد. از مجموع نزدیک به ۹هزار مکان مذهبی در نقاط مختلف کشور، به ‌غیر از آرامگاه‌های امام‌زادگان و بقعه‌های ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، بیش از سه‌هزار مکان مذهبی مقدس دیگر شامل مساجد، مدارس مذهبی، کلیساها، کنیسه‌ها، آتشگاه‌ها و نیایشگاه‌ها شناسایی شده است. مذهب، نقش برجسته‌ای در شکل‌گیری شهرهایی همچون مشهد، قم، ری، شیراز، قزوین، نطنز، شاهرود، شوش، بسطام، لاهیجان، آمل، اردبیل، گنبدکاووس و… داشته و این شهرها قابلیت‌ فراوانی برای جذب گردشگران مذهبی دارند.
ایران در تمام حوزه‌های مذهبی می‌تواند توریست بین‌المللی جذب کند و فضای فرهنگی موجود، توسعه توریسم مذهبی-‌فرهنگی را در آن امکان‌پذیر می‌کند به دلیل وجود زیارتگاه‌های متعدد ازجمله حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد و حرم حضرت معصومه(س) در قم، کشور ما مقصد زیارتی مسافران فراوانی از کشورهای مسلمان است. به ‌غیر از آن، ایران دارای معابد و کلیساهای بی‌بدیلی است که در دیگر نقاط جهان وجود ندارد؛ به طور مثال، قدیمی‌ترین کلیسای جهان در ایران قرار دارد و یا کلیسای استفانوس مقدس یا کلیسای سنت‌‌استپانوس دومین کلیسای مهم ارمنی‌های ایران است که از نظر اهمیت بعد از قره‌کلیسا قرار می‌گیرد.
همچنین به ‌دلیل پایین بودن هزینه‌های درمانی در ایران در مقیاس جهانی، کشور ما ظرفیتی فوق‌العاده برای جذب گردشگران درمانی از کشورهای اسلامی و منطقه در اختیار دارد؛ تا این حد که زمینه برای تبدیل شدن به کشوری پیشرو در گردشگری پزشکی در سطح منطقه، برای ایران مهیا است. خدمات درمانی در ایران مطمئن‌تر، علمی‌تر و ارزان‌تر است. در حال حاضر یک‌چهارم بیمارستان‌های کشور در حوزه گردشگری سلامت فعالند و در رشته‌های تخصصی چشم، قلب، زیبایی، نازایی و اعصاب، رنکینگ یک تا پنج را داریم. ضمن اینکه انجام عمل‌های زیبایی به‌خصوص جراحی بینی، توریست‌های خاص خود را دارد و یکی از زمینه‌های پردرآمد گردشگری پزشکی در ایران محسوب می‌شود.
مضاف بر تمام توصیفات فوق، پهنه شگفت‌انگیز پارس در هر گوشه خود ظرفیت‌های خاص و منحصربه‌فردی جای داده است که قلب هر فردی را به لرزه در‌می‌آورد و می‌تواند خیل عظیمی از گردشگران از اقصی نقاط جهان را به سوی خود شاهد باشد، اما متاسفانه در طول سالیان گذشته در صنعت گردشگری، ایران دستاوردی برای ارائه نداشته و نتوانسته آنگونه که شایسته این سرزمین است به جهانیان معرفی شده تا بتواند میزبان خوبی برای آنان باشد.
حال باتوجه به شرایط کنونی و وضع مجدد تحریم‌های امریکا بر علیه کشور عزیزمان، شاید بتوان از این موقعیت و تهدید به عنوان فرصتی مغتنم برای این صنعت مظلوم در ایران استفاده کرد؛ چراکه نیک بر همگان روشن است که صنعت گردشگری و تمامی بخش‌های وابسته به آن که به طور مستقیم با معیشت مردم جامعه در ارتباط می‌باشند، تحریم ناپذیر است. هیچ قدرت و دولتی قادر به تحریم کردن حوزه گردشگری نیست، بنابراین خوب است که اکنون متولیان این امر در کشور دست به کار شده و برای رونق هر چه بیشتر گردشگری طرحی نو دراندازند تا هم در شرایط بحرانی کنونی کمکی به اقتصاد کشور کرده باشند و هم اینکه از این طریق نگاه دنیای خارج را با مهمان‌نوازی شایسته نسبت به ایران و ایرانی تغییر داده و به دنیا ثابت کنند که ما نسل صلح‌طلب و بشردوست آریایی هستیم.
برای شروع این حرکت مهم شاید بهترین گزینه، مناطق هفتگانه آزاد کشور باشند؛ مناطقی عمدتا گردشگرپذیر با قوانین آسان‌تر از سرزمین اصلی ازجمله اجازه ورود گردشگران بدون دریافت ویزا و همچنین مقررات سهل‌تر که می‌توانند و باید به عنوان پایلوت در حوزه گردشگری مورد توجه و استفاده قرار گیرند.
هفت منطقه آزاد در هفت نقطه از کشور پهناور ایران که عمدتا در نقاطی واقع شده‌اند که از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری بهره‌مند هستند؛ کیش، قشم، چابهار، انزلی، اروند، ارس و ماکو که از جنوبی‌ترین نقاط ایران تا شمالی‌ترین مرز‌های کشور قرار گرفته‌اند و هر کدام به فراخور موقعیت، دارای پتانسیل‌های عظیمی جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی می‌باشند. به همین بهانه پای صحبت‌ معاونین و مدیران گردشگری مناطق آزاد کشور نشستیم تا درباره ظرفیت‌های این مناطق در بخش توریسم بیشتر بدانیم و همچنین راهکارها و پیشنهادات این عزیزان را درباره استفاده از ظرفیت‌های گردشگری مناطق آزاد در جهت کم‌اثر کردن تحریم‌ها و بهره بردن از شرایط سخت و حساس کنونی جویا شویم که در ادامه می‌خوانید.

مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار:
مناطق آزاد کشور نیازمند تسهیل قوانین و فرآیند جذب گردشگر

طاهره شهرکی، مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار درخصوص تاثیر حوزه گردشگری بر اقتصاد و فرهنگ کشور بیان داشت: در سال‌های اخیر، نتیجه و معجزه صنعت راهبردی و استراتژیک گردشگری کاملا محسوس بوده و بسیاری از کشورها را از رکود، بحران اقتصادی و تورم نجات داده است.
مزیت‌های توریستی ایران با توجه قدمت و پیشینه تاریخی در کنار ظرفیت‌هایی که در حوزه توریسم طبیعی و فرهنگی تعریف می‌شود، بر هیچ کسی پوشیده نیست؛ اما به دلایل مختلف و ‌عدم وجود نگاه کارشناسی و حرفه‌ای در این حوزه، توجه لازم را به خروجی صنعت توریسم نداشته‌ایم و اساسا استنباط‌مان این بوده که ورود گردشگران باعث بروز آسیب‌های اجتماعی در کشور خواهد شد، در صورتی که اگر بخواهیم به صورت کارشناسی حرفه‌ای به این مقوله نگاه کنیم، بی‌تردید به این نتیجه خواهیم رسید که ورود گردشگر به کشور باعث بهبود شرایط و رشد اقتصادی مردم خواهد شد و نه ایجاد آسیب اجتماعی، بلکه رونق توریسم باعث کم شدن مشکلات اجتماعی خواهد بود. امروزه گردشگران به سراغ برند گردشگری هر کشوری می‌روند و ایران در این عرصه، گردشگران طبیعت، فرهنگی و تاریخی را به سمت خود جذب می‌کند و این ظرفیت نسبت به سایر کشورها که موضوعات خاص دیگری را در جذب گردشگران دارند، یک امتیاز محسوب می‌شود که متاسفانه ما این ظرفیت بزرگ و نیروی انسانی و جوان را در این خصوص فراموش کرده‌ایم.
وی افزود: ایران ظرفیت بسیار بزرگی جهت جذب گردشگران مذهبی دارد؛ رویدادها و مراسم‌های مختلفی در طول سال در کشورمان برگزار می‌شود که هر یک از این برنامه‌ و مراسم‌ها، جذابیت‌های بسیار قوی و عمیقی برای متقاضیانی که تمایل دارند با آیین‌های مذهبی و دینی سرزمین ایران اسلامی آشنا شوند، دارد. باتوجه به پایگاه‌های مذهبی که در کشور داریم ازجمله حرم مطهر امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه(ع) و دیگر اماکن مذهبی موجود، اگر بر روی گردشگری مذهبی، تمرکز کرده و موضوعات را ساماندهی می‌کردیم، می‌توانستیم سالیانه چندین هزار گردشگر مذهبی را برای کشور جذب نماییم و حتی در این مسیر به جای اینکه این ظرفیت‌های ناب را استتار کنیم که مبادا گردشگران خارجی با ورود خود به ایران از حیث اجتماعی و فرهنگی جوانان‌مان را با چالش روبه‌رو کنند، می‌توانستیم توریست‌های مسلمان و غیرمسلمان را در جهت عرضه و نمایش ارزش‌های دینی خود جذب نماییم. بنده عقیده دارم در شرایط موجود، مسئولین و تصمیم‌سازان در این خصوص به این نتیجه رسیده‌اند که با برنامه‌ریزی دقیق، ورود گردشگر به کشور از همه جهات مثبت و اثربخش خواهد بود و بهترین راهکار ارائه فرهنگ غنی پارسی ایرانی به جهان از مسیر گردشگران ورودی به کشور است.
شهرکی درخصوص مشکلات به وجود آمده اقتصادی کشور و راهکار برون‌رفت از آن با استفاده از پتانسیل‌های صنعت گردشگری بیان داشت: اکنون اقتصاد کشور به دلیل تحریم‌ها در شرایط خوبی قرار ندارد و مسئولین هر مسیری را که برای بهبود شرایط زندگی مردم انتخاب می‌کنند باز هم حوزه اقتصاد خانوار بهبود پیدا نمی‌کند؛ شاید بهترین راهکار برای برون‌رفت از شرایط بحرانی در حوزه اقتصاد، استفاده از ظرفیت صنعت گردشگری و توجه بیشتر مسئولین به این بخش است. بی‌تردید اگر متولیان صنعت گردشگری در حوزه قوانین حاکم خصوصا در مناطق آزاد کشور که دارای مقررات سهل‌تر و بروکراسی‌های کمتری است، تجدیدنظر کنند و علمای دینی، صاحب نظران و نخبگان فن، سیاستمداران و جوامع محلی و حتی سرمایه‌گذاران و فعالین اقتصادی حوزه گردشگری شورایی را تشکیل دهند، قطعا به راهکارهایی درخصوص تسهیل در جذب گردشگران خارجی در ایران خواهند رسید. هنگامی که یک گردشگر خارجی به ایران می‌آید، به حجاب خانم‌های ایرانی به عنوان یک هنر نگاه می‌کند؛ وقتی یک زن آلمانی و یا روسی یک چادر گلدار را در سفر به کشورمان به سر می‌کند و عکس می‌گیرد، در فضای مجازی به عنوان یک اثر هنری در کنار نمایش جاذبه‌ گردشگری، پتانسیل‌های گردشگری ما را تبلیغ می‌کند. در واقع عده قلیلی هستند که حجاب را یک محدودیت قلمداد می‌کنند، در صورتی که حجاب علاوه بر یک ارزش فرهنگی، یک هنر است و می‌تواند در کنار تبلیغات درست، یکی دیگر از جاذبه‌های بزرگ در حوزه گردشگری ایران باشد.
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار تاکید کرد: باتوجه ظرفیت‌های بسیار بالایی که در بخش سلامت و پزشک کشورمان وجود دارد و نیز در دنیا مطرح است‌، می‌توانیم در حوزه توریسم درمانی و سلامت فعالیت‌های خوب و هدفمندی داشته باشیم؛ در سال‌های اخیر شاهد هستیم که بسیاری از کشورهای همسایه برای مسائل درمانی خصوصا جراحی‌های زیبایی به ایران سفر می‌کنند که این فرصت بسیار بزرگی برای ما محسوب می‌شود. با توجه به زیرساخت‌های مطلوبی که در منطقه آزاد چابهار در حوزه پزشکی و سلامت ایجاد شده، می‌توانیم کریدورهایی را برای گردشگران حوزه سلامت باز نماییم تا برای انجام امور درمانی خود به ایران سفر کرده و از ظرفیت‌های پزشکی و درمانی کشورمان استفاده کنند.
همچنین از دیگر ظرفیت‌هایی که در منطقه آزاد و بندر چابهار وجود دارد، این است که هر ساله هزاران نفر از مسلمان شیعه از کشورهای افغانستان و پاکستان برای زیارت عتبات عالیات از شرق کشور به سمت غرب سفر می‌کنند تا به عراق و سوریه و دیگر کشورها تشرف پیدا کنند، که می‌توان با کمک و حمایت‌های دولت و دستگاه‌های ذیربط، زیرساخت‌های توریست دریایی را مهیا نمود که در این صورت یقینا می‌شود همه ساله هزاران نفر از گردشگران مذهبی و زواری را که از ایران تردد می‌کنند را در منطقه آزاد چابهار جذب نمود. یکی از برنامه‌ها و اهدافی که دولت و سازمان بنادر و کشتیرانی دارند و سازمان منطقه آزاد چابهار هم پیگیر می‌باشد، این است که خطوط کشتیرانی کراچی-‌چابهار و مسقط-‌چابهار را فعال نمایند تا انشاالله با هماهنگی و همکاری سازمان‌های مربوطه کشوری و استانی و پیگیری‌های سازمان منطقه آزاد چابهار شاهد راه‌اندازی این خطوط در جهت توسعه گردشگری منطقه‌ای با محوریت منطقه آزاد چابهار باشیم.
شهرکی درخصوص راه‌اندازی ایرلاین اختصاصی منطقه آزاد چابهار بیان کرد: منطقه آزاد چابهار ایرلاین اختصاصی خود را به ثبت رسانده و در تلاش برای خریداری هواپیما است تا هر چه زودتر شاهد راه‌اندازی ایرلاین آسان‌جت منطقه آزاد چابهار باشیم و نیز مجوز احداث یک ترمینال مجهز مسافری در فرودگاه چابهار اخذ شده که این موضوع باعث توسعه و رونق صنعت گردشگری و افزایش ورود گردشگر به منطقه خواهد شد. همچنین در حال حاضر مشغول بهسازی ترمینال مسافری کنونی فرودگاه چابهار هستیم که این موضوع هم کمک شایانی به ایجاد رضایت‌مندی گردشگران خواهد داشت.
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار اظهار داشت: از دیگر ظرفیت‌هایی که در استان سیستان و بلوچستان و شهرستان چابهار وجود دارد، حوزه فرهنگی است و این مزیت برگ برنده‌ای است که دولتمردان و برنامه‌ریزان کشور باید به آن توجه بیشتری داشته باشند؛ همچنین جامعه محلی بسیار غنی که فرهنگ مهمان‌نوازی و میهمان‌پذیری را دارا می‌باشند که در نهایت مهم‌ترین موضوع در صنعت توریسم، رضایت‌مندی مسافر است که در ارزیابی صنعت گردشگری ملاحظه می‌شود و یقینا این ظرفیت که به واسطه جامعه محلی استان و منطقه وجود دارد و تنوعی که در حوزه‌های فرهنگی، پوشش، زبان و لهجه صنایع دستی و غذاهای متنوع و بی‌نظیری که در منطقه داریم، مجموعا منجر به خلق خاطرات بسیار خوب و شیرینی در ذهن گردشگران از منطقه آزاد چابهار و استان سیستان و بلوچستان خواهد شد. همچنین اگر بر روی ‌توسعه، ترویج و صادرات صنایع دستی که برگ برنده ایجاد اشتغال خانگی در استان و کشور ماست، برنامه‌های هدفمندی تدوین نماییم، با عرضه استاندارد آن به گردشگران که اتفاقا استقبال بسیار خوبی هم از صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان دارند، می‌توانیم باعث ارتقاء مشارکت جامعه محلی، درآمدزایی، ایجاد اشتغال پایدار و کم کردن آسیب‌های اجتماعی شویم و نقش پررنگی را در حوزه اقتصاد محلی و منطقه‌ای ایفا نماییم.
وی افزود: تمامی این داشته‌ها و ظرفیت‌ها می‌تواند کمک کند تا بحرانی که کشور به واسطه تحریم‌ها با آن مواجه است، با برنامه‌ریزی دقیق و نگاه عمیق به ظرفیت‌هایی که در کشور مغفول مانده و بدان‌ها توجه نشده است، پشت سر گذاشته و با تبدیل این تهدیدها به فرصت، نقطه طلایی اقتصادی کشور را در چهل ساله اخیر رقم زنیم.
مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد چابهار ادامه داد: باید در مناطق آزاد فرآیند و قوانین جذب گردشگر را تسهیل کنیم و ‌در کنار این امر، یکسری از قوانین دست و پاگیر در این مناطق را در مسیر جذب گردشگران اصلاح نماییم، چراکه باتوجه به فرصت به وجود آمده درخصوص کم‌ شدن هزینه‌های سفر به ایران در پی بالا رفتن نرخ ارز، می‌توان در شرایط کنونی بهره‌برداری مناسبی از این موقعیت داشته باشیم. البته موارد دیگری که بایستی به آن توجه شود، بحث ایجاد امنیت روانی در بین گردشگران خارجی است، زیرا به دلیل تبلیغات و فعالیت‌هایی که توسط کشورهای متخاصم در مسیر ایران‌‌ستیزی در کل دنیا بر علیه کشورمان ایجاد کرده‌اند، مهم‌ترین موضوعی که می‌تواند این مسئله و بازتاب منفی آن را خنثی کند، ورود گردشگران و شهروندان کشورهای جهان به بطن جامعه ایرانی و حل شدن در فرهنگ کهن این کشور و دیدن مهمان‌نوازی ایرانی است، تا خود ببینند و لمس کنند که ایران کشوریست امن و زیبا و این راهکار یعنی کار کردن بر ذهن مردم جهان برای معرفی داشته‌های ارزشمند فرهنگی جامعه ایرانی که می‌تواند به ما کمک کند تا دنیا نگاه مثبت‌تری به ایران و مردمانش داشته باشد و بسیاری از فشارهایی را که بر دولت و مردم ما وجود دارد، تعدیل کند؛ اینگونه به وضوح به همگان ثابت می‌شود که چنین رفتار و تحریم‌هایی بسیار ناجوانمردانه و غیرمنصفانه است.
شهرکی درخصوص ظرفیت‌های منطقه آزاد چابهار در حوزه گردشگری اظهار داشت: چابهار یکی از۱۰نقطه استراتژیک جهان است و خوشبختانه به همین دلیل در حوزه تحریم‌های آمریکا و دولت ترامپ قرار نگرفته و این فرصت بسیار مناسبی را برای کشور به وجود آورده است تا در همه زمینه‌ها ازجمله صنعت توریسم با سرعت و دقت فعالیت‌های چشمگیری را داشته باشد، کما اینکه ما با کشورهای مختلفی در حوزه‌های فرهنگی، قومی و جغرافیایی در ارتباط هستیم، ازجمله کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای افریقایی که بسیاری از بلوچ‌های مقیم آن کشورها ایرانی هستند و علقه‌های فرهنگی به ایران دارند؛ همچنین کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان و حتی کشور چین که سرمایه‌گذاری‌های زیادی را در منطقه آزاد چابهار و کشورهای همسایه انجام داده است و نیز کشور هند به دلیل تشابهات فرهنگی که با ما دارد تا جایی که سیستان و بلوچستان را به نام هندوستان کوچک می‌شناسند و در مجموع مراودات تجاری دیرینه‌ای که بین استان سیستان و بلوچستان و کشورهای جهان از دیرباز بوده و این ارتباطات تاکنون هم ادامه دارد، جزء ظرفیت‌هایی است که ما اگر نخواهیم به آنها توجه کنیم یقینا در حق مردم و کشور ایران ظلم کرده‌ایم.
وی ادامه داد: با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری قوی، بازمهندسی فرآیندها، پرکردن خلاءهای قانونی و حذف بروکراسی‌های ناکارآمد و البته و باز کردن چشم‌‌های به حقایق جهان امروزی می‌توانیم ظرفیت‌ها و مسیری جدید در میان کشورهای توریست‌ فرست، بنام ایران ایران ایجاد نماییم که یقینا یک سر این مسیر به چارسویی به نام منطقه آزاد چابهار خواهد رسید.
شهرکی در پایان درباره نقش منطقه آزاد چابهار در مسیرهای مهم تجاری در دنیا بیان داشت: کارشناسان سازمان ملل سه مسیر اصلی را در آینده برای حمل و نقل بین المللی جهان، پیش‌بینی کرده‌اند که دو مسیر از ایران گذر می‌کند که مهم‌ترین مسیر، مسیری است که از چابهار عبور خواهد کرد. لزوم احیای این مسیر و باز شدن دروازه‌های ترانزیتی و نقل و انتقالات زمینی، دریایی و هوایی میان قاره‌ها با محوریت ایران به سایر کشورها، ایجاد امنیت و شناساندن این جغرافیا، تاریخ و فرهنگ مردمانش به جهانیان است که این مهم تنها در قدرت صنعت بی‌بدلیل و تاثیر‌گذار توریسم می‌باشد که بیشترین نقش را در تامین امنیت برای گردشگران ایفا کرده و شرایطی را مهیا نماید تا دیگر صنایع هم با اتکا به این امنیت برای سرمایه‌گذاری در تنها بندر اقیانوسی کشور و منطقه آزاد چابهار با آرامش حضور پیدا کنند.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم:
جزیره قشم، دروازه جدید دیپلماسی گردشگری

عبدالجواد کمالی، عضو هیات مدیره و معاون فرهنگی‌، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم درخصوص نقش صنعت گردشگری در این برهه از زمان و با توجه به تشدید تحریم‌های ظالمانه بیان داشت: با توجه به افزایش تحریم‌های یکجانبه و خصمانه بر علیه کشورمان و فشار همه‌جانبه دشمنان این مرز و بوم به مردم شریف ایران، هر چند این محدودیت‌ها مشکلاتی را بر مردم و اقتصاد کشور تحمیل می‌نماید، اما به نظر می‌رسد بهترین زمان برای جراحی زخم کهنه اقتصاد ۱۰۰ساله این کشور که همانا وابستگی بیش از حد به صادارت نفت بوده است را مهیا می‌کند.
کمالی افزود: نقش ویژه صنعت گردشگری در تحقق اقتصاد مقاومتی می‌تواند فرصتی مناسب برای تبدیل تهدید تحریم‌ها به فرصت باشد‌.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی یک راهبرد و تدبیری عقلایی و جهادمحور به منظور کاهش فشار اقتصادی و مسیری برای برون‌رفت از این شرایط حساس است، گفت:‌ گردشگری به عنوان صنعت پیشرو، نقش موثری در فرآیند توسعه اقتصادی جوامع دارد و یکی از مصداق‌های بارز تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.
وی در ادامه با توجه به اهمیت تغییر در ساختار اقتصادی کشور اظهار داشت: اقتصاد مقاومتی که به عنوان یک راهبرد توسط مقام معظم رهبری مطرح گردیده است، اصولا بر پایه قطع وابستگی به نفت و بهره‌مندی از توان و ظرفیت داخلی‌ اتفاق می‌افتد. ایران به عنوان کشوری غنی با دارا بودن منابع توسعه گردشگری و به سبب فرهنگ، تمدن، ویژگی‌های آب و هوایی و… که با معضلاتی همچون میزان بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک‌محصولی مواجه است؛ اما می‌تواند به کشوری فعال در صنعت گردشگری تبدیل شود و با تمرکز بر رویکرد گردشگری و تنظیم راهبردها و برنامه‌های منظم و منسجم وابستگی خود را به منابع نفتی کاهش داده و به سمت منابع درآمدی جایگزین حرکت کند و به عنوان یک منبع پایدار از این فرصت‌ها بهره‌مند شود.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم افزود: صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین قطب‌های توسعه و درآمدزایی محسوب می‌شود که به ایجاد اشتغال و ‏خوداتکایی کمک می‌کند و با ارتقاء جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی، تاثیر شگرفی بر رشد و پیشرفت جامعه می‌گذارد.
کمالی ادامه داد: این صنعت سبز پولساز، از مهم‌ترین قطب‌های توسعه به شمار می‌رود که درآمدزایی و سوددهی بالایی دارد، به همین منظور بسیاری از کشورها از جاذبه‌های این صنعت در راستای برون‌رفت از معضلات و مشکلات جامعه و ایجاد فرصت‌های شغلی استفاده می‌کنند. این امر سبب شده است تا کشورهای توسعه‌یافته، به گردشگردی و جهانگردی رویکرد ویژه‌ای داشته باشند و با سرمایه‌گذاری مناسب به نتیجه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی دست یابند‌. بر پایه گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران دارای رتبه ۱۰از جاذبه‌های باستانی و تاریخی است و پنجمین مقام را در دارا بودن جاذبه‌های طبیعی در جهان دارد.
وی در ادامه با توجه به تشدید تحریم‌های ظالمانه بر ملت شریف ایران، ایجاد نشاط و شادابی در مردم را یکی از وظایف مهم دولت درجهت خنثی کردن توطئه‌های دشمن برای تضعیف روحیه و از بین بردن امید در جامعه دانست و افزود: حال که این تحریم‌ها علاوه بر اقتصاد، خودباوری و نشاط اجتماعی و اعتماد مردم را نشانه گرفته است‌، نقش سازنده گردشگری در این معادلات بیشتر و پررنگ‌تر خود را نمایان می‌کند، چراکه با گسترش و توسعه همه‌جانبه آن می‌توان همزمان این تهدید را به فرصت تبدیل نمود؛ فرصتی که علاوه بر تقویت روحیه، به اشتغال و اقتصاد مردم کمک شایانی خواهد نمود‌.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در خصوص نقش منطقه آزاد قشم در رونق هرچه بیشتر صنعت گردشگری و کمک به این زنجیره مهم اقتصادی بیان داشت: مناطق آزاد ایران همواره فرصتی مناسب جهت برون‌رفت از تنگناهای به وجود آمده در اقتصاد کشور بوده‌اند و نقش مهمی در ایجاد روابط جدید بازرگانی و گسترش آن با همسایگان خود داشته‌اند و پل ارتباطی مهمی در عرصه تجارت جهانی در سال‌های گذشته بوده‌اند. اهمیت مناطق آزاد بر کسی پوشیده نیست و در این برهه حساس زمانی که فشارهای همه‌جانبه با افزایش تحریم‌ها بر پیکره اقتصاد کشور ایجاد شده است‌، مناطق می‌توانند نقش موثر و کلیدی در برون‌رفت از این موارد را ایفا نمایند.
وی افزود: گردشگری در مناطق آزاد ازجمله برنامه‌ها و اهداف مهم در استراتژی مدیران این مناطق بوده که با شروع به کار دولت تدبیر و امید جان تازه‌ای به خود گرفته و به تبع آن جزء یکی از اولویت‌های ویژه سازمان منطقه آزاد قشم محسوب می‌شود. در این راستا و باتوجه به تاکیدات ویژه جناب مهندس مومنی، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم بر اهمیت و ضرورت توسعه گردشگری در جزیره قشم، خوشبختانه گام‌های بلند و مفیدی در تحقق اهداف دولت محترم برداشته شده است. جزیره قشم با ظرفیت‌های ویژه خدادادی در زمینه تنوع گردشگری، مردمی خونگرم و مهربان، همه ساله پذیرای مشتاقان گردشگری از اقصی نقاط جهان و کشور عزیزمان بوده است‌. فرصت‌های منحصربه‌فرد گردشگری در قشم این جزیره را به جزیره‌ای رویایی مبدل کرده؛ وجود جنگل‌های حرا، دره ستاره‌ها، تنگه چاهکوه، غار نمکدان و… که همگی آن در مجموعه‌ای به نام ژئوپارک جهانی قشم به عنوان موزه‌ای بی‌نظیر از جاذبه‌های طبیعی گرد آمده‌اند.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم اظهار داشت:‌ این فرصت منحصربه‌فرد می‌تواند در رشد اقتصادی جزیره و جذب گردشگران داخلی و خارجی و همچنین ایجاد اقتصاد پایدار موثر و به عنوان دروازه‌ جدید دیپلماسی، پلی مطمئن برای رسیدن به بازارهای جهانی و عبور از این تنگنای تاریخی کشور نقش‌آفرینی نماید.
کمالی در ادامه با توجه به ضرورت برنامه‌ریزی در جهت گسترش صنعت گردشگری در کشور با با اشاره به نقش مناطق آزاد در این مهم افزود: در حال حاضر تنوع اقلیمی و فرصت‌های متنوع آب و هوایی در شمال و جنوب کشور یکی از بزرگترین امتیازات مناطق آزاد برای همپوشانی گردشگری در فصل‌های مختلف می‌باشد؛ به عنوان مثال حضور گردشگران همسایگان شمالی در فصل سرما به واسطه وجود مناطق آزاد انزلی، ارس و ماکو و راهنمایی و جذب آنان برای استفاده از بهترین زمان گردشگری در مناطق جنوب کشور همچون قشم، کیش، چابهار و اروند و بلعکس که می‌تواند در آینده نزدیک با یک برنامه‌ریزی منسجم محقق و اجرایی گردد.
عضو موظف هیات مدیره سازمان منطقه آزاد قشم افزود: رونق و گسترش صنعت گردشگری یکی از محورهای اساسی توسعه در برنامه ششم است، اما این مهم نیازمند توسعه زیربناها و زیرساخته‌ای گردشگری می‌باشد تا بتوان گردشگری را به عنوان یکی از اولویت مهم اقتصادی، تحت پوشش قرار داد. در اولین اقدام، نیاز است که زیر‌ساخت‌های فرهنگی در این حوزه توسعه یابد تا بتوان به نحو مطلوب گردشگران به‌ویژه توریست خارجی را پذیرش کرد؛ چراکه برای حضور گردشگر می‌بایست، امور رفاهی گردشگری نیز به شکل مناسبی افزایش یابد.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در پایان تاکید کرد: توسعه صنعت گردشگری، کلید خنثی‌ نمودن جوسازی‌های رسانه‌ای غرب بر علیه ایران است‌.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند:
گردشگری یکی از مهم‌ترین ارکان فعالیت اقتصاد مقاومتی در کشور

سیدمرتضی نعمت‌زاده، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند درخصوص مزیت‌های گردشگری مناطق آزاد و تاثیر آن در توسعه کلان اقتصادی کشور بیان داشت: مناطق آزاد ایران به رغم اینکه از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زیادی در عرصه‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی برخوردار می‌باشند، اما با شکل‌گیری تحریم‌ها و محدودیت‌های اعمال شده از سوی آمریکا که با هدف محدودیت کشور صورت پذیرفته است، این گرایش در مدیران مناطق آزاد به وجود آمده که گردشگری مهم‌ترین ظرفیتی است که خارج از چارچوب‌های تحمیل شده به کشور و محدودیت‌های دیگری که برای محاصره اقتصادی ایران برنامه‌ریزی شده، می‌تواند برای رونق و گردش اقتصادی چه در عرصه داخلی و چه خارجی مفید واقع شود و همچنین صنعت گردشگری درخصوص تامین تجهیزات و مواد اولیه هیچ نیازی به صورت مستقیم به تامین از خارج کشور ندارد و بی‌تردید عرصه گردشگری با توجه به وجود ظرفیت‌های بسیار بزرگ تجاری و طبیعی موجود در ایران یکی از مهم‌ترین ارکان فعالیت اقتصاد مقاومتی در کشور است و با عنایت به این نکته که طبیعت گردشگری یک خاصیت اجتماعی است، می‌تواند کلیه بخش‌های اقتصادی در جامعه را در معرض رونق کسب و کار قرار دهد و لذا از یک مکانیزم توزیع عادلانه ثروت در کشور هم برخوردار است که این مهم باعث رضایت‌مندی شهروندان و تشویق آنان به توسعه فعالیت گردشگری در مناطق خود نیز منجر می‌شود.
نعمت‌زاده درمورد ظرفیت‌های گردشگری در منطقه آزاد اروند گفت: تجربه‌ای که در حال حاضر در منطقه آزاد اروند اجرا شده و براساس این تجربه در واقع معافیت مالیاتی که در چارچوب قوانین مناطق آزاد در اروند لحاظ گردیده و اتباع خارجی بدون نیاز به ویزا در منطقه حضور پیدا کرده‌اند، به خصوص گردشگران عراقی که کشور همسایه منطقه آزاد اروند می‌باشند، تجربه بسیار موفقی در مورد نشان دادن این امر که عرصه مهمی در بخش ارزآوری در کشور بود و نیز رونق بخشیدن به بخش‌های دیگر اقتصادی که در مسیر ورود گردشگر به منطقه به وجود آمده است و البته لازم به ذکر است که این موضوع یک تجربه بسیار جدیدی است که ما در منطقه آزاد اروند به دست آورده‌ایم و نیاز به مراقبت، توجه و برنامه‌ریزی و ساماندهی بیش از پیش دارد و در شرایطی که کشور با رکود اقتصادی و تحریم مواجه است، ما با رقم زدن این اتفاق در منطقه آزاد اروند و شهرهای آبادان و خرمشهر شاهد رونق کسب و کار هستیم و باید دقت داشته باشیم که منطقه آزاد اروند بزرگترین منطقه آزاد کشور به لحاظ جمعیتی و تعداد شهرهایی است که در خود و همجوار آن قرار دارد و بی‌تردید هر نوع رونق اقتصادی در این منطقه آزاد می‌تواند نقش موثری را در رونق اقتصادی استان خوزستان ایفا کند.
معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند در ادامه درخصوص اعطای تسهیلات به گردشگران افزود: با عنایت به هم‌مرزی منطقه آزاد اروند با کشور عراق، مسئولین کشوری باید تسهیلات و تمهیداتی به لحاظ قوانین برای ما در نظر بگیرند تا گردشگری که وارد منطقه می‌شود با مشکلات کمتری در هنگام ورود و تا زمان خروج مواجه گردد و هم با رضایت‌مندی بسیار بالایی کشور را ترک کند، چراکه اگر ما نتوانیم از یک سو رضایت‌مندی گردشگر خارجی و سوی دیگر شهروند خودمان را مهیا نماییم، در پیاده‌سازی برنامه‌ها و اهداف ناکام خواهیم ماند؛ لذا مسئولین باید به این تجربه موفقی که در منطقه آزاد اروند کسب شده است، توجه ویژه داشته باشند و در مسیر تسهیل امور و گردش کارها در رفت و آمد، اجرای قوانین منطقه‌ای و همچنین ورود ارز و وجود صرافی در منطقه و نیز تامین کالاهای موردنیاز برای خرید گردشگران تمهیداتی بیاندیشند؛ زیرا که محور گردشگری در منطقه آزاد اروند بر پایه گردشگری خرید است و سایر بخش‌های گردشگری در منطقه در سایه این بخش قرار دارند و در حال توسعه و رونق می‌باشند که قابلیت گسترش و عرضه بیشتری دارند، مهم و کلیدی است و مسلما این تجربه باید به عنوان یک عملکرد تجربی موفق در بین مدیران و مسئولین کشور قرار بگیرد و همه تلاش کنند تا این اتفاق به عنوان یک رویداد موفق ادامه‌دار باشد و راه‌های خروج کالاهای تولید داخل به کشور عراق به راحتی فراهم شود.
سیدمرتضی نعمت‌زاده در پایان تاکید کرد: باتوجه به تفاوت قیمتی که به واسطه افزایش نرخ ارز در کشور به وجود آمده، این شرایط یک فرصت بسیار طلایی را در اختیار ما قرار داده تا بتوانیم از این موقعیت در مسیر جذب گردشگران بیشتری قدم برداریم و برای رسیدن به این هدف باید تسهیل امور و آسان‌تر شدن قوانین مربوط به گردشگران خارجی در کنار تامین نیازهای خرید گردشگران در مناسبات و گفت‌و‌گوها بین دو کشور مدنظر قرار گیرد.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس:
گردشگری، صنعتی قابل تحریم نیست

یوسف داداش‌زاده، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس درباره اهمیت حوزه گردشگری بیان داشت: بنده اعتقاد دارم که گردشگری، صنعتی قابل تحریم نیست و ابزار بسیار قدرتمندی است که می‌تواند مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی را هم تحت تاثیر خود قرار دهد.
وی در ادامه افزود: بحث ایران‌هراسی از قبل از انقلاب، همیشه در دستور استکبار جهانی بوده و متاسفانه خیلی از کشورهای جهان، نه مطالعه دقیقی در مورد ملت‌ها دارند و نه به آن بلوغ اجتماعی و سیاسی رسیده‌اند و صرفا براساس حاکمیت رسانه در کشورهای خود به نوعی به دنبال تصمیم‌گیری‌های شخصی نیز هستند؛ بنابراین یک بحث ایران‌هراسی است و بحث بعدی تحریم‌های اقتصادی که بر علیه کشورمان صورت گرفته است. گردشگری از دو بعد می‌تواند بحث ایران‌هراسی را کم‌رنگ کند و هم می‌تواند از لحاظ اقتصادی نقش پررنگی را در اقتصاد کلان کشور ایفا نماید؛ از بعد سیاسی کمتر گردشگر خارجی بوده است که به ایران سفر کند و در خاطرات خود چه در فضای مجازی و چه در سفرنامه‌های مکتوب خود از طبیعت و اقلیم منحصربه‌فرد ایران و آثار تاریخی بسیار ارزشمند کشور به نیکی یاد نکند و هم از مهمان‌نوازی و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی حاکم بر کشور ما تعریف نکند و ما به عینه شاهد بودیم که اکثر گردشگران ورودی به کشور به صراحت به این موضوعات اشاره دارند و خیلی صریح هم می‌گویند که ما تصور دیگری از ایران داشتیم، ولی زمانی که به این کشور سفر کردیم، مشاهده نمودیم که ایران بسیار متمدن، با فرهنگ بسیار قوی در کنار جاذبه‌های بسیار زیبای تاریخی و طبیعی است. محور بعدی، مبحث اقتصادی است؛ همان گونه که مستحضر هستید، گردشگری ارزش افزوده بسیار بالایی دارد و در جهان پس از صنعت نفت و خودروسازی در جایگاه سوم قرار دارد که با کمترین سرمایه‌گذاری بازده‌ای و اشتغال‌زایی بسیار بالایی دارد. مناطق آزاد ایران هم دارای جاذبه‌های بسیار ویژه‌ای در حوزه گردشگری هستند، از طرفی هم یک ظرفیت قانونی در مناطق آزاد وجود دارد به نام ورود اتباع خارجی بدون نیاز به صدور روادید که به جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی کمک می‌کند. همچنین موضوع کاهش ارزش ریال و بالا رفتن نرخ ارز که به وجود آمده، درست است که این مسئله بر بخش عمده اقتصادی کشور تاثیر منفی داشته، اما در بعد گردشگری این موضوع برای ما تاثیرات بسیار مثبتی دربرداشته است و حتی اگر حوزه اقتصادی و صادرات را در نظر بگیریم، می‌توانیم اذعان کنیم که این تهدید برای ما یک فرصت بسیار بزرگ و طلایی است و باید از این شرایط ایجاد شده که به عقیده کشورهای مستکبر و تحریم‌گر ایران یک تهدید است را به فرصت برای کشور تبدیل کنیم.
داداش‌زاده درخصوص راهکارها در جهت توسعه حوزه گردشگری بیان کرد: اگر مسئولین و تصمیم‌سازان کشور زیرساخت‌های مناطق آزاد را چه در بخش زیرساخت‌های عمومی و چه در قالب تسهیلات برای سرمایه‌گذاران و فعالین اقتصادی مهیا نمایند تا در پی آن زیرساخت‌های گردشگری مناطق نیز فراهم شود و نیز مقوله قانونی رفع صدور روادید برای تمامی مناطق آزاد ایران اجرایی گردد، یقین داشته باشید که صرفا بخش گردشگری تمامی تحریم‌های ظالمانه علیه ایران را بی‌اثر خواهد کرد، باید باور داشته باشیم که کشور ایران ظرفیت‌های بسیار بالایی درخصوص جذب گردشگر دارد و مناطق آزاد کشور هم به تبع آن همچنین.
وی درمورد وضعیت گردشگری در منطقه آزاد ارس اظهار داشت: در حوزه گردشگری منطقه آزاد ارس شرایط بسیار خوبی وجود دارد، تمامی نقاط و اماکن تاریخی واقع در منطقه مرمت و بازسازی شده است و در بین این اماکن کلیسایی سنت‌استناپوس را داریم که ثبت جهانی شده است و همچنین سازمان پیگیر ثبت جهانی ژئوپارک ارس در یونسکو می‌باشد که جزء قابلیت‌های بسیار عظیم برای منطقه آزاد ارس در جذب گردشگر خارجی خواهد بود و همچنین همکاران سازمان محیط زیست و گردشگری به دنبال ثبت جنگل‌های ارسباران برای ثبت جهانی یونسکو هستند. قابلیت ژئوپارک منطقه آزاد ارس امکان بدل شدن به یک ژئوپارک بین‌المللی بین پنج کشور را داراست که در آینده می‌توانیم جمهوری خودمختار نخجوان، جمهوری ارمنستان و کشور آذربایجان را به ژئوپارک ارس پیوند دهیم. از دیدگاه بنده همه ما ظرفیت‌های گردشگری را می‌دانیم و اینها بدیهیات است، چراکه متخصصین و مسئولین بسیار خوب می‌دانند که گردشگری ظرفیت‌های بیشماری دارد، اما در همه مناطق آزاد باید ظرفیت قانونی لغو روادید را فراهم کنند؛ به عنوان مثال فرودگاه بین‌المللی نخجوان در ۲۵کیلومتری ارس قرار دارد، این فرودگاه به ۲۰کشور دنیا پرواز دارد، اگر منطقه آزاد ارس لغو روادید شود، به راحتی می‌توانیم بهترین تورهای گردشگری را از طریق فرودگاه نخجوان و هم فرودگاه بین‌المللی تبریز به ارس بیاوریم. ضمن اینکه باید به بحث گردشگری توجه ویژه داشته باشیم، زیرا مناطق آزاد اکثرا در نقاط مرزی واقع شده‌اند و باید بیش از این از باب زیرساخت‌ها خصوصا زیرساخت‌های گردشگری تقویت شوند و اگر دولت محترم بودجه‌ای را برای تکمیل زیرساخت‌های عمومی مناطق تخصیص بدهد و همچنین یک ردیف تسهیلاتی را برای اعطا به سرمایه‌گذاران درنظر بگیرد، بنده تصور می‌کنم که در طول یک یا دو سال آینده مناطق آزاد می‌توانند اقتصاد ایران را با محوریت صنعت گردشگری ساپورت کنند.

منبع: هفته نامه اخبار آزاد مناطق – شماره هفتم – ۲۱ آبان ماه ۱۳۹۷