ارتقای سطح معیشت در مناطق آزاد

 هدف‌گذاری برای سرمایه‌گذاری در هفت منطقه آزاد کیش، قشم، چابهار، انزلی، اروند، ماکو و ارس ۱۶ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شد. آمارهای شورای‌عالی مناطق آزاد نشان می‌دهد در سال گذشته ۳۴۱ میلیون دلار از مناطق آزاد کالا صادر شده است که با احتساب آمار صادرات مجدد، مجموع رقم صادرات کالا از این مناطق به ۸۱۳ میلیون دلار می‌رسد.
در مقابل اما در مدت مورد اشاره یک‌میلیاردو ۴۰۰ میلیون دلار کالا به این مناطق وارد شده که ۴۱ درصد بیشتر از صادرات صورت گرفته است.
از آنجا که با اضافه‌شدن هر منطقه آزاد، درآمدهای دولت نیز به واسطه عدم التزام مناطق به اجرای قوانین مالی و تجاری مانند پرداخت عوارض و مالیات کاهش می‌یابد انتظار آن است که با طرح‌های توسعه‌ای و افزایش تولید صادراتی در مناطق این کاهش درآمدها جبران شود؛ به‌عبارت‌دیگر مناسب‌تر آن است دولت در وهله نخست به افزایش درآمد مناطق آزاد فعلی همت گمارد سپس لوایح افزوده‌شدن مناطق جدید را به مجلس ارائه کند.
برای آنکه مناطق آزاد بتواند به اهداف اصلی خود برسد نیاز است یک برنامه اتصال به سرزمین مادر تعریف شود به‌این‌صورت است که سرریز درآمد از مناطق آزاد به منطقه پیرامون خود قابل مشاهده خواهد بود.
مناطق آزاد باید جزیره‌‌هایی سودرسان به اطرافشان باشند. یکی از جذابیت‌های بزرگ مناطق آزاد داشتن معافیت‌های مالیاتی و عوارض گمرکی است که همین یک مورد عده زیادی را سمت این مناطق کشانده است. این معافیت‌ها در اصل به این دلیل به فعالان اقتصادی داده می‌شود که آنها با درآمدزایی بالا برای منطقه و مناطق پیرامونی زندگی بومیان را با تحول و توسعه روبه‌رو کند.
توسعه‌ پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان به‌ویژه همسایگان برای افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد ملی، تسهیل مقررات و گسترش مشوق‌های لازم، گسترش خدمات تجارت خارجی و ترانزیت و زیرساخت‌های مورد نیاز، تشویق سرمایه‌گذاری خارجی برای صادرات و تنوع‌بخشی پیوند‌های اقتصادی با کشورها به‌ویژه با کشورهای منطقه ازجمله راهبردهای عملیاتی و اجرائی ذیل سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی رهبری معظم انقلاب است که براین‌اساس با بازتعریف نقش هریک از مناطق آزاد برای تقویت روابط با کشورهای همسایه و متعاقبا سایر کشورها در چارچوب رویکردهای فوق، مقرر شده است:
منطقه آزاد اروند در مرز شلمچه با بخش جنوبی عراق به‌عنوان پایانه بزرگ صادراتی و تبادل تجاری ازیک‌سو و قطب پالایشی و تولیدی فراورده‌های نفتی آبادان و شیمی شهر و صنایع فراساحلی عظیم با هشت پالایشگاه کوچک و شرکت‌های بزرگ تأسیسات دریایی، صنایع دریایی ساحل اروند است.
منطقه آزاد ارس در حاشیه رود ارس و برخورداری از اراضی حاصلخیز برای کشاورزی صنعتی و ایجاد مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت با رویکرد صادرات به بازار کشورهای حوزه قفقاز و نزدیکی به کلان‌شهر تبریز به‌عنوان مرکزیت تجاری و صنعتی برتر منطقه و برخورداری از ظرفیت‌های صنعتی متأثر از صنایع مستقر در آذربایجان شرقی است.
منطقه آزاد انزلی به دلیل همجواری با کشورهای حاشیه دریای خزر و دسترسی به یکی از مهم‌ترین کریدورهای تجاری بین کشورهای حاشیه دریای خزر و بهره‌گیری از ظرفیت حمل‌ونقل ترکیبی ریلی- دریایی و ظرفیت اتصال راه‌آهن ارومچی در چین به بندر آکتائو قزاقستان و از این طریق به بندر کاسپین، مقرر است نقش مؤثری را در افزایش سهم کشور از بازار این منطقه عهده‌دار شود.
منطقه آزاد چابهار به‌عنوان تنها منطقه آزاد واقع در دهانه اقیانوس هند و دسترسی به بازارهای شبه‌قاره هند و نیز قرارگرفتن آن در کریدور بین‌المللی هندوستان تا روسیه و اتصال آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد به دنبال تبدیل خود به مرکز سرمایه‌گذاری، تجارت و ترانزیت بین کشورهای مذکور است.
منطقه آزاد ماکو با قرارگرفتن در دروازه زمینی مبادلات ایران با اروپا و مرز ترکیه و برخورداری از بیشترین جغرافیای تحت قلمرو خود با تکمیل زیرساخت‌های خود ازجمله احداث فرودگاه در دو سال گذشته، به دنبال بهره‌گیری مؤثر از ظرفیت‌های خدماتی مرتبط با حمل‌ونقل و ترانزیت، پایانه‌های صادراتی مستقل، خدمات رفاهی و مجتمع‌های بین‌راهی و سایر خدمات حمل‌ونقلی، توسعه ترابرمحور را در همه ابعاد آن برای منطقه عملیاتی کند.
منطقه آزاد قشم و موقعیت راهبردی آن در خلیج فارس و ارتباط با کشور عمان و ظرفیت‌های توسعه صنایع دریامحور و صنایع انرژی، نفت و گاز، فولاد، صنایع واسطه‌ای فرآوری منابع طبیعی فراوان و ارزان داخلی و صنایع انرژی‌بر متکی بر این منابع طبیعی، بهره‌گیری از منابع هیدروکربنی جزیره و میادین گازی مستقل اطراف جزیره، بهره‌گیری از ظرفیت‌های تولید فراورده‌های بیوتکنولوژیک، سوخت‌رسانی به کشتی‌های عبوری از آبراهه بین‌المللی خلیج‌فارس، همه‌وهمه منابع و ظرفیت‌هایی هستند که بهره‌گیری از آنها می‌تواند در توسعه و عمران منطقه‌ای در دستور کار سازمان متولی این منطقه قرار گیرد.
منطقه آزاد کیش شامل چهار جزیره کیش، هندورابی، فارور بزرگ و فارور کوچک به‌عنوان اولین منطقه آزاد کشور و مهم‌ترین کانون گردشگری در میان جزایر کشور با برخورداری از زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل هوایی و دریایی به‌ویژه فرودگاه بین‌المللی در حال‌ توسعه و دارای پایانه مدرن مسافری، هتل‌ها، مراکز اقامتی و تسهیلاتی ـ خدماتی روزآمد گردشگری و جذابیت‌ها و محصولات ارزشمند گردشگری دریایی است.
زیرساخت‌های فراهم‌شده در این منطقه قابل توسعه برای شکل‌گیری بازارهای بین‌المللی و منطقه‌ای مالی، در پی تبدیل خود به یکی از مقاصد اصلی گردشگری، تجارت و پایگاه صنایع فراساحلی در منطقه است.