نقش موثر مناطق آزاد در خنثی‌سازی تحریمهاانتصاب سرپرست معاونت توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری دبیرخانه شورایعالی مناطق آزادسازمانهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ملزم به ارائه آمار عملکردی شدندارتقاء مزیت‌های قانونی مناطق آزاد، راهبرد تعیین شده از سوی دبیرخانه شورایعالیتوجه به به حوزه گردشگری در جهت جذب سرمایه‌گذار و توسعه اقتصادی مناطق آزادگشایش در فرآیند واردات خودرو به مناطق آزادتحول در تامین مالی پروژه‌های عمرانی مناطق آزاد با انتشار اوراق در بازار سرمایهچرا آمار صادات گمرک ج.ا.ا با گمرک مناطق آزاد مطابقت ندارد؟
به گزارش اخبار آزاد مناطق، منطقه آزاد اروند از باب تنوع فرهنگی، جغرافیایی و طبیعی از دیرباز مقصد بسیاری از گردشگران از اقصی نقاط ایران و جهان بوده و هست. جاذبه‌های تاریخی در کنار ظرفیت‌های بکری همچون گردشگری آبی به واسطه رودهای خروشان این منطقه و همچنین آداب و سنن مردم خونگرم و شاد جنوب و صنایع دستی و تنوع غذایی خصوصا در بخش دریایی که در بوم‌گردی‌ها و مضیف‌های منحصربه‌فرد این منطقه سرو می‌شود، بخشی از اقتصاد اروند را تشکیل می‌دهد.
اما فارغ از موقعیت جغرافیایی، منطقه آزاد اروند با برخورداری از مولفه‌های مزیت رقابتی ازجمله وجود مواد اولیه، انرژی و نیروی کار ارزان، موقیعت ژئواکونومیک و بهره‌مندی از زیرساخت‌های فیزیکی مناسب، ضمن دسترسی بهینه به منابع و بازارها، فضای کسب و کار مطلوب را برای بهره‌برداری فعالین اقتصادی از شرایط باثبات اقتصادی و سیاسی کشورهای میزبان مهیا نموده است.
مشوق‌ها و امتیازات قانونی موثر و انگیزشی در کنار مدیریت باثبات یکپارچه و حرفه‌ای، نقش مهمی در توفیق این منطقه در تحقق اهداف و جلب و جذب سرمایه‌گذاری‌ها و ایجاد اقتصاد پایدار دارد. امید است شهرهای آبادان و خرمشهر بعد از تحمل دوره جنگ، با شتابی فزاینده‌تر وارد ریل توسعه و رونق اقتصادی شوند.
با این هدف با موعود شمخانی معاون فنی و امور زیربنایی سازمان منطقه آزاد اروند به گفت‌وگو نشستیم تا به همت او و همکارانش، با پروژه‌ها و طرح‌های رو به اتمام این منطقه آشنا شویم.
به عقیده بنده، بازسازی به معنای استفاده از نیروی کار است، ضمن اینکه فراهم کردن هر زیرساختی هم به دست نیروی انسانی امکان‌پذیر است. نمونه‌ای بهتر و قابل درک بیان می‌کنم؛ امریکا پس از جنگ جهانی دوم، وام و اعتباراتی به کشورهای اروپای شرقی داد. در این راستا وزیر دفاع امریکا نیز طرحی به اسم مارشال را تصویب کرد و در این طرح به برخی از کشورها کمک مالی به صورت وام داده شد تا این کشورها زیرساخت‌های فیزیکی و ترانزیتی خود را درست کنند.
اما در این میان یکی از کشورها به بازسازی مدارس، مراکز آموزشی و دانشگاهی خود پرداخت؛ یعنی اساس کار خود را بر روی انسانیت بنا کرد. در واقع نیروی انسانی را تقویت کردند تا نیروی کار همه زیرساخت‌های اصلی و فرعی را فراهم نماید؛ مدارس، آموزشگاه‌ها و سازمان‌های فرهنگی و هنری را ساماندهی کردند تا به موقع بتوانند از نیروهای جوان برای فراهم شدن زیرساخت‌ها استفاده کنند.
در ایران نیز بعد از پایان جنگ تحمیلی، شروع به بازسازی شهرهای خرمشهر و آبادان شد و تمام خانه‌ها و جاده‌ها نیز نوسازی شدند. جناب آقای مهندس زمانی مدیرعامل محترم سازمان منطقه آزاد اروند معتقد است محورهای اقتصادی شهرهای آبادان و خرمشهر کاملا از بین رفته، پالایشگاه و شهر شادابی نداشته و ضررده شده بودند. از طرفی بندر شهر هم کارایی نداشت و اولویت کشور نیز به سمت بندر ماهشهر، شهید رجایی و بندر عباس رفته بود، لذا دیگر باری وارد بندر خرمشهر نمی‌شد تا بدین طریق سیستم خود را بتواند بگرداند. در واقع نگاه ایشان به بازسازی و تکمیل زیرساخت‌ها بود.
با این اوصاف ما می‌بایست این شهرها را از نو درست می‌کردیم که نکردیم. آنهایی که به داخل شهرهای خرمشهر و آبادان برگشتند، مردم عادی یا کارمندان اداره‌های گوناگون شهر بودند که امکان پولسازی یا کارآفرینی نداشتند، از طرفی افراد تصمیم‌ساز در آن زمان هم کمر همت به فراهم کردن این امکانات نبستند.
در هر دوره‌ای در این دو شهر مذکور، افرادی ظاهر شدند که البته سازندگان مهم شهر به حساب می‌آمدند مانند آقایان دشتی و عبدالباقی که همچنان هم فعالیت می‌کند، البته در دوره‌ای هم حواشی زیادی وجود داشت، اما حضور این افراد باعث کارآفرینی برای تعداد زیادی از نیروهای جویای کار بود و اگر این دو نبودند هفتصد یا هشتصد نفر بیکار می‌ماندند.
در دوره‌ای، آقای زم معاون فرهنگی و اجتماعی دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اصرار داشتند که بنای فرهنگی در مناطق تاسیس شود. ما هم شروع به ساخت این مجموعه کردیم، اما در هنگام ساخت مجموعه، اولین اشتباه‌مان این بود که ساخت بخش اداری به جای قسمت فرهنگی در اولویت قرار گرفت. در واقع به جای آنکه در قدم اول، این مجموعه در اختیار مردم قرار گیرد، سیستم اداری در آن فعال شد و این موضوع حرف و حدیث‌های زیادی ایجاد کرد که در نهایت بعد از یک سال گذر از ساخت پروژه، موقعیت و شرایط افتتاح همچنان فراهم نشده است.
البته اگر این مجموعه افتتاح می‌شد، بزرگترین فرهنگسرای جنوب غرب کشور به حساب می‌آمد و می‌توانست خدمات بزرگی به منطقه و همین طور سراسر استان خوزستان بدهد و اتفاقات بزرگ فرهنگی صورت بگیرد.
با این وجود باید ابراز امیدواری کرد که در حال حاضر این پروژه با سازمان هنری-رسانه‌ای اوج در شرف همکاری است و انتظار می‌رود سرمایه‌های خوبی وارد مجموعه شود و امکانات و تجهیزات کامل‌تر گردد. قرار است این مجموعه مرکز فرهنگی شود تا در آن کارهای زیربنایی برای شهر و استان صورت گیرد؛ لذا با تمام این تفاسیر این مجموعه که اساس توسعه فرهنگی منطقه محسوب می‌شد، در نهایت با سازمان اوج به نتیجه رسید.
باید تاکید کنم که احداث مرکز همایش‌های منطقه آزاد اروند و توسعه اماکن فرهنگی در این منطقه، از سال۹۴ آغاز شد و در سال۹۸ هم به بهره‌برداری رسید و میزان مشارکت سازمان منطقه آزاد در این پروژه به صورت ۱۰۰درصدی بوده است.
مشکل اساسی که آبادان و خرمشهر در ابتدا داشتند، معابر، آب و فاضلاب، برق و اشتغال بود؛ ما با تزریق نقدینگی شروع به حل این زیرساخت‌ها کردیم، در حالی که اگر کار از ابتدا درست انجام می‌شد، همه این مشکلات هم مرتفع می‌گردد.
در این سال‌ها برخی مناطق مثل نود هکتاری، طالقانی و ارغوان مشکل معابر داشتند، اما در حوزه آب و فاضلاب مشکلات زیادتر بود که تلاش کردیم براساس اولویت به موضوعات رسیدگی کنیم. طی این دوره، تمامی بیمارستان‌های خرمشهر و آبادان را به‌روزرسانی و بازسازی کردیم، تخت‌های بیمارستان‌ها را دو برابر نمودیم و به سیستم‌های جدید مجهز شدند. اگر این امکانات در بیمارستان‌های منطقه به وجود نمی‌آمد، اکنون در شرایط بحرانی کرونا به شدت گرفتار می‌شدیم و مردم باید در خیابان‌ها بستری می‌شدند. اما مردم فکر می‌کنند که وزارت بهداشت و درمان این اقدامات را انجام داده و سخنی هم در این باب از منطقه آزاد اروند نیست.
طی سال‌ها پیش، ۵۰میلیارد کار آسفالت خیابان‌ها صورت گرفته که معادل دویست میلیارد حال حاضر است، اما با تمام این اوصاف متاسفانه تنها بیست درصد برنامه‌ای که برای آبادان داشتیم، انجام شده است. البته سیصد میلیارد از ۵۰۰میلیارد تومان اعتبار، به آبادان و برای آب و فاضلاب تعلق گرفت، اما واقعیت آن است که در انجام این پروژه‌ها بیشترین وقت‌کشی‌ها و تصمیم‌گیری‌های اشتباه به دلیل تغییر مدیریت‌های شهری رخ داده است.
در طول این سال‌ها ما برای بهتر اجرا شدن پروژه آب و فاضلاب منطقه، مسئولیت پروژه را به خود شرکت‌های آب و فاضلاب سپردیم تا هم کار بزرگی صورت گیرد و هم از فساد جلوگیری شود؛ البته در انتها هم انجام این پروژه به اسم همین شرکت‌ها تمام می‌شود و نامی از منطقه آزاد برده نمی‌شود؛ ولی با این وجود همیشه مناطق آزاد و همین طور اروند مورد هجمه از سوی مردم و برخی نهادها و دستگاه‌ها قرار می‌گیرند.
در ارتباط با شهرداری نیز گزارشی مبنی بر عدم پیشرفت کارهای منطقه داشتیم که در نتیجه شش توافق‌نامه امضاء و پروژه‌ها به مدیریت شهرداری و شورای شهر سپرده شد. هر چند بعد از اتفاقاتی به دلیل سلیقه‌ای برخورد کردن مدیریت شهری در اجرای پروژه‌ها، مسئولیت پروژه‌ها دوباره از شهرداری سلب و به مجموعه منطقه آزاد سپرده شد.
با تمام این اوصاف باید اذعان داشت که تنها جایی که در این دو سه سال اخیر پول و اعتبار بوده، اما طرح‌ها امضاء و اجرا نشده است، همین شهرهای خرمشهر و آبادان هستند و اینجاست که می‌توان گفت مانند پروژه فرهنگسرا، همه ادوات، پول و اعتبار و امکانات موجود بوده ولی کار پیش نرفته و علتش نیز عدم تربیت درست نیروی انسانی است.
در مسئله مدیریت شهری هم امکانات و سایر موارد برای انجام کار بوده، اما علت پیش نرفتن امور، مدیریت شهری و شورای شهر بوده است. در پروژه‌های ما در خرمشهر هفتاد الی هشتاد درصد طرح‌ها در شهرداری پیش رفت، اما در پروژه‌های همزمان منطقه آزاد با شهرداری آبادان، تنها سی درصد پروژه‌ها پیش رفت که همین میزان هم در نهایت به اسم شهرداری تمام شد.
البته نکته مثبت خرمشهر، تک نماینده بودن آن نسبت به آبادان است و این موضوع ناخودآگاه بر کار فنی اثر دارد و نهایتا هشتاد درصد پروژه‌ها انجام شد. اما با عنایت به سه نماینده بودن آبادان، این شهر از امکانات و اجرای طرح‌های بیشتر محروم ماند و در نهایت صرفا از قدرت نمایندگی بیشتر برخوردار بود. باید تاکید داشت که نقش مناطق آزاد در شهرهایی که ادارات دیگر وجود دارد، مبهم است و از طرفی در قانون هیچ تعریفی از جایگاه مناطق آزاد نشده است. در منطقه آزاد اروند، سه شهر وجود دارد که در کنار آن، ۱۱۲دستگاه اجرایی هم فعالیت می‌کنند، لذا هماهنگی بین این دستگاه‌ها و مسئولین مناطق آزاد سخت‌تر می‌شود؛ ضمن اینکه شش بخشداری و همچنین فرمانداری‌ها نیز وجود دارند و در واقع با این همه دستگاه، دیگر منطقه آزاد صرفا متولی نیست.
طی سال‌ها گذشته خصوصا در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، اقدامات قابل توجه اقتصادی در شهرک‌های صنعتی منطقه آزاد اروند صورت گرفته است، به عنوان مثال بزرگترین بارانداز کشور در مرز بین‌المللی شلمچه افتتاح شد. در این مدت برای توسعه بیشتر شهرها، کلیه زیرساخت‌ها را فراهم کردیم تا بتوانیم اقتصاد را راه بیندازیم و بعد از آن بتوانیم موضوعات داخل شهر را پیگیری نماییم. مضاف بر اینها، همزمان ساخت مجموعه فرهنگی شهر را نیز در دست داشتیم. اما وقتی کار به زمان اجرا رسید تحریم‌ها اعمال شد و تمام کارها متوقف شد.
اما دیگر پروژه‌ای که در حال پیگیری آن هستیم، پیاده‌راه اربعین است که به علت بیماری کرونا این پروژه هم متاسفانه نتوانست به خوبی پیش بروند و ان‌شالله به زودی به اتمام خواهد رسید.
باید یادآوری کنیم که دو سال پیش نیز خشکسالی اتفاق افتاد. به ما گفته شد مشکل آب تمامی روستاها و شهرها که دچار خشکسالی شدند، باید حل شود؛ اما ما فقط توانستیم آب شرب آنها را تامین کنیم و البته این هم مشکل حاکمیتی بود. در برهه‌ای هم گرفتار معضل گرد و خاک شدیم و در نهایت شاهد سیل بودیم و اینها دلایلی برای توقف کارها، مسئولیت‌ها و پروژه‌ها بود. از طرفی، بنده و تمامی همکارانم در معاونت عمرانی و همچنین سایر عزیزان در مدیریت‌ها و معاونت‌های دیگر سازمان، در زمان وقوع سیل با تمام نیرو و وقت در روستاها مشغول فعالیت بودیم و تلاش کردیم تا مردم منطقه کمترین آسیب و خسارت را متحمل شوند.
اکنون بزرگترین امتیازی که در اختیار ما قرار دارد، قانون مناطق آزاد است تا بتوانیم به واسطه آن و با استفاده از همین مزیت‌های قانونی، قدرتمند شویم؛ اما این موضوع نیز نادیده گرفته شده است. نمود این مسئله، ابلاغ حذف واردات کالای گروه چهار است و همچنین مصوبات و بخشنامه‌های دیگری که توسط بخش‌ها و دستگاه‌های دولتی به نحوی به واسطه آنها قوانین مناطق آزاد را نقض می‌کند و دست سرمایه‌گذاران و تجار را برای فعالیت اقتصادی می‌بندند.
تا پایان سال۱۴۰۰، بزرگترین پارک و بزرگترین فضای سبز منطقه آزاد اروند به طول شش کیلومتر ساخته و پارک ۱۷هکتاری افتتاح می‌شود. البته ساخت پارک ۱۷هکتاری به اتمام رسیده و تحویل شهرداری گردیده و وظیفه نگهداری به آنها سپرده شده است، اما شهرداری به علت نداشتن بودجه شروع به فروش مغازه‌ها در این مجموعه کرد تا هزینه‌های نگهداری پارک را تامین کند که البته هنوز هم ساخت این مغازه‌ها به پایان نرسیده است. لذا مردم می‌گویند منطقه آزاد هنوز پارک ۱۷هکتاری را به پایان نرسانده است!
مضاف بر اینها، معابر آبادان و خرمشهر تا آخر سال تمام می‌شود. پروژه‌هایی هم که برای منطقه آزاد توجیه و آورده اقتصادی دارند و همه از طریق سرمایه‌گذار صورت می‌گیرد هم تا پایان کار دولت به اتمام خواهد رسید.
ساماندهی معبر روستایی، احداث شبکه جمع‌آوری فاضلاب و شبکه آبرسانی بخشی از مناطق شهری آبادان و خرمشهر، لنداسکیپ و ساحل‌سازی حاشیه رودخانه اروند صغیر، بهسازی و ساماندهی معابر دهکده بریم و منطقه طویشه، احداث ترمینال جدید فرودگاه بین‌المللی آبادان، بهسازی و ساماندهی معابر خرمشهر و منطقه ۹۰هکتاری و کوی طالقانی، بهسازی معابر فاز۲ و ۴ کوی امیرآباد، بهسازی معابر شهری اروندکنار و فاز۱ و ۴ معابر منطقه ذوالفقاری، بهسازی و ساماندهی فاز یک معابر منطقه علوانیه هم از پروژه‌های در حال اجراست که امید است تا پایان دولت یعنی سال۱۴۰۰ تحویل داده شود.
همچنین، پارک خطی حد فاصل پارک بهار اروند تا ساختمان فرهنگی-اداری منطقه آزاد اروند و حد فاصل فرودگاه تا فلکه هواشناسی با هدف توسعه فضای سبز از اقدامات مهم منطقه آزاد اروند بود که سال ۹۷ کلید خورد و ان‌شاالله تا سال۱۴۰۰ تکمیل می‌شود. فاز یک ساحل‌سازی رودخانه کارون خرمشهر نیز بیست درصد اجرا شده و آن هم انتظار می‌رود تا پایان کار دولت به اتمام برسد. اما توسعه روشنایی منطقه آزاد اروند نیز که از سال۹۶ کلید خورده است و بیش از هشتاد درصد کار با مشارکت صد در صدی منطقه آزاد پیش رفته، تا ۱۴۰۰ حتما تکمیل می‌شود. توسعه برق‌رسانی مبادی ورودی منطقه آزاد اروند هم بیش از ۵۰درصد تکمیل شده و این پروژه نیز در سال پایانی دولت تدبیر و امید به اتمام می‌رسد.
و در نهایت، احداث مرکز جراحی قلب خرمشهر نیز در راستای توسعه بیمارستان‌های منطقه آزاد اروند بوده که طی دو سال اخیر نزدیک به شصت درصد کار انجام شده و در تلاش هستیم تا بهار۱۴۰۰ به پایان برسد.
دیدگاهتان را بنویسید