تجربه مکرر یا الگوی جدیدی از همکاری در اکو

به گزارش اخبار آزاد مناطق، اما آنچه مهم می‌باشد، اساسنامه این سازمان است که طبق آن اکو برای بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش می‌کند و برای حذف تدریجی موانع تجاری در منطقه فعالیت دارد. اهداف اکو، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این ده کشور است. این سازمان همچنین برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات فعالیت می‌کند. اما اهداف دیگر این سازمان گسترش تجارت درون منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و همچنین تلاش در جهت ادغام تجارت کشورهای منطقه با تجارت جهانی است؛ و مهم‌تر از همه اینها، تلاش در جهت ادغام تجارت کشورهای منطقه با تجارت جهانی و ارتقای همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فنی و علمی است و این یعنی لزوم تعامل بیشتر در شرایط تحریم ایران با کشورهای همسایه تا بتواند زمینه پیشرفت و توسعه خود را در همه زمینه‌ها فراهم کند.

باید تاکید داشت که اکو برای ایران بسیار مهم است، این پیمان تنها پیمان بین‌المللی است که نه تنها ایران عضو آن است، بلکه دفتر مرکزی این پیمان اقتصادی و فرهنگی در ایران می‌باشد؛ لذا باید تمام تلاش در جهت تقویت و اعتلا آن به کار گرفته شود‌.

در همین راستا، ۱۸دی‌ماه جاری اولین نشست روسای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشورهای عضو اکو به میزبانی ایران برگزار می‌شود‌. نشستی برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای‌! اما علاوه بر ضرورت اجرا و برگزاری موفق چنین اجلاسی، باید راهبردها و تدابیر لازم اتخاذ شود تا بهره‌برداری مطلوبی از این برنامه‌های مهم و بین‌المللی کسب گردد.‌ واقعیت آن است که تبادل تجربیات و توانمندی کشورهای عضو برای تقویت اقتصاد کشورها اقدام ارزنده‌ای است تا مناطق آزاد کشورهای دوست در مسیر رشد ممتد کیفی و کمی قرار بگیرند‌.

طبق گفته مسئولان مربوطه، نشست پیش روی با هدف تبادل تجربیات بین کشورهای عضو با تاکید بر روی چهار حوزه سرمایه‌گذاری، تجارت، گردشگری و زنجیره تولید برگزار می‌شود. باید اذعان داشت اگر می‌خواهیم تولید رونق گیرد و اقتصادمان جهشی داشته باشد، تعامل و تبادلات بیشتر با همسایگان کشورمان باید در دستورکار قرار بگیرد.

برخی از کشورهای در مجاورت جغرافیایی و حتی معنوی با ایران هستند و اگر تمرکز بیشتری بر مبادلات اقتصادی با آنها داشته باشیم، کسب و کارهای خرد و کلان رونق می‌یابد. ضمن اینکه اشتراکات ایران با کشورهای همسایه و پیرامونی، بیشتر از دیگر کشورها در نقاط مختلف جهان است و اکثر آنها فارسی زبان یا مسلمان هستند و از طرفی دیگر به لحاظ جغرافیایی به یکدیگر نزدیک می‌باشند، می‌تواند زمینه‌های لازم در راستای گسترش توسعه تعاملات تجاری میان کشورها را فراهم کند.

شاید یکی از مهم‌ترین راهکارهای خروج از وضعیت فعلی کشور، گسترش هر چه بیشتر این ارتباطات و تعاملات تجاری با کشورهای پیرامونی و منطقه‌ای باشد، کشورهایی که با آنها علاوه بر نزدیکی مسافت و هم‌مرز بودن، دارای اشتراکات فرهنگی‌، مذهبی، تاریخی و سیاست‌های مشترک منطقه‌ای هستیم و مهم‌تر از همه اینکه مناطق آزاد برای تکمیل ظرفیت‌های کشور و پیوند دادن اقتصاد ملی به اقتصاد کشورهای همجوار ایجاد شدند و بی‌شک این پتانسیل می‌تواند به نفع مناطق و همچنین توسعه و آبادانی سرزمین اصلی منجر شود.

امید است با برگزاری چنین همایش‌هایی برای بررسی محورهای تاثیرگذار بر دیپلماسی اقتصادی و پیشبرد اهداف توسعه تجارت خارجی ایران با کشورهای مختلف، بتواند بخشی از اقدامات انجام شده، موانع پیش روی داخلی و خارجی و اهداف و چشم‌اندازها را در این مسیر روشن کند.

به همین منظور در این گزارش با معاونین و مدیران سازمان‌های مناطق آزاد کشورمان به گفت‌و‌گو نشستیم تا از ظرفیت‌های هر کدام از مناطق در جهت همکاری‌های مشترک منطقه‌ای آگاه شویم که در ادامه می‌خوانید.

معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو:

لزوم ایجاد تبادلات میان مناطق آزاد با کشورهای همسایه

معاون اقتصادی و سرمایه‌‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو در گفت‌وگو با نشریه، از اهداف اجلاس اکو و لزوم تبادلات کشورهای همسایه مناطق آزاد برای توسعه اقتصادی کشور سخن گفت‌.

ابراهیم جلیلی گفت: اکو متشکل از ده کشور است که به عنوان یک سازمان برای همکاری‌ها و توسعه اقتصادی پیمان بستند و به توافقاتی رسیدند؛ البته ابتدا این اجلاس با مثلث ترکیه، ایران و پاکستان شروع شد، ولی در ادمه گسترش پیدا کرد.

وی اظهار کرد: برای توسعه اقتصادی پایدار کشور باید تلاش نموده تا از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم‌. از این لحاظ اکو نیز یک ظرفیتی است که با توجه به توافق‌نامه‌هایی که وجود دارد، می‌توان از این اجلاس کمک گرفت و در حوزه‌های حمل و نقل، تجارت، ارتباطات، گردشگری به یک الگوی مناسبی در توسعه رسید و در واقع به عنوان یک ابزار برای افزایش همکاری‌ها استفاده کرد‌. بنابراین ما در این نشست وظیفه‌مان تاکید بر توسعه روابط است، ان‌شاالله که به این نتیجه هم خواهد رسید؛ ولی در حقیقت بیشتر باید تبادل نظر بین کشورهای عضو صورت بگیرد تا بتوانیم در مورد تولید یا افزایش همکاری‌ها در مورد تجارت و سرمایه‌گذاری به توافقات خوبی برسیم‌.

جلیلی افزود: منطقه آزاد ماکو نیز با توجه به اینکه از جایگاه و موقعیت خوبی میان کشورها برخوردار است، بیشتر در زنجیره تولید و لجستیک باید تاکید کند‌. ما برای همکاری میان کشورها و یک شبکه‌سازی بین مناطق آزاد این کشورها باید لجستیک‌مان را تقویت کنیم، البته با اهداف توسعه اقتصادی! هر چند که به نظر من نقش سه کشور ایران، ترکیه و آذربایجان در بین این کشورها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید نسبت به ارتباط بیشتر میان این دو کشور اهمیت قائل شویم‌. اکنون شاهد هستیم که ترکیه و آذربایجان به یک وحدت اقتصادی می‌رسند، اگر ما بتوانیم نقش خودمان را در اقتصاد این دو کشور و تعاملاتی که دارند ایفا کنیم، مطمئنا نتایج خوبی خواهیم گرفت. بنابراین ما از این بازار ۵۰۰میلیون نفری اکو و تجارت خوبی که بین این کشورها وجود دارد باید استفاده کنیم تا بتوانیم با افزایش همکاری‌ها و پررنگ کردن مناطق آزاد ایفای نقش مناسبی هم در بخش صادرات، حمل و نقل و لجستیک داشته باشیم. پیش از این هم همکاری‌هایی در سطح ملی اتفاق افتاده است، اما در حال حاضر می‌خواهیم بین همکاری‌های منطقه آزاد این کشورها تمرکز و از مزیت‌های قانونی مناطق آزاد برای پررنگ کردن این تبادلات استفاده کنیم.

معاون اقتصادی و سرمایه‌‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو در ادامه در پاسخ به این سوال که سازمان منطقه آزاد ماکو با کدام کشور بیشتر در ارتباط است‌ و چه اشتراکاتی میان آنها وجود دارد، گفت: منطقه آزاد ماکو با ترکیه و به نوعی با نخجوان مرز مشترک دارد، اما به نظر می‌رسد بین ده کشور عضو اکو اگر منطقه آزاد ماکو بتواند با ترکیه و آذربایجان به توافقاتی خوبی برسد و مبادلات تجاری خوبی داشته باشد، کفایت می‌کند. در عین حال منطقه آزاد ماکو بیشتر در لجستیک فعال است و ترکیه را به چابهار وصل می‌کند و چابهار را به پاکستان و کشورها اکو می‌تواند وصل کند؛ البته مناطق دیگری مثل انزلی هم می‌تواند از طریق دریای خزر به چندین کشور عضو اکو ارتباط پیدا کند و همه اینها اگر می‌خواهند به ترکیه برسند باید از منطقه آزاد ماکو بگذرند. بنابراین منطقه آزاد ماکو می‌تواند نقش محوری در تبادلات کشورهای عضو اکو خصوصا عضو قوی مثل ترکیه و آذربایجان داشته باشد. لذا منطقه آزاد ماکو بین ارتباط بین این دو کشور و نقش موثر که بین جمهوری آذربایجان و ترکیه باید داشته باشد، تمرکز خواهد کرد تا در توسعه روابط و مبادلات تجاری موفق عمل کند.

وی درخصوص نقش دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در برگزاری همایش مربوط به اکو اظهار داشت: خوشحالیم که دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد در این مسئله ورود کرده است و آرزوی موفقیت برای دکتر بانک و جمالی که پیشقدم شدند، می‌کنیم. مطمئنا دبیرخانه به عنوان یک هماهنگ کننده خواهد توانست به خوبی ورود و ارتباطات بین مناطق آزاد و کشورهای اکو را تنظیم کنند‌. ان‌شالله این همایش کارنامه خوبی برای دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد خواهد بود.

معاون اقتصادی و سرمایه‌‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو در پایان تاکید کرد: مناطق آزاد با هدف ارتباط با کشورهای همجوار خود تشکیل شدند و نسبتا هم موفق بودند، البته شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به این مناطق تسری پیدا می‌کند و نمی‌توانیم بگوییم امروزه مناطق آزاد ما تافته جدا بافته از کشور هستند، ضمن اینکه نمی‌توانیم بگوییم با مزیت‌های خیلی خاصی پذیرای سرمایه‌گذاران خارجی می‌باشند. اما همه مناطق آزاد موفقیت‌هایی در ارتباط با کشورهای همجوار خود داشته‌اند. منطقه آزاد ماکو هم با ترکیه مبادلات تجاری اقتصادی دارد؛ همچنین در بخش تولید، تجارت و لجستیک هم ارتباط خیلی خوبی با ترکیه دارد. این ارتباط با آذربایجان هم وجود دارد. همین طور مناطق آزاد دیگر مثل اروند با عراق ارتباط خوبی توانسته برقرار کند؛ چابهار هم با پاکستان و بقیه مناطق نیز به همین روال با کشورهای هم‌حاشیه تبادلات خوبی داشتند و شاهد موفقیت نسبی بوده‌ایم؛ اما در عین حال این ارتباط کافی نیست، نیاز است که مشوق‌ها و امتیازات جدیدی برای مناطق آزاد تعریف شود؛ ضمن اینکه لازم است که مشکلات اقتصادی داخل کشور به این مناطق تسری پیدا نکند. آنهایی که بتواند حتی در شرایط تحریم هم سرمایه‌گذار خارجی از کشورهای همجوار جذب کنند، باعث پیشرفت در منطقه خواهند شد. اما یکی از مهم‌ترین پیشنهاداتی که می‌توان ارائه نمود، مبادلات تجاری با پول‌های محلی دو کشور در مناطق آزاد است که می‌تواند راهگشا باشد.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی:

نقش محوری منطقه آزاد انزلی در توسعه مراودات با اوراسیا و اکو

اما معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی در گفت‌وگو با نشریه، از مزیت‌ها و تسهیلات لجستیکی‌، تولیدی و سرمایه‌گذاری جمهوری اسلامی ایران سخن گفت‌؛ از موقیعت و پتانسیل منطقه آزاد انزلی که می‌تواند بستری مناسب جهت سرمایه‌گذاری‌های در زمینه‌های مختلف باشد‌.

طبق گفته رحیم شوقی، استفاده از پتانسیل‌های منطقه آزاد انزلی در جهت معرفی به سرمایه‌گذاران خصوصا سرمایه‌گذارانی از کشورهای عضو اکو با هدف سرمایه‌گذاری در زمینه تولید کالاهای مورد نیاز دو طرف و همچنین توانمندسازی امکانات و تجهیزات بندری و دریایی در این زمینه می‌تواند اولویت باشد و در دستورکار قرار بگیرد.

وی درخصوص همکاری با مناطق آزاد کشورهای عضو اکو اظهار داشت: با عنایت به این که جمهوری اسلامی ایران دارای مرز مشترک آبی با کشورهای قزاقستان و ترکمنستان از طریق دریای خزر بوده و منطقه آزاد انزلی به عنوان تنها منطقه آزاد شمال کشور می‌باشد که از مزیت‌ها و تسهیلات لجستیکی، تولیدی، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای برخوردار است. لذا می‌تواند به عنوان مهم‌ترین و حساس‌ترین نقطه مبادلاتی کشور در راستای توسعه صادرات و افزایش سهم بازار با بازار حدود ۴۰میلیارد دلاری این دو کشور و به طور عمده کشور قزاقستان به شمار رود. از این‌رو منطقه آزاد انزلی با بهره‌مندی از مجتمع بندری کاسپین به عنوان بندر نسل سوم ضمن ارائه خدمات دریایی و بندری و تسهیل در مبادلات با کشور قزاقستان به صورت دریایی از طریق خطوط کشتیرانی منظم مابین بندر کاسپین و بندر آکتائو؛ خطوط کشتیرانی مابین بندر کاسپین و بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان؛ می تواند بستری مناسب به منظور سرمایه‌گذاری جهت تولید کالاها و محصولات مورد نیاز کشورهای قزاقستان و ترکمنستان توسط سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و صادرات از طریق بندر کاسپین به شمار رود.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی در ادامه گفت: از طرفی دیگر بستر مناسبی جهت سرمایه‌گذاری در زمینه راه‌اندازی واحدهای تولیدی و صنایع تبدیلی در منطقه آزاد انزلی و تامین مواد خام اولیه این صنایع با استفاده از پتانسیل موجود در کشور قزاقستان به دلیل ظرفیت بالای این کشور در تولید غلات، دانه‌های روغنی و روغن خام فراهم بوده که می‌تواند در راستای تامین نیاز داخل و اشتغال‌زایی در شرایط کنونی کشور عمل نموده و آثار و نتایج ارزنده‌ای را بر جای گذارد‌.

شوقی افزود: در این راستا انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری مابین منطقه آزاد انزلی و مناطق آزاد کشورهای آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان و همچنین برگزاری نمایشگاهی‌های تجاری به منظور آشنایی فعالین و سرمایه‌گذاران از ظرفیت‌های موجود در کشورهای این سازمان و آشنا ساختن مناطق آزاد کشورهای ذکر شده با ظرفیت‌های موجود زیرساختی، تولیدی، سرمایه‌گذاری و حمل و نقل موجود در منطقه آزاد انزلی در راستای توسعه تجارت و استفاده از ظرفیت‌های موجود جهت تامین نیازهای کالایی دو طرف می‌تواند در دستورکار قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: از این‌رو در مجموع باید یادآور شد که استفاده از پتانسیل‌های منطقه آزاد انزلی در جهت معرفی به سرمایه‌گذاران به خصوص سرمایه‌گذارانی از کشورهای عضو اکو با هدف سرمایه‌گذاری در زمینه تولید کالاهای مورد نیاز دو طرف و همچنین توانمند‌سازی امکانات و تجهیزات بندری و دریایی در این زمینه در دستورکار قرار داشته و به عنوان اولویت دیده می‌شود.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی در ادامه، در پاسخ به این سوال که با کدام مناطق آزاد کشورهای مزبور ارتباط داشته یا آشنایی دارید، اذعان داشت: هم‌اکنون خطوط منظم کشتیرانی مابین بندر کاسپین و بندر آکتائو (منطقه ویژه اقتصادی آکتائو) برقرار بوده که با به کارگیری دو فروند کشتی به صورت هفتگی در راستای صادرات انواع کالاهای تولید داخل مانند گچ، فرش، ظروف شیشه‌ای، انواع خشکبار و قیر به کشور چین و همچنین واردات مواد اولیه مورد نیاز در صنایع مانند لوازم یدکی خودرو و موتورسیکلت از مبدا چین با بهره‌مندی از کریدور ترکیبی دریایی-ریلی ایران، قزاقستان و چین برقرار می‌باشد، که می‌تواند تسهیل کننده همکاری‌های تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با یکی از مهم‌ترین کشورهای سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) بوده و در تکمیل زنجیره تامین کالاها نقشی بی‌بدیل ایفا نماید.

شوقی اظهار داشت: لازم به ذکر است، کریدور مذکور در توسعه تجارت کشور ما با کشور قرقیزستان نیز اثرگذار خواهد بود. از سویی دیگر کشور آذربایجان با داشتن بازار در حال رشد حدود ۱۴میلیارد دلاری به عنوان یکی دیگر از کشورهای عضو اکو علاوه‌بر داشتن مرز زمینی با جمهوری اسلامی ایران، مبادلات تجاری دریایی نیز با بنادر شمالی کشور و همچنین بندر کاسپین داشته که امکان بهره‌مندی بیشتر و توسعه روابط فی مابین منطقه آزاد انزلی با مناطق آزاد آذربایجان خصوصا منطقه آزاد آلات در آینده وجود داشته که می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های مشترک در زمینه تولید و مبادلات کالاهای مورد نیاز دو کشور را گسترش دهد.

وی در ادامه در پاسخ به اینکه با توجه به تغییر و تحولات صورت گرفته در معادلات منطقه قفقاز و برنامه‌های سازمان منطقه آزاد انزلی برای جذب و ترانزیت کالا میان ترکیه و چین، چه برنامه‌ای برای تحقق این کار دارید، گفت: تجارت ۲۰میلیارد دلاری کشور چین و کشور ترکیه به عنوان اقتصاد اول سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) در سال‌۲۰۱۹ و همچنین توجه و تمرکز کشور چین بر توسعه راه ابریشم و کریدور شرق به غرب و توسعه و نفوذ در آسیای میانه، قفقاز و حوزه دریای مدیترانه از یک طرف و از طرفی نیاز کشورها  به ایجاد کریدورهای ترانزیتی جدید در راستای افزایش قدرت و اثرگذاری سیاسی خویش می‌تواند فرصتی برای بهره‌مندی هر چه بیشتر از ظرفیت‌های موجود در بخش ترانزیت از طریق دریای خزر و شبکه ریلی کشور فراهم سازد.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی افزود: در همین راستا تکمیل پروژه راه‌آهن در استان گیلان و اتصال بندر کاسپین به شبکه ریلی کشور می‌تواند مسیر جدید ترانزیتی را برای کشور ترکیه فراهم ساخته و بدین ترتیب تهدیدهای احتمالی آتی و امکان بروز ناآرامی‌های مجدد منطقه قفقاز در آینده و به خصوص مابین کشورهای آذربایجان و ارمنستان که می‌تواند بر استفاده کشور ترکیه از کریدور رقیب یعنی کریدور ترکیبی آکتائو، باکو، تفلیس و کارس اثر بگذارد را خنثی سازد و بدین ترتیب منطقه آزاد انزلی و بندر کاسپین و نقش اساسی آنها در تکمیل مهم‌ترین حلقه این مسیر ترانزیتی بین‌المللی مورد توجه سرمایه‌گذاران چینی و ترک خواهد بود. از این‌رو تکمیل راه‌آهن بندر کاسپین-‌پیربازار رشت به عنوان پروژه اولویت‌دار در جریان بوده که به فضل الهی و در سایه توجهات حضرت ولی‌عصر‌(عج) در سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

شوقی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه نقش منطقه آزاد انزلی را در مبادلات و مراودات اقتصادی کشورمان با اکو چگونه ترسیم می‌کنید و چه برنامه‌ای در این خصوص دارید، گفت: این موضع زمانی اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که باور داشته باشیم بر‌اساس راهبرد دکتر روزبهان رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان، منطقه آزاد انزلی به دنبال ایفای نقش محوری در مراودات کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، کریدور شمال-جنوب، چین، قزاقستان، ایران و سازمان اکو دارد.

وی تاکید کرد: در فضای رقابتی دنیای کنونی و همچنین سرعت بالای تغییرات و اتفاقات در بعد بین‌المللی، این واقعیت بر ما هویدا می‌گردد که نقش‌آفرینی و حضور در عرصه‌های رقابتی بین‌المللی نیازمند مدیریت صحیح تغییر و تحول و ارائه خدمات و ایجاد مزیت‌های رقابتی می‌باشد. باید اذعان داشت تجارت و تولید ارتباطی تنگاتنگ و مستقیم با یکدیگر دارند، به گونه‌ای که توسعه و تحول یکی، نیازمند توسعه دیگری است؛ همانقدر که تولید و صادرات فعال در گرو داشتن بسترها و زیرساخت‌های قدرتمند در بخش حمل و نقل است؛ توسعه، گسترش و استمرار رشد بخش حمل و نقل نیز ضمانتی قوی در بخش تولید و سرمایه‌گذاری را می‌طلبد. مزیت‌های قانونی موجود در منطقه آزاد انزلی مانند معافیت مالیاتی، عدم نیاز به پرداخت عوارض گمرکی واردات کالا برای واحدهای تولیدی مستقر در مناطق آزاد و یا مصرف در منطقه؛ مزیت‌های بخش حمل و نقل و بندری همچون امکان کاهش هزینه‌ها و تصویب تعرفه‌های بندری و دریایی و عوارض سود بازرگانی و اتصال به شبکه ریلی کشور در آینده نزدیک و مزیت‌های تولیدی مانند وجود شهرک‌های صنعتی فعال همگی سبب گردیده تا منطقه آزاد انزلی کانون توجه و بستری مطمئن برای سرمایه‌گذاران به شمار رود. لذا در راستای حفظ وضع موجود و ارتقاء جایگاه و انجام رسالت حقیقی منطقه آزاد انزلی برنامه‌های توسعه‌ای با استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در بخش زیرساختی مانند ساخت اسکله، انبارها، سردخانه، مخازن، سیلو، اسکله‌های‌All Weather؛ سرمایه‌گذاری در بخش تولیدی مانند احداث شهرک صنعتی شماره‌۳ با اولویت واگذاری بر‌اساس تولید کالاها و محصولات بازار کشورهای عضو اکو، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشور چین؛ سرمایه‌گذاری در بخش حمل نقل مانند راه‌اندازی خطوط کشتیرانی کانتینری یخچال‌دار در راستای توسعه مبادلات با کشورهای آذربایجان و ترکمنستان به عنوان اعضای اکو و کشور روسیه به عنوان مهم‌ترین عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین کشورهای قرقیزستان و قزاقستان به عنوان اعضای هر دو سازمان اکو و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جزء برنامه‌های اولویت‌دار و در دستور‌کار اصلی قرار دارد.

شوقی خاطرنشان کرد: منطقه آزاد انزلی به دلیل موقعیت استراتژیک خود و قرار گرفتن در مسیر کریدور شمال-جنوب با تکمیل حلقه اتصال این کریدور می‌تواند موجبات تسهیل در تجارت مابین کشور پاکستان به عنوان یک کشور قدرتمند اکو با کشور روسیه به عنوان مهم‌ترین عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا گردد و مسیر جدیدی برای تجارت میان این دو کشور ایجاد نماید. لذا تلاش در جهت راه‌اندازی کریدور شمال-جنوب به عنوان شاهراه ترانزیتی بین‌المللی مهم برای دو قدرت بزرگ اقتصادی دنیا یعنی هند و روسیه، در اولویت برنامه‌های این سازمان قرار دارد.

معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی در پایان تاکید کرد: قرار گرفتن بندر کاسپین منطقه آزاد انزلی در مسیر کریدور شمال-‌‌جنوب که با راه‌اندازی اسکله رو-‌رو و اتصال به ریل سراسری به مجتمع بندری کاسپین، اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت ترجیحی ایران و اتحادیه اوراسیا، تفاهم‌نامه همکاری بین منطقه آزاد انزلی، چابهار، لوتوس روسیه و هندوستان و انعقاد تفاهم‌نامه همکاری تجاری بین ایران و هندوستان، در آینده نزدیک می‌تواند افق‌های روشنی در فعال شدن این کریدور و نقش محوری منطقه آزاد انزلی ایفا نماید.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس:

لزوم تهیه بسته‌های مشترک برای گرفتن سهم بازار گردشگری

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس در گفت‌وگو با نشریه، بر اعمال یکسان‌سازی و استانداردسازی در قوانین هر کشور برای ایجاد همکاری‌های چندجانبه بین‌المللی تاکید کرد و از لزوم همکاری در زمینه صنعت گردشگری در بین اعضای سازمان اکو سخن گفت.

یوسف داداش‌زاده بر اجرای سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در توسعه ارتباطات با همسایگان که مورد تائید رهبر معظم انقلاب بوده و اجرای صحیح ماموریت مناطق آزاد که توسعه همکاری‌های فی مابین در تمام عرصه‌ها خصوصا اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با کشورهای همسایه است، تاکید کرد.

وی در این گفت‌و‌گو درخصوص نقش مناطق آزاد برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای ایران و به ویژه سازمان‌هایی همچون اکو گفت: لازمه همکاری‌های چندجانبه بین‌المللی اعمال پاره‌ای یکسان‌سازی‌ها و استانداردسازی‌هایی در قوانین هر کشور ازجمله قوانین گمرکی و روادید است. این مهم در مقیاس مناطق آزاد به دلیل کوچک بودن جغرافیا نسبت به کل کشور و نیز به دلیل مدیریت نسبتا واحد در این مناطق راحت‌تر می‌توانند، تحقق یابد. با توجه به مجاورت منطقه آزاد ارس با دو کشور سازمان همکاری اقتصادی اکو یعنی آذربایجان و ترکیه، این منطقه بالقوه دارای جایگاه استراتژیک است. واقعیت این است که تحریم‌های اقتصادی ایران تحقق بسیاری از اهداف سازمان اکو را با مشکل روبه‌رو کرده است. علی‌رغم روابط تجاری و گمرکی که متاثر از این محدودیت‌ها است، همکاری در زمینه صنعت گردشگری می‌تواند به راحتی در بین اعضای سازمان اکو به مرحله اجرا برسد. از طرفی یکی از ماموریت‌های تعریف شده برای منطقه آزاد ارس حضور در ترتیبات منطقه‌ای است که به غیر از اکو ، اتحادیه اوراسیا نیز به عنوان یکی از ترتیبات منطقه‌ای که ارس می‌تواند نقش مهمی در آن ایفا نماید، ایجاد شده و به عنوان یکی از دروازه‌های ورود به اتحادیه نقش‌آفرینی می‌نماید و در سنوات گذشته با برگزاری همایش‌های مختلف و تورهای اینفو در ارس زمینه شناسایی ظرفیت‌های کشورمان برای کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا  فراهم شده و همچنین از دبیرخانه اتحادیه همکاری‌های اقتصادی اکو در تهران درخواست میزبانی وزیران گردشگری و امور خارجه این اتحادیه صورت گرفته که ان‌شالله پس از ریشه‌کنی ویروس منحوس کرونا این رویداد نیز صورت خواهد گرفت‌.‌‌

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس در ادامه درخصوص موانع توسعه گردشگری بین‌المللی اظهار داشت: اگر بخواهیم به دو مانع عمده در مسیر توسعه گردشگری بین‌المللی اشاره کنیم، یکی عبارت است از عدم وجود تسهیلات روادید و دیگری عدم وجود کانال‌های مالی مورد استفاده گردشگران و سرمایه‌گذاران خارجی است. با توجه به اینکه رفع این دو مانع در مناطق آزاد با توجه به ظرفیت‌های قانونی می‌تواند راحت از سرزمین اصلی انجام شود؛ لذا احتمال شکوفایی این صنعت در مناطق آزاد بالاتر از سرزمین اصلی است. از طرفی وجود ظرفیت‌های بسیار ارزشمند از آثار تاریخی و طبیعی در ارس که در عرصه‌های بین‌المللی نیز معرفی شده‌اند، در صورت بهره‌مندی از ظرفیت قانونی مناطق آزاد الگوی رفتاری بسیار موفقی در عرصه توسعه صنعت گردشگری با رویکرد جذب گردشگر خارجی به وجود خواهد آمد، کما اینکه در شرایط فعلی نیز علی‌رغم کاهش ارزش پول ملی این مناطق آزاد بودند که این تهدید را با جذب گردشگران خارجی و صادرات تولیدات ملی به فرصتی هر چند کوتاه مدت تبدیل کرده‌اند‌.

داداش‌زاده در پاسخ به سوالاتی از این دست که  مناطق آزاد در توسعه همکاری‌های منطقه‌ای ایران موفق بودند، آیا در این مراودات دارای شأنیت از سوی نهادها و وزارتخانه‌ها بوده‌اند، اگر بوده‌اند در چه حوزه‌هایی، اگر نبوده‌اند چه باید کرد تا نقش بیشتری ایفا نمایند، گفت: این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که به مواد منشور اقتصاد مقاومتی نظر داشته باشیم و یا به اسناد بالادستی چون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور توجه کنیم. درخصوص اتحادیه اوراسیا، مناطق آزاد ارس و انزلی و تا حدودی ماکو با ایجاد بستر توسعه همکاری‌های فی مابین از طریق بهره‌مندی از ابزارهای دقیق معرفی گام موثری در استفاده از ظرفیت به وجود آمده برداشته‌اند و طبیعتا با رفع محدودیت‌های تحریمی و ویروس کرونا نقش آنها بیش از پیش نمایان خواهد شد‌.

وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا لزوما هر یک از مناطق آزاد صرفا باید با کشورهای نزدیک و همجوار خود ارتباط داشته باشند، اذعان داشت‌: اصولا هر نوع همکاری دارای منافعی برای طرفین است. در جواب سوال باید گفت همکاری‌های خارجی مناطق آزاد با همسایگان خود هیچ منافاتی با همکاری‌های داخلی آنها بین مناطق آزاد ندارد و باید برای توسعه هر دو نوع همکاری تلاش کرد. طبیعتا اجرای سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در توسعه ارتباطات با همسایگان که هم مورد تایید و تاکید رهبر معظم انقلاب و هم مورد تایید و تاکید دولت محترم می‌باشد از طریق بستر و ظرفیت به وجود آمده توسط مناطق آزاد به بهترین شکل قابل انجام می‌باشد و یکی از ماموریت‌های مناطق آزاد توسعه همکاری‌های فی مابین در تمام عرصه‌ها به خصوص اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی با کشورهای همسایه خود می‌باشد که در منشور توسعه آنها به عنوان کشورهای هدف نزدیک تعریف و تبیین شده است و در صورت بررسی و مقایسه میزان موفقیت ارتباطات خارجی کشورمان خصوصا در حوزه اقتصادی با کشورهای همسایه یقینا مراودات با کشورهای همسایه که در مجاورت مناطق آزاد ایران می‌باشد، بیشتر به اهداف تعریف شده نزدیکتر می‌باشد و این امر در آمار صادرات و واردات و فعالیت‌های حوزه گردشگری نمایان است‌.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس بر ظرفیت‌های منطقه آزاد ارس تاکید کرد و از لزوم تهیه بسته‌های گردشگری مشترک برای گرفتن سهم بازار گردشگری سخن گفت.

داداش‌زاده تاکید کرد: رقابت در قرن بیست و یکم شکل خود را با رقابت در قرون قبلی تغییر داده است. ما در حوزه صنعت شاهد هستیم که کمپانی‌های مختلفی آمدند و به نوعی از طریق اشتراک‌گذاری نقاط قوت خودشان را بروز دادند و نهایتا محصول‌های مشترکی به بازار عرضه کردند تا سهم بیشتری از بازار به دست بیاورند. لذا ما هم می‌توانیم در حوزه گردشگری با توجه به اینکه مناطق آزاد قوانین خاص خودشان را دارند و می‌توانند از ظرفیت‌های گردشگری که هم در خودشان هم سرزمین اصلی و هم در کشورهای همسایه است استفاده کنند، اقداماتی انجام شود. مثلا برای اینکه سهم بیشتری از گردشگری خارجی را به خود اختصاص دهند می‌توانند بسته‌های گردشگری مشترک و تورهای مشترک تهیه کنند تا ظرفیتی بیشتری از بازار گردشگری خارجی به دست آوردند.

وی تصریح کرد‌: اتفاقا اکنون فرصت خوبی است تا در شرایط کرونا برنامه‌ریزی برای انجام این کارها در دستورکار قرار بگیرد که ان‌شاالله بعد از اتمام و رفع ویروس کرونا بتوانیم با قدرت بیشتری در بحث بازارهای جهانی خصوصا در حوزه گردشگری داشته باشیم‌.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس به منطقه آزاد ارس اشاره کرد و گفت: مجموعه کلیساهای تاریخی ارس جهانی شده است، با توجه به اینکه یکی از کشورهای هم‌مرز ما ارمنستان است، لذا می‌توان با بسته‌های گردشگری مشترک کل ارامنه را به کشور کشاند؛ ضمن اینکه قرابت و نزدیکی مباحث فرهنگی خطه ارس با جمهوری آذربایجان هم از نظر تاریخی و هم فرهنگی می‌تواند زمینه تبادل ارتباطات شود.

داداش‌زاده ادامه داد: وجود جنگل‌های ارسباران و از همه مهم‌تر ژئوپارک ارس که در مجاورت جمهور خودمختار نخجوان شکل می‌گیرد، می‌تواند ظرفیت خوبی باشد تا در آینده نزدیک با تهیه بسته‌های گردشگری مشترک به نوعی برای جذب گردشگران خارجی استفاده کرد؛ چراکه هر دو طرف ارس دارای جاذبه‌های تاریخی بسیار بالایی هستند، به خصوص طرف ایران هم از بعد نگهداری و مرمت بازسازی و هم از بعد اینکه اقدامات بسیار خوبی درخصوص معرفی و ثبت ملی و جهانی انجام شده است. ضمن اینکه در زمینه زیرساخت‌های اقامتی هم وضعیت مطلوب‌تری نسبت به کشورهای همسایه وجود دارد. در حوزه طبیعی هم ما جنگل‌های ارسباران را داریم که در مرحله ثبت جهانی در یونسکو قرار دارد؛ لذا می‌توان از این ظرفیت‌ها استفاده و بسته‌های گردشگری مشترک تعریف کرد تا بتوانیم از سایر کشورهای جهان به نوعی گردشگر جذب کنیم .

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس در پایان خاطرنشان کرد: جذب گردشگر حتی برای کشور ما می‌تواند اهداف بسیار خوبی باشد؛ در این خصوص کشورهای عضو خلیج فارس هدف بسیار خوبی برای ما هستند و ما می‌توانیم که با استفاده از بسته‌های گردشگری مشترک و تاکید بر گردشگری حلال و طبیعی و با توجه به اقلیم بسیار مناسبی که این خطه دارد، ظرفیت جذب و حضور گردشگریان حوزه خلیج فارس را فراهم کنیم. ضمن اینکه سابقا هم دهکده سلامت را با محوریت ارزش‌های دینی‌مان و تمام خدماتی که در حوزه گردشگری سلامت در کل دنیا ارائه می‌شود، طراحی کرده‌ایم؛ لذا این هم ظرفیت بسیار خوبی است که می‌توان از آن استفاده نمود.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم‌:

مسائل فرهنگی مشترک، لازمه تسهیل ارتباطات

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در گفت‌و‌گو با نشریه، از نقش مناطق آزاد در گسترش همکاری‌های منطقه‌ای ایران سخن گفت؛ از اشتراکات فرهنگی و اجتماعی که می‌تواند موجب تبادلات کشورها با یکدیگر شود.

‌علیرضا امری‌کاظمی در این خصوص و در رابطه با بحث همکاری‌های مشترک منطقه‌ای اظهار کرد: اشتراکات فرهنگی و اجتماعی که در منطقه و کشورهای منطقه وجود دارد، می‌تواند عاملی جهت نزدیکی بیشتر کشورها و همین طور رونق بخشیدن به تبادلات  شود. به هر حال نیازهای مشترک وجود دارد، درک مشترک هم از مسائل هست؛ همچنین دسترسی کشورهای منطقه به یکدیگر آسان‌تر شده است و اینها باعث می‌شود که تسهیلات بیشتری برای تبادلات مختلف به وجود آید.  بنابراین بسترهای مناسبی برای تبادلات بین کشورهای منطقه وجود دارد، حال نمونه‌اش کشورهای حوزه اکو هستند که موضوعات و مسائل فرهنگی مشترک با هم دارند و این موضوعات باعث تسهیل ارتباطات و روابط بیشتر می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که در زمینه‌های مختلف صنعت گردشگری، چه فرصت‌هایی برای مناطق آزاد و به ویژه منطقه قشم ارزیابی می‌کنید، گفت: منطقه آزاد قشم ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و غیر از بحث تنوع طبیعی و زمین شناختی و فرهنگی و غنای تاریخی که دارد، نسبت به خیلی از مناطق کشور، بکر و دست نخورده است و آمادگی انواع سرمایه‌گذاری در زمینه گردشگری‌، تفریحات، اوقات فراغت‌، گردشگری ورزشی و سلامت و گردشگری دریایی را دارد. در واقع طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های وابسته به گردشگری را می‌توان برایش تعریف کرد‌.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم تاکید کرد: برای ایجاد زیرساخت و امکانات این نوع فعالیت‌های گردشگری‌، در قشم فضای مناسب و پتانسیل بالایی وجود دارد‌. لذا سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند مفید و ثمربخش باشد. همچنین قشم می‌تواند فرصت خوبی برای کشورهای منطقه باشد تا از فضای طبیعی که در این منطقه وجود دارد، استفاده شود؛ چراکه در خیلی از کشورهای منطقه این فضای گسترده را نداریم‌.

امری‌کاظمی ادامه داد: سواحل گسترده و متنوعی در قشم وجود دارد‌. ما سواحل گلی، ماسه‌ای صخره‌ای و سواحلی با شیب ملایم داریم که برای بحث گردشگری فرصت کم‌نظیری محسوب می‌شود.

وی، به ژئوپارک قشم اشاره کرد و اذعان داشت: پتانسیل ژئوپارک جهانی در جزیره قشم می‌تواند فرصت خوبی برای این منطقه باشد، به خصوص که قشم یک جایگاه خاصی در این زمینه محسوب می‌شود و در واقع لیدر ژئوپارک‌های منطقه است و می‌تواند نقش محوری در توسعه ژئوپارک‌ها در منطقه داشته باشد تا این فرصت را علاوه بر داخل کشور، در کشورهای منطقه هم‌ استفاده کنیم و تبادلات بحث‌های کارشناسی و گردشگری را در این بستر فراهم نماییم.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در پاسخ به این سوال که آیا مناطق آزاد در توسعه همکاری‌های منطقه‌ای ایران موفق بوده‌اند، گفت: خیر؛ هنوز جای کار زیادی در این زمینه وجود دارد‌. منطقه آزاد نباید به کشورهای همجوار یا هم‌مرز یا کشورهایی که در مسیر مستقیم آنها هستند، بسنده‌ کنند؛ بلکه می‌توانند این بحث را توسعه دهند و با توجه به قابلیت‌های ویژه‌ای که دارند، فراتر از منطقه عمل کنند. لذا در این حوزه هنوز نیاز به کار بیشتری وجود دارد.

امری‌کاظمی تاکید کرد: البته هنوز در مناطق آزاد آن اختیار و استقلال اقتصادی را هنوز نمی‌بینیم و هنوز شاهد دوگانگی‌هایی در این مناطق هستیم.

وی تصریح نمود: دخالت نهادها و وزارتخانه‌ها یا عدم واگذاری کامل اختیارات، مانعی برای این توسعه می‌شود و فکر می‌کنم که هنوز فلسفه مناطق آزاد به طور کامل و به درستی در کشور پیاده نشده؛ وگرنه نقش راهبردی مناطق آزاد در توسعه و ارتباطات بین‌المللی انکارناپذیر است‌.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا لزوما فقط باید مناطق آزاد جنوبی با کشورهای حاشیه خلیج فارس ارتباط داشته باشند، اظهار کرد: فکر نمی‌کنم که مناطق آزاد جنوب کشور خودشان را به کشورهای جنوبی محدود کنند. اتفاقا در زمینه گردشگری با توجه به اختلاف قابل توجهی که از نظر آب و هوایی و جغرافیایی در این بخش از کشورمان با کشورهایی با عرض شمالی‌تر مثل کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و حتی بخش‌های گسترده‌ای از آسیا داریم، می‌توانیم در واقع تبادل گردشگر فصلی داشته باشیم.

امری‌کاظمی ادامه داد: در فصل زمستان که بخش گسترده‌ای از نیم کره شمالی در سرما قرار دارند، مناطق آزاد جنوب کشور ما هوای بسیار متبوع و مناسبی دارد و این می‌تواند به جذابیت برای مسافران و گردشگران که به ایران و مناطق آزاد جنوب کشور می‌آیند، اضافه کند. البته قشم در این راستا تفاهم‌نامه‌های خوبی را هم از طریق ژئوپارک با کشورهایی مثل اسلوونی، اتریش‌، روسیه‌، چین و کره به امضا رسانده است تا این نوع تبادلات انجام شود. البته متاسفانه به دلیل شیوع گسترده کووید‌۱۹ این تفاهم‌نامه اجرایی نشده است، اما این بستر‌سازی انجام شده که در فصل‌های گرم گردشگران را به سمت این کشورها هدایت کنیم و در فصل‌های سرد نیمکره شمالی گردشگران را از این کشورهایی که با آنها تفاهم‌نامه داریم به قشم بیاوریم تا از آب و هوا و طبیعت این منطقه در این زمان استفاده کنند‌.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در پایان خاطرنشان کرد: مناطق آزاد کشور می‌توانند یک تمرین خوبی باشند تا تبادل گردشگر را بین خودشان تجربه و عملی کنند، با این هدف که با نتایجی که از این موضوع به دست می‌آورند، در آینده برای تبادل گردشگر با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای برنامه‌ریزی کنند‌. اما متاسفانه هنوز این اتفاق در داخل کشور نیفتاده است؛ با وجود اینکه این کار به سادگی قابل اجراست و نیاز به برنامه‌ریزی خیلی ساده و کوچک دارد و می‌توان این بحث را عملی کرد‌. به هر حال در مناطق آزاد ما تا حدی در برخی نقاط اختلافات اقلیمی و جغرافیایی و آب و هوایی داریم؛ لذا می‌توان از این فرصت استفاده کرد و ارتباطات گردشگری را در میان مردمی که در این مناطق هستند برقرار نمود و این را تجربه کرد تا به آن اهداف فراملی هم به تدریج دست یابیم.